Бинар таълими ғояси табиий фанларни ўқитиш технологиясида кенг фойдаланиш имконига эга. Бинар таълим деганда икки ва ундан ортиқ фанларнинг ўзаро боғланишдан иборат ўқитиш жараёнига айтилади. Бинар таълим бинар дарслари орқали амалга оширилади. Физика табиат ҳодисасининг қонуниятлари ва турли соҳалар орасидаги боғланишларини умумий ҳолда ўрганувчи фан бўлганлиги сабабли, техника олий ўқув юртларида физика фанини ўқитишда фанлараро боғланиш машғулотларидан самарали фойдаланиш бўлажак муҳандислар учун техник ва иқтисодий масалаларни мустақил ечиш йўлларини ўрганишда асосий омил бўлиб ҳисобланади. Мазкур омилнинг долзарблигини ҳисобга олиб, ўқитишнинг модул тизими ва педагогик технологияси тақдим этилган.

Мамлакатимизнинг ижтимоий-и=тисодий сощаларда ривожланишининг равон йылга тушиб олиши щаётимизнинг турли жабщаларида ахборот-коммуникацион технологиялари (АКТ)дан кенг фойдаланишга бо\ли=. Бу бо\ли=ликни узлуксиз таълим тизимида я==ол сезиш мумкин, яъни таълим жараёнида АКТдан самарали фойдаланиш ор=али былажак мутахассисларни замонавий талаблар асосида тайёрлашга эришиш мумкинлиги бугунги кунда щеч кимга сир эмас. Шунинг билан бирга Ызбекистон Республикаси «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури»да таълим муассасаларининг моддий техник ва ахборот базасини мустащкамлаш, ы=ув-тарбия жараёнини ю=ори сифатли ы=ув адабиётлари ва ил\ор педагогик технологиялар билан таъминлаш узлуксиз таълим тизимини ахборотлаштириш масаласи алощида =айд этилган. Бундан келиб чи==ан щолда таълим жараёнига ахборот-коммуникацион технологияларини жорий этиш давр талаби щисобланади.

Бугунги кунда ўқитиш ва ўрганиш жараёнида Интернет-технологияларига катта ўрин ажратилмоқда. Бундай технологиялар таълим жараёнига кўмаклашиб, ўқитиш дастурлари, ўқув қўлланмалари, электрон дарслик ва журналлардан фойдаланиш имкониятини яратмоқда, талабаларнинг тестларда, тадқиқот ва илмий ишлар танловларида, масофавий лойиҳаларда, илмий мактаб ишларида иштирокини таъминламоқда. Талабалар ўртасида ўтказилган сўров жараёнида илмий-ижодий ишларни бажаришда Интернетдан фойдаланувчи талабалар Интернетнинг қуйидаги афзалликларини кўрсатиб ўтишди: турли-туман қизиқарли материалларнинг мавжудлиги (50%), фан тарихи ва унинг ривожи юзасидан материалнинг мавжудлиги (31%), тадқиқот натижаларини умумлаштириш кўникмаларини ривожлантириш имкониятларининг мавжудлиги (28%), илмий ишларга қизиқишнинг ортиб бориши (27%), янги тушунчаларни ўзлаштириш имконияти (21%), бошқалар билан фаол ўзаро мулоқотга кириша олиш имконияти (20%).

Жадал суратлар билан ривожланаётган илмий-техника тараққиёти таълим жараёнига янги талаблар қўймоқда. Ҳозирги даврда ўқитувчилар билан бир қаторда талабалар ҳам ўзи ўқиётган ва ишлаётган соҳа бўйича дунёнинг турли бурчагидан интернет тармоғи ёрдамида етук мутахассислар томонидан қўлга киритилган энг янги ютуқлардан зудлик билан бохабар бўлиши, уларни ўзлаштириши ва амалётга жорий этиши, бу масалалар бўйича мулоқатда бўлиши, ҳамкорлик қилиши мумкун. Интернетнинг ҳар бир соҳани қамраб олиши, турли фанларни масофали ўқитишда янги имкониятларни очди. Электрон дарслик – замонавий компьютер технологиялари имкониятларидан кенг фойдаланиб, маърузалар матинини, мисол ва масалаларни ечиш усулларини визуал қилиб яратиш имконятларига эга. Агар электирон дарслик турли фанларга оид бўлса, унда: - қўйилган масалнинг матни; - математик модели; -график тасвири; - ҳаракатни визуал тарзда талабаларга кўрсата бериш керак бўлади. Турли фанларда яратиладиган электрон дарсликлар маълум предметлар бўйича тўла тегишли ўқув материалини қамраб олган бўлиши керак, бунда маълумотлар тез излаб топилади, мавзуларни ўзлаштиришда талабаларга мультимедиа элементлари ёрдамга келади ва ҳакозо.

2010 йил «Баркамол авлод йили» Давлат дастурида олий таълим тизимида ДТС ларни, олий таълим йўналишлари ва мутахассисликлари классификатори, ўқув режалари ва фан дастурларини замонавий ахборот – коммуникацион ва педагогик технологияларни таълим жараёнига кенг жорий этилиши нуқтаи- назаридан ва ҳозирги замон фан, техника ҳамда таълим соҳаларидаги Республикамизда, ривожланган чет давлатларда эришилган ютуқларни эътиборга олган ҳолда такомиллаштириш масалаларига алоҳида эътибор қаратилган. Ўқув режалари ва фан дастурларида, ривожланган бозор иқтисодиёти талабларига мос рақобатбардош кадрларни тайёрлаш, талабаларни мустақил ижодий фаолиятини ривожлантириш мақсадида талабалар мустақил таълими имкониятларини кенгайтиришга алоҳида эътибор қаратилган. Талабаларнинг мустақил таълимини ташкил этишда уларни ўқув – методик адабиётлар, дидактик тарқатма материаллар билан таъминлаш ва фанлар бўйича ҳар бир мавзудан тарқатма дидактик материалларнинг банкини яратиш маълум аҳамиятга эга. Мустақил таълимни ривожлантирилиши фанлардан маъруза ва амалий машғулотларни ўтказиш методикасини тубдан ўзгартиришни, маъруза машғулотларида фан дастурида белгиланган билимларнинг асосий мағизини, фан ва техниканинг қаралаётган фанга алоқадор ютуқлари ҳамда муаммоларини баён этиш, қўшимча

Каждый из нас хоть раз ездил по железной дороге или метро. Однако привычные теперь нашему глазу вагоны и поезда появились пару десятилетий назад, хотя история железнодорожного транспорта насчитывает минимум 2 века. Железнодорожный транспорт (железная дорога) — наземный вид рельсового транспорта. Две главные составляющие железнодорожного транспорта — это материальная (железнодорожный путь и искусственные сооружения, тяговый и нетяговый подвижной состав, устройства СЦБ, контактная сеть и т. д.) и эксплуатационная (диспетчерское руководство (на уровнях от дежурного по станции до старшего дорожного диспетчера), разработка оптимальных приемов управления перевозочным процессом). Собственно слово «Железная дорога» обозначает железнодорожную инфраструктуру, т.е. железнодорожный путь и сигнализацию. В 60 - 80-х годах XVIII века сначала в Англии, а затем и в других странах начался промышленный подъем. Вместо ручного труда появилось машинное производство, вместо ремесленных мастерских и мануфактур - крупные промышленные предприятия.

Бобур Фарғона водийсидан охирги марта кетганида баланд тоғлар Олой ва Туркистон тизма тоғларидан ошиб, Масчо қишлоғи атрофларида кўп вақт турган, сўнгра Ғарм ва Обигарм орқали Ҳисор водийсига тушган. «Шайбонийхон Тошканд ва Шохрухияни олғон маҳалда (мен) Сўх билан Хушёр кўҳпояларига келиб бир йилга ёвуқ танқислик била ўткариб, Кобул азимати қилдим»- деб ёзади Бобурнинг ўзи. Бобурга Масчо тумани илгаридан маълум эди. Унинг онаси ва хотини ёз ойларида шу ерда дам олишган. Ҳозирда Қирғизистоннинг Лайлак районида Бобул қишлоғи ҳам борки, у аслида Бобур қишлоқдир. Ривоятга кўра, Бобурнинг аскарларидан бир тўдаси шу ерда қолиб бу қишлоқ қа асос солган. Бобур Масчо ва Оббурдон қишлоқларига келганида катта тошларга ўйма хат ёздиргани ва ҳатто, ўз қўли билан ҳам хат ёзиб қолдиргани маълум. Бу ҳақда «Бобурнома»да бундай дейилган: «Оббурдон довони била Масчо Кўҳистонига оштук. Масчонинг қуйиғи кенти Оббурдондур. Бу Оббурдондин қуйироқ бир чашма тушубтур, бу чашма бошида мозор бордур. Ушбу чашмадан юқори Масчо доҳилидур. Қуйи Фалғарға тааллуқлудур. Ушбу чашма бошида чашма ёқасидағи тошида қазиб, бу уч байтни сабт эттим: “Эшитдимки, қутлуқ табиатли Жамшид бир булоғ бошида тош устига шундай деб ёзган экан: бу булоғ тепасида бизлар сингари кўп кишилар келиб ўлтурдилар, кетдилар”.

Жамият ёшлар онгида маънавий қадриятларни ривожлантирмай ва мустаҳкамламай туриб ўз истиқболига эриша олмайди. Мамлакатимизни модернизация қилиш ва замонавий жамият қуриш йўлидаги мураккаб ва кенг кўламли вазифаларни ҳал этишга қодир бўлган янги авлод кадрларини тайёрлаш бундан буён ҳам фаолиятимизнинг энг муҳим йўналиши бўлиб қолади,-деб таъкидлайди Президент И. А. Каримов. Миллий тарбиявий қадриятларни тиклаш ва замонавийлаштириш умуминсоний, шу билан бирга, долзарб вазифадир. Мафкуравий мақсадлар асосида турли миллий-маънавий қадриятларни тиклаш, уларни теран англаш, илмий талқин қилиш маърифий заруратдир. Хусусан, ўзбек халқининг миллий ва маънавий меросига муносиб ҳисса қўшган кўплаб олиму фузалолари борки, улар орасида сўфий олим ва йирик фиқиҳ, мутафаккир шоир Сўфи Оллоёр ўзига хос ўрин тутади. Тарихимиз саҳифалари шундан далолат берадики, юртимиз ривожи ҳамма вақт ҳам бир текис кечмаган.

Бугунги кунда инсоннинг доимий равишда ўзгариб турувчи ахборот маконидаги ҳаётга мослашуви улкан аҳамият касб этиб бормоқда. Бу ўринда барча поғоналарда таълим олувчиларнинг ахборот лаёқатлилиги даражасини кўтаришни мақсад қилиб қўйиши керак. Ахборотни қабул қилиш жараённи инсоннинг амалий эҳтиёжларига мослаштириш назариясини америкалик олим Тони Бьюзен ишлаб чиққан. Унинг прагматик ёндашуви остида мнемоника – эслаб қолиш техникаси ётади. Унинг фикрича, таълим жараёнида мия қуйидаги ахборотларни яхшироқ ўзлаштиради: ўқув жараёнининг бошида ва охирида қабул қилинган; илгари орттирилган билимлар билан тўғридан – тўғри ассоциатив алоқада бўлган; ўз мазмуни ёки шаклида кўра бетакрор бўлган; бир ёки бир неча (бештадан) ҳис этиш аъзоларининг воситасида ўткирлашган идрокни чақирувчи; таълим олувчига алоҳида қизиқарли бўлган.

Жамият тараққиёти унинг ўтмиши, аждодлар мероси ва тарихи билан чамбарчас боғлиқ. Инсоният бугун эришган даража узоқ давом этган ривожланиш босқичларининг ўзига хос маҳсули. Узоқ давом этган динамик ривожланиш ҳодисаси инсон тафаккури орқали тарихга айланган. Инсонни ҳамма вақт ўтмишдошлари, аждодлари ҳаёти, турмуши ва бошқалар қизиқтириб келган. Мана шу қизиқиш унинг ўзининг моҳиятини англашга, ўтмишни ўрганиш эҳтиёжига айланган. Айниқса жамият ҳаётида туб бурилишлар, сиёсий, иқтисодий ва маданий янгиланишлар юз берган пайтда тарихга қизиқиш кучайганлиги яққол кўзга ташланади. Тарихий тафаккурнинг жуда зарур функцияси инсонда ўзликни англашни шакллантиришдир. Шунинг учун айтиш мумкинки, тарихий тафаккур, тарихий онг жамиятда худди инсонда хотира қандай вазифани бажарса хотира ҳам шундай вазифасини ўташга қиёсланади. Хотирасини йўқотган одам жамиятда шахс сифатида мавжудлигини англаб, ўзлигини йўқотганидек хис этади. Тарихий тафаккурдан, тарихий онгдан мосуволик ўзликни англашдан йироқлашганликни билдиради.

Ўзбек халқи ўз аждодларининг буюк тари¬хий, маънавий, илмий мероси, меъморий ёдгорликлари, санъати, адабиёти билан бир қаторда кўп минг йиллик анъана ва одатларига эга бўлганлиги билан ҳам фахрланса арзийди. Ўзбек халқининг миллий қадриятлари узоқ тараққиёт жараёнида аждодларимизнинг ижтимоий-маънавий эҳтиёжлари асосида вужудга келди. Халқнинг урф-одатлари, анъаналари, байрам ва маросимларига қараб, унинг тараққиёт даражасини билиш қийин эмас. Жумладан, урф-одатлар элнинг ижтимоий, иқтисодий ва маданий ахволи ҳақида ёрқин тасаввур бера олади. Чунки байрамлар ижтимоий ҳаётнинг энг яхши томонларини акс эттирадиган кўзгудир. Ҳар томонлама ривожланган халқнинг байрамлари ҳам файзли бўлади.

Тарих ўз навбатида инсон ва жамият, инсон ва табиат, инсон ва иқтисод, инсон ва сиёсат, давлат, ҳуқуқ, инсон ва маънавият ва аксинча, жамият ва инсон, табиат ва инсон, иқтисод ва инсон, сиёсат, давлат, ҳуқуқ ва инсон, маънавият ва инсон каби мажмуалардан иборат. Методология тарих тадқиқотларининг бош мақсадини белгилаб берувчи назарий асосдир. Буни тарих тадқиқотларининг стратегияси деб баҳолаш мумкин. • Инсон ва инсониятсиз унинг тарихи ҳам йўқ. Зеро инсон онгли равишда ўз ўтмишини, тарихини идрок этишига, ижобий ва салбий оқибатларини тажриба сифатида талқин қилишга ҳамда улардан фойдаланишга қодир. • Бутун борлиқнинг тарихи мавжуд. Коинотнинг саноқсиз миллиард йиллар тарихи ҳам фанга маълум эмас. Биологик ҳаётнинг тарихи ҳам ўта қадимийдир.Умуман борлиқ ичра жонли ва жонсиз ҳаёт ҳақидаги тарихий тасаввурлар инсоннинг илмий-назарий, ноилмий билимлари маҳсулидир. Демак, ҳар қандай тарихий билим ижтимоийдир, яъни инсон жамияти томонидан табиат ва жамият ўтмиши ҳақидаги англаб етилган ва англаб етилмаган ҳолда талқин қилинган билимлар мажмуидир.

Тарих фанини ўқитишда манбашунослик фани алоҳида аҳамият касб этади. Манбаларни излаб топиш, тавсиф этиш, мавзу учун керакли бўлган маълумотларни илмий муомалага киритиш тарихчиларнинг муҳим вазифаларидан ҳисобланади. Тарихий даврни ёритишда манбалар алоҳида ўринга эга бўлиб, икки давлат ҳукмдорлари томонидан битилган ёзишмаларига эътиборни қаратмоқчимиз. Бу даврда битилган мактублар давр ташқи сиёсатини ўрганишга асос бўлиб хизмат қилади. Аштархонийлар даври тарихини ёритувчи муҳим манба “Тарихи Муқимхоний” асари (муаллифи Муҳаммад Юсуф ибн Хожа Бақо бўлиб, у ўз даврининг етук кишларидан эди). Муаллиф аштархоний ҳукмдорлардан Субҳонқулихон ва Муҳаммад Муқимхоннинг саройида мунший бўлиб хизмат қилган. Фактик маълумотларга тўлиқ бу асарда аштархоний ҳукмдорларнинг Балхга нисбатан тутган сиёсати кўрсатиб берилган. Шунингдек, асарда аштархоний ҳукмдорларнинг турк султонлари, эрон шоҳлари, бобурийлар ҳукмдорлари билан олиб борган дипломатик муносабатлари ёритилган. Бундай маълумотлар шу даврни ёритувчи бошқа манбаларда учраса ҳам бироқ, “Тарихи Муқимхоний” асарида берилганлиги сингари тўлиқ ва мукаммал эмас.

Ушбу илмий мақолада Қува шаҳри тарихи, унда олиб борилган археологик қазилма ишлар натижалари, қадимги Қувада ҳунармандчиликнинг металлга ишлов бериш, шишасозлик, кулолчилик, заргарлик каби турлари, кимё, астрономия каби фанларнинг ривожланганлиги ҳақида сўз юритиладиЎтган асрнинг 30 – 50 йилларида ўтказилган археологик қазишмалар натижасида Қува шаҳристони дўнгликлари остидан қадимий йирик шаҳар қолдиқлари яширинганлиги аниқланди. Кейинчалик, 1956 йилда Я.Ғуломов бошчилигидаги.В.Д.Жуков,У.Ахроров,В.А.Булатова,А.Мухаммаджонов,Х.Мухаммедов ва М.Аминжоновалар иштирокида йирик археологик тадқиқот қазишма ишлари бошланиб, у 15 йил давом этади. Шунингдек, 1998 йилда Аҳмад Ал-Фарғонийнинг 1200 йиллик юбилейига тайёргарлик кўриш вақтида олиб борилган археологик текширувларда 8 метрдан зиёд чуқурликдан эрамиздан аввалги II-I асрларга оид буюмлар топилиб, шаҳристоннинг учта дарвозалари ўрнилари аниқланди.Шаҳристонда турар жой харобалари мажмуаси, шимолроқ томондан эса VII-VIII асрларга оид будда ибодатхонаси, будда хайкаллари, зардуштийлик ибодатхонаси ҳаробалари топилади. Мазкур топилмалар шуниси билан диққатга сазоворки, бу (Кушон имперяси) даврида Будда дини, зардуштийлик ва бошқа махаллий динлар билан ихтилоф ёки қўшилиб кетишлик эмас, балки толерантлик- яъни динлараро бағрикенглик, маънавий мусобақа мухити мавжудлигини кўриш мумкин. Шунингдек, бронза ҳайкалча, реторта (нок шаклидаги бўғзи тор узун шиша идиш), ичи бўш маймун ҳайкалчаси, гулдон ва 100 дан ортиқ янги археологик топилмалар топилади.

Марказий Осиё дунё тамаддунида ўзининг муносиб ўрнига эга бўлган, жаҳон афкор оммаси эътироф этган, илмий ва маънавий мероси беҳисоб сарҳаддир. Мамлакатимиз дунё мамлакатлари орасида энг бой ёзма меросга эга бўлган халқлардан биридир. Ёзув ва ёзма мерос қайсидир маънода ҳар бир халқнинг тарихини, маданиятини, маънавиятини ва салоҳиятини белгиловчи омиллардан бири саналади. Инсоннинг баркамоллашувида ўз тарихи, ўтмиши, маънавий меросини билиши алоҳида аҳамиятга эга. Ўрта Осиё тарихи чет эл олимлари томонидан анчагина турли ҳолатда ёндашилганидан қатъий назар ўрганилган, тадқиқ қилинган. Чунки, Ўрта Осиё тарихи манбалардан маълумки, бутун Уйғониш даврида ва ундан кейин ҳам илм-фан, маданият, санъат ўчоғи бўлиб келган. Самарқанд, Бухоро, Қўқон, Тошкент, Хива шаҳарларида маданият, санъат, меъморчилик билан бир қаторда сўз санъати, илм-фан ривожланган. Ўрта Осиё тарихи ҳақидаги маълумотлар Ўзбекистон Фанлар Академияси Ҳамид Сулаймонов номидаги Қўлёзмалар институтида, Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти ва бошқа сақланмаларда жуда катта миқдорда қўлёзма, тошбосма асарларда сақланмоқда.

XV асрда яшаган машҳур муаррих Муҳаммад ибн Саййид Бурхониддин Ховандшоҳ ибн Камолиддин Маҳмуд, яъни Мирхонд (1433-1498) ўзининг 30 йил заҳмат чекиб ёзган «Равзат ус-сафо» асарида мозий илмига алоҳида фасл бағишлаган. Биз қуйида бундан 500 йил бурун Мирхонд томонидан тарих илмига берилган баҳони ёш тарихчиларимизга ҳам асқотишини назарда тутган ҳолда таниқли тарихчи олим, тарих фанлари доктори, профессор Шодмон Воҳидов талқинидаги баёнини келтирмоқдамиз:Ҳозирги давр тарихчилари Мирхонднинг тарих фанига берган баҳоси ва тарихнависликнинг шартларини билиш муҳимдир. Ўзбекистон тарихи янги ғоявий асосларда ёзилар экан, унинг баъзи усул ва тамойиллари буюк аждодларимиз томонидан ишлаб чиқилганлигини эътиборга олиш керак.

Маълумки, таълим беришда ўқитиш услублари асосий ўринни эгаллайди. Услубларни эса ҳар қандай муаммони узатиш ва қабул қилиш хусусиятига қараб сўз орқали ифодаланадиган, кўргазмали ва амалий усул каби турларга ажратиш мумкин. Ўз навбатида, таълимнинг кўргазмали усул – шартли равишда иккига бўлинади. Яъни иллюстрация услубига плакат, харита, жадваллар, тарихий шахслар ва алломаларнинг портретлари, музей экспонатлари, тарихий ёдгорликлар расмлари, стендлар кирса; намойиш қилиш услубига дарс ўтиш мобайнида мавзуга боғлиқ бўлган тарихий воқеаларни ҳикоя қилиш жараёнида янги педагогик технологияларга мувофиқ замонавий компьютер ва ахборот коммуникация тармоқлари ёрдамида компакт дискда электрон китоблардаги мавзуларни экранда ёритиш, мавзуга оид махсус кинофильм ва диафильмларни намойиш этиш киради

Таъкидлаш лозимки, лексеманинг лексик-семантик ҳаракати системли ва асистемли муносабатларнинг мураккаб қоришмасини рўёбга чиқаради, лексик бирликлардаги тарихий-ижтимоий ўзгаришларни акс эттиради. Шу боис лисоний янгиликларни нафақат сўз ясаш усуллари, шунингдек маъновий хусусиятлари нуқтаи назардан ҳам ўрганиш алоҳида аҳамият касб этади. Тилда узоқ вақтлар давомида инсонлар мулоқати учун хизмат қилиб келаётган лексемаларга янги маънолар юклатилиши билан боғлиқ лисоний ҳодисани ҳам диахрон, ҳам синхрон аспектларда тадқиқ этиш муҳим масалалар сирасига киради.

Мамлакатимизда ёшлар тарбияси бугунги куннинг энг долзарб масаласидир. XXI асрда яшаб, самарали меҳнат қилиш, Ўзбекистоннинг буюк келажагини бунёд этиш асосан бугунги ёш авлод зиммасига тушади. Уларни билимли, маданиятли, меҳнатсевар, ташаббускор, изланувчан этиб шакллантириш ҳаёт тажрибасига эга, турмушнинг аччиқ-чучугини кўрган, қийинчиликларда тобланган ёши улуғларимиз, фахрийларимизнинг, шу билан бирга, мазкур ишга даъват этилган тарбиячилар, муаллимлар, устозларнинг бош вазифасидир. Юртбошимиз таъкидлаганидек: «Ҳар бир инсоннинг, айниқса, эндигина ҳаётга қадам қўйиб келаётган ёшларнинг онгига шундай фикрни сингдириш керакки, улар ўртага қўйилган мақсадларга эришиш ўзларига боғлиқ эканлигини, яъни бу нарса уларнинг собитқадам ғайрат-шижоатига, тўла-тўкис фидокорлигига ва чексиз меҳнатсеварлигига боғлиқ эканлигини англаб етишлари керак. Худди шу нарса давлатимиз ва халқимиз равнақ топишининг асосий шартидир». Бугунги давр мамлакат ва ёшлар олдида улкан вазифалар қўяётган экан, уни фақат ёшларга уқтириш ва талаб қилиш билан амалга ошириб бўлмайди. Бунинг учун дахлдор бўлган таълим-тарбия, жамоат ташкилотлари, маданият ва маънавий-маърифий муассасалар, мураббийлар, оила, меҳнат жамоалари уйғун ҳолда узлуксиз ва мунтазам иш олиб боришлари керак бўлади.

Буюк файласуф ва мутафаккир Юсуф Хос Ҳожиб (тахминан 1016-1018 й) ҳозирги Қирғизистон Республикасининг Боласоғун шаҳрида туғилган. Адиб дастлабки таълимни ўз шаҳрида, олий маълумотни эса – Қошғар шаҳрида олди. У бошқа машҳур олимлар сингари, Сожия (Нур таратувчи ) мадрасасида таҳсил олди. У ўзининг «Қутадғу билиг» достонини Қошғарда 18 ойлик қаттиқ меҳнатдан кейин ёзиб тугатди.Турк файласуфи Р.Р.Аратнинг маълумотларига кўра, асарни якунлаш пайтида Юсуф Хос Ҳожиб 54 ёшда бўлган. Айрим олимларнинг таъкидлашича, Юсуф Хос Ҳожиб «Сиёсат ҳақида китоб» ва «Қомуслар китоби» номли асарларини ёзган . Лекин, афсуски бу қўлёзмалар изсиз йўқолган. Мутафаккир 68 ёшида вафот этган. У Қошғар шаҳрининг жанубида жойлашган Пайпоп ҳудудида дафн этилган.