Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. Кичик чаноқ соҳасидаги ўсмалар - репродуктив, менопауза олди ва менопаузадан кейинги даврларда аёлларда энг кўп учрайдиган патологиялардан биридир. Касал-ликнинг нафақат эрта, балки кейинги даврларида ҳам симптоматиканинг юзага чиқмаслиги кўп ҳолатларда патологик жараённинг вақтида аниқлан-маслигига олиб келади. Тухумдон ўсмалари, уларнинг умумий касалланиши таркибида – 14%гача учрайди, ТЎТ (тухумдоннинг ўсмасимон тузилмалари) ва ТХЭЎ (тухумдон хавфсиз эпителиал ўсмалари) – барча тухумдон ўсмаларининг 80%ини ташкил қилади. Тухумдонларнинг хавфсиз ўсмалари ва ТЎТ КХТ-10 (касалликлар халқаро таснифи) бўйича «Тухумдонларнинг хавфсиз ўсма тузилмалари» D27 – ягона кодига мансуб бўлсада, улар турли хил патогенезга эга бўлиб, жараённинг саратонга айланиши ва жинсий аъзолар саратони бўйича ўлим структурасининг шаклланишига турлича ҳисса қўшади. Бу борада ТХЭЎ энг ҳавфлидир, чунки уларнинг саратонга айланиш эҳтимоли анча юқори, беморлар эса кўпроқ ўсма жараёнининг кеч даврларида шифокорга мурожаат қиладилар. Тухумдон ўсмаларининг қайталаниш, тез ўсиш, ёмон сифатли ўсмага айланишга мойиллигининг, юқорилиги касалликнинг этиологияси ва патогенези бўйича аниқ тасаввурларнинг йўқлиги, бошланғич даврларидаги қониқарсиз ташҳисот тухумдон тузилмалари рецидивларининг олдини олиш, репродуктив функцияни тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш учун қўшимча текширув ва реабилитацияловчи даволаш усулларини татбиқ этиш зару-ратини туғдиради. Ёмон сифатли ўсмага айланиш борасида тухумдоннинг эпителиал ўсмалари энг хавфли ҳисобланади, улар охир-оқибат тухумдон саратонига айланиши мумкин. Ташҳиснинг ўз вақтида қўйилмаслиги ТЎТ ва ТХЭЎнинг 17% ҳолатда тухумдоннинг хавфли ўсмаларига айланишига сабабчи бўлади, бу юқори ногиронлик ва ўлим, давлат томонидан стационар даволанишга ажратила-диган маблағлар билан боғлиқ бўлиб, дунёнинг барча мамлакатларида нафақат тиббий-ижтимоий, балки иқтисодий ҳам аҳамиятга эга. Бунинг устига, тухумдон саратони бўйича ўлим дунёнинг қатор мамлакатларида охирги ўн йил давомида 36,8%га ошди, яъни бу тухумдон ўсмалари билан оғриган ҳар иккинчи-учинчи аёлдир.

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. Замонавий машинасозликнинг ривожланиши, айниқса қишлоқ хўжалиги техника ва технологиясининг янги авлодини яратиш билан боғлиқдир. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов таъкидлаб ўтганларига асосан, ишлаб чиқариш соҳалари ичида энг муҳим йўналишлар қаторига қишлоқ хўжалик машинасозлиги киради ва у республикада пахта комплекси машина ва механизмларни ишлаб чиқаришга асослангандир: «... Пахта Ўзбекистон учун республиканинг мустақиллигини кафолатлайдиган сиёсий ва иқтисодий куч-қудрат манбаидир». Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «2007-2011 йилларда пахта тозалаш саноати корхоналарини модернизация ва реконструкция қилиш дастури тўғрисида» ги 2007 йил 3 апрелдаги 70-сонли қарорига асосан пахта тозалаш саноатининг ҳозирги бозор иқтисодиёти шароитидаги асосий вазифаси рақобатбардош маҳсулотни дунё талаблари асосида таъминлашдан иборат. Ушбу вазифани ҳал қилишда технологик ускуналар – пахтани дастлабки ишлаш машиналари (пахтани йирик ифлосликлардан тозалагичлар, жинлар, линтерлар, тола тозалагичлар)нинг ўрни муҳим бўлиб, уларнинг ишлаш қобилияти юқори даражада бўлиши энг кўп тарқалган ва муҳим деталлар ишчи органлар – аррали диск ва колосникларнинг чидамлилиги билан аниқланади. Машиналарнинг эксплуатацион чидамлилигини таъминлаш масаласини ечиш учун деталлар чидамлилигини оширишнинг технологик усулларини қўллаш самарали ҳисобланади. Ишлаш жараёнида деталларнинг юза қатламлари механик, иссиқлик, кимёвий ва бошқа интенсив таъсирларда бўлгани учун уларнинг сиртларини оптимал ҳолатлари (эксплуатация шартлари асосида) шакллантиради. Шунинг учун деталларнинг ўз вазифасини бажариш ҳолатини бузилиши кўп ҳолларда сирт қатламидан бошланади, масалан, чарчашдаги ёрилишлар, ейилиш, коррозиялар ва бошқалар ҳисобига бўлади.

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. Ҳозирги кунда портал гипертензияли (ПГ) жигар циррози (ЖЦ) ногиронлик ва ўлимга олиб келувчи сабаблар орасида олдинги ўринлардан бирини эгаллаб турибди. Вирусли гепатитлар билан касалланиш кўрсаткичининг юқорилиги ва ЖЦнинг этиологик омилларидан бўлган алкоголизм, жигарнинг токсик ва дори воситалари билан зарарланиши кабиларнинг ўсиши кўпчилик давлатларда ушбу патологиянинг ижтимоий аҳамиятини анчагина юқори даражага кўтариб юборди. Қизилўнгач ва ошқозоннинг варикоз кенгайган веналаридан қон кетиши ЖЦ ва ПГ асоратлари ичида энг оғири ва башорат қилиб бўлмайдигани бўлиб, у беморларнинг 20-50%ида кузатилади. Геморрагик синдром ривожланганида ўлим кўрсатичи 30-80%ни ташкил қилади. Агар жарроҳлик усулларини қўлламасдан қон кетишни тўхтатиш имкони бўлса, бир йили мобайнида қон кетиш 50-70%, икки йил ичида эса - 80-90% беморларда қайталанади. Шуни таъкидлаш жоизки, 30% беморларда қайталанган қон кетишлар консерватив давога рефрактер бўлади, қон кетиш эса жигар фаолиятининг кескин декомпенсациясига олиб келади. Ўлим кўрсаткичининг бундай юқори бўлиши геморрагик синдром ривожланишининг профилактикасига қаратилган аралашувларни амалга ошириш заруратини келтириб чиқаради, буларнинг ичида портал тизим декомпрессиясининг эндоваскуляр ва жарроҳлик усуллари оптимал ҳисобланади.

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2010 йил 15 декабрдаги ПҚ-1442–сонли «2011–2015 йилларда Ўзбекистон Республикаси саноатини ривожлантиришнинг устувор йўналишлари тўғрисида»ги қарорига асосан саноат ишлаб чиқаришининг самарадорлигини ошириш биринчи навбатдаги масалалардан ҳисобланади. Шунинг учун «FOTON» ОАЖ ишлаб чиқарилаётган кучланиш чеклагичлари, юқори частотали тўғрилагич диодлар ишлаб чиқариш таннархини ва харажатларини пасайтириш уларнинг параметрларини яхшилаш ва ишончлилигини ошириш ҳамда улар технологиясини оптималлаштириш каби мақсадли ишларни олиб боришни кўзда тутади. Бу эса маҳсулот рақобатбардошлигини оширишнинг муҳим омили бўлиб, эришилган бозор эҳтиёжларини сақлаш ва янги харидорлар топиш манбаи ҳисобланади.

Актуальность и востребованность темы диссертации. Одной из клю-чевых проблем комплексных мероприятий антикризисной программы, разработанной под руководством Президента Республики Узбекистан Ислама Каримова, является следующее «...В первую очередь, это дальнейшее ускоренное проведение модернизации, технического и технологического перевооружения предприятий, широкое внедрение современных гибких технологий. Это прежде всего касается базовых отраслей экономики, экспорто-ориентированных и локализуемых производств. Ставится задача ускорения реализации принятых отраслевых программ модернизации, технического и технологического перевооружения производства, перехода на международные стандарты качества, что позволит обеспечить устойчивые позиции как на внешнем, так и на внут-реннем рынках».

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. «Алпомиш» достони ўзбек халқи ижодий даҳосининг бебаҳо бадиий ёдгорлиги бўлиб, унда қаҳрамонлик, мардлик, она Ватанга муҳаббат, эл-юрт ҳамжиҳатлиги ва фаровонлиги ғоялари тараннум этилган. Достоннинг ўзбек бахшилари эпик репертуаридаги барча вариант ва версияларида ватанпарварлик, жасорат, юртсеварлик, бирдамлик ва бунёдкорлик улуғланган. Халқнинг миллий ифтихорига айланган бу муҳташам эпос асрлар давомида ҳар бир кишига жуда катта руҳий-маънавий қувват бахш этиб келмоқда. Шунинг учун ҳам «Алпомиш» ўзбек халқининг миллий ўзлиги ва шарафли тарихий тараққиётини ўзида бадиий акс эттирган бебаҳо қаҳрамонлик достони сифатида эъзозланади. Зеро, Ўзбекистон Республикаси Президенти И.Каримов: «Халқимиз азалдан ўз вужуди, ўз томирида мавжуд илоҳий қудратга муносиб бўлмоққа интилиб, ўз ўғлонларини мардлик ва ҳалоллик, жасурлик руҳида, эл-юрт учун жонини ҳам аямайдиган асл паҳлавонлар этиб тарбиялаб келган. Шу маънода халқ оғзаки ижодининг ноёб дурдонаси бўлмиш «Алпомиш» достони миллатимизнинг ўзлигини намоён этадиган, авлодлардан-авлодларга ўтиб келаётган қаҳрамонлик қўшиғидир. Агар халқимизнинг қадимий ва шонли тарихи туганмас бир достон бўлса, «Алпомиш» ана шу достоннинг шоҳ байти, десак, тўғри бўлади» , – деб ёзган эди.

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. Ўзбекистон Республикаси ҳукумати томонидан регионал-ҳудудий автоматлаштирилган бошқариш тизимларини ривожлантириш ва ягона ахборот майдонини яратиш бўйича қабул қилинган комплекс чора-тадбирлар замонавий ахборот- коммуникация технологиялари асосида ахборот-бошқарув тизимларини кенг жорий этишга йўналтирилган. Шундан келиб чиққан ҳолда, турли функционал вазифали объектларни бошқариш ва уларнинг ҳолатини баҳолашнинг самарали усуллари ва алгоритмларини ишлаб чиқиш ўзининг долзарблиги билан ажралиб туради ва шу билан биргаликда, катта халқ хўжалиги аҳамиятига эга бўлган назарий ва амалий муаммо сифатида тўлалигича ечилмай қолмоқда. Ахборотларга ишлов бериш ва бошқаришнинг мураккаб тизимлари, хусусан, технологик объектларни бошқариш тизимларининг тараққиёти аниқлик тавсифларига бўлган талабларнинг доимий равишда ошиб бориши билан қизиқиш уйғотади. Бу масала айниқса, ташқи муҳит ва моделлар тавсифларининг априор ноаниқлиги ва кутилмаган ўзгарувчанлиги каби реал шароитларда мураккабдир. Бундай шароитларда халақит берувчи содда омиллар сифатида қаралмайдиган моделли бузилишларга нисбатан тизимнинг фаолият кўрсатиши мослашувчанлиги ва назоратига ўтиш мақсадга мувофиқ ва ҳалақит берувчи омилларни баҳолаш умуман тизимнинг фаолият кўрсатиш сифатини аҳамиятли даражада ошириш имконини беради. Шундай қилиб, априор ноаниқликнинг юқори бўлган шароитларида бошқариш тизимларни мослаштиришнинг самарали усуллари ва воситаларини ривожлантириш ва ишлаб чиқиш реал вақт жадаллигидаги кузатишлар маълумотларига самарали ишлов бериш имконини беради ва ахборотларга ишлов бериш ҳамда бошқариш тизимларининг аниқлиги ва ишончлилигини оширади.

Магистрлик диссертациясини ёритиб беришда қуёш енергиясининг ёрдамида сув иситиш тизимлари ҳақида умумий тушунчалар ва уларнинг характеристиклари ҳақида маълумотлар берилган.

Ишда тадқиқот методи сифатида таълимда замонавий инновацион технологиялар, жумладан уларда кенг қўлланиладиган интерфаол усуллар қабул қилинган.

Ушбу диссертацияда "Электр юритмаларини ҳозирги замон элекрон қурилмалари ёрдамида ҳимоя қилиш тизимларини лойиҳалаш" мавзуси кенг ёритилиб берилган.

Ушбу диссертация ҳозирги замон долзарб муаммолардан бири алтернатив энергия манбалари асосида жамиятнинг энергетик эхтиёжларини таъминлаш масалалари кўриб чиқилган.

Ушбу магистрлик диссертацияси барча давлат стандартларига, яъни магистрлик диссертациясига қўйилган барча талаблар асосида бажарилган.

Ишда инновацион технологиялардан фойдаланишнинг психологик-педагогик асосларини ўрганиш орқали илғор педагогик техналогиялар асосида ўқитиш услубияти яратилган.

Диссертацияда ахбарот ва педогогик технологияларниинг усулларини қўллаш орқали ўтказиш услубиётини яратиш, олинган натижаларни ўқув жараёнига тадбиқ этиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.

Илмий ишнинг мазмуни кириш 6 та бобдан иборат бўлиб, хулосалар, формулалар ва жадваллар асосида ёритилган.

Диссертацияда Энергетиканинг умуминсоний муаммолари таҳлили мавзуси кенг ёритилиб берилган.

Диссертиция таркиби мавзудаги объектни тавсифлаш, унинг энергия истеъмоли ва ҳисоблашнинг тизими, электр ва иссиқлик энергияси истеъмоли ва энергиядан фойдаланишни баҳолаш ва ўлчовлари каби бўлимлардан ташкил топган.

Тақдимотда асосан иссиқлик гидроэлектр ва атом электр станцияларида ишлаб чиқарилиши кўрсатилган.

Реферат уч қисмдан иборат бўлиб, назарий қисми маълумотларнинг асосий типлари, операторлар жумладан шарт ва ўтиш операторлари, цикллар стандарт функция ва працедуралар Pascal мисолида келтирилган.

Реферат таркиби мавзудаги объектини тавсифлаш, унинг энергия истеъмоли ва ҳисоблашнинг тизими, электр ва иссиқлик энергияси истеъмоли ва энергиядан фойдаланишни бахолаш ва ўлчовлари каби бўлимлардан ташкил топган.