Ўзбек халқининг асрлар оша яшаб ва сайқал топиб, бош маънавий меросимизни, қадриятларимизни асраб-авайлаб, келажак авлодларга етказиб борётган ноёб бир ижтимоий институт бу - маҳалладир. Маҳалланинг вужудга келиши - халқимизнинг минг йиллик тарихи билан чамбарчас боғлиқ.

Мамлакатимизда демократик ҳуқуқий жамиятни барпо этиш йўлида олиб борилаётган кенг кўламдаги ислоҳотлар мустақил фикрлаш лаёқатига эга, ақлий, маънавий-ахлокий, руҳий ва жисмоний жиҳатдан етук, баркамол инсонни тарбиялаш зарурлигини тақозо этмоқда. Зеро, баркамол авлоднинг ижтимоий фаоллиги миллий ҳамда умуминсоний қадриятлар устуворлиги таъминланган ҳуқуқий жамиятни барпо этиш имкониятини беради. Шу сабабдан «Таълим тўғрисида»ги Қонун ва «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» мазмунида ўз аксини топган ғоялар инсонни интеллектуал ва маънавий-ахлоқий жиҳатдан тарбиялаш, ўқувчиларда соғлом турмуш тарзини шакллантириш имкониятини берувчи энг мақбул йўл эканлигини ифодалайди.

Миллий урф-одатлар, миллий фикрлашлар, миллий дунёкарашлар, миллий маросимлар хар бир миллатда бўлгани каби ўзбек миллатининг хам ўз йўналиши мавжуд. Бунда биз айниқса Ўзбекистон Давлатимиз Мустақилликни қўлга киритгандан кейинги 18 йил ичида амалга оширилган хар бир сохадаги ўзгаришларни алохида мамнуният билан қайд қила олишимиз мумкин.

Республикамиз Президенти И.А.Каримовнинг қатор чиқишларида, асарларида тарихий материалларни, илмий таълимотларни ҳозирги давр нуқтаи назаридан таҳлил ва талқин қилиш кераклиги таъкидланди.

Инсоният тараққиёти ўзгарувчандир, бу ҳеч қачон бир нуқтада тўхтаб қолмаган. Маълумки, ўтмишда ва ҳозирда ҳам инсон жамият ривожида асосий бўғин вазифасини бажарган. Уларнинг таназзулига ёки тараққий этишига ҳам инсон сабабчи бўлган. Бугунги кунда баркамол, соғлом ва теран фикрли ёш авлод тарбияси, унинг ҳар томонлама пухта, мукаммал инсон бўлиб етишишига эришиш масаласига ҳар қачонгидан ҳам жиддийроқ эътибор берилмоқда. Ёш авлодни юксак маънавиятли шахс сифатида тарбиялаш жамиятда муҳим ижтимоий омил сифатида қаралади. Барчамизга аёнки, инсон қалбига йўл аввало, таълим-тарбиядан бошланади. Бугунги кунда баркамол авлодни соғлом турмуш тарзига тайёрлашда таълим–тарбия соҳасидан бошлаб, матбуот, телевидение, Интернет ва бошқа оммавий ахборот воситалари ёшларни комил инсон қилиб тарбиялайдиган ҳар қандай ижобий жараённи замон талаблари асосида янги босқичга кўтариши зарур. Жамият талаб ва эҳтиёжлари, эрки ва озодлиги ҳамда ижтимоий – иқтисодий ва сиёсий механизми марказида – ёш авлод ётади. Зеро, Юртбошимиз таъкидлаганларидек: “...фарзандларимиз биздан кўра кучли, билимли, доно ва албатта бахтли бўлишлари шарт” деган сўзларида ҳар бир ёш авлодни ватанга садоқат руҳида камол топиши учун муҳим бир эътибор десак бежиз бўлмайди. Албатта, баркамол авлодни ўстиришда таълим – тарбия жараёнининг моҳияти, мазмуни, ташкилий йўналишлари, тузилмаларнинг ўзаро уйғун фаолиятини узвий равишда амалга ошириш муҳим аҳамиятга эга. Юртбошимиз ўзининг “Юксак маънавият – енгилмас куч” асарида таъкидлаганидек, таълимни тарбиядан, тарбияни эса таълимдан ажратиб бўлмайди. Мамлакатимизнинг доимий тараққий этиб бориши учун авваламбор ёш авлодни баркамол, мустақил фикрлайдиган, билимли, тадбиркор, ўз Ватанига меҳрли қилиб тарбиялаш масаласи давлатимиз сиёсатининг устувор вазифаларидан бири қилиб белгиланган. Жамиятда юксак маънавий фазилатларни шакллантириш, ёшларни бой маданий, маънавий меросимиз, тарихий анъаналаримизга, умуминсоний қадриятларга ҳурмат, садоқат руҳида тарбиялаш республикамизда амалга оширилаётган барча ислоҳотларнинг муҳим омили ҳисобланади. 1992 йилда “Таълим тўғрисида”ги Қонуннинг қабул қилиниши юртимизда таълим ислоҳотлари йўлидаги илк қадам бўлди. Жаҳон ҳамжамияти сари юзланаётган мамлакатимизда таълим соҳасини эскича қарашлардан озод қилишга ва келажак учун замонавий дастурлар истиқболини ишлаб чиқиш имкониятини беради.

Гидронимлар – сув билан боғлиқ жой номларини ўрганиш халқимиз тарихи; этнографияси, деҳқончилик, суғориш иншоатлари тарихи билан боғлиқ кўплаб маълумотларга ойдинлик киритиши маълум. Ана шундай ҳолатни «Гулдиров» гидроними ва қишлоқдаги бошқа сув билан боғлиқ жой номларида ҳам кузатиш мумкин.

Ўзбекистон ўз мустақиллигини қўлга киритгач, аҳолининг турли қатламларини, хусусан, таълим муассасалари талабаларини ғоявий қуролланитириш, уларнинг онги ва қалбига миллий ғояни сингдириб бориш асосий масалалардан бирига айланди. Миллий ғоя миллий менталитетимизга мос келиб, турли ёт, зарарли ғояларга қарши курашишда асосий ҳимоя воситасини бажаради.

Ўзбекистон ўзининг мустақиллик йўлида мустаҳкам турган Марказий Осиёнинг йирик давлатларидан бири сифатида ўзининг давлатчилик дастурини ва жамият қурилиши, ҳаётнинг барча соҳа ва томонларини ислоҳ қилиш дастурини ишлаб чиқди. Ватанимиз мустақиллиги туфайли унитилган қадриятлар тикланмоқда, маърифат булоқлари қайта кўз очмоқда. Боқий маданият сарчашмаларидан бири ислом фалсафий назариясининг ўрта асрларда буюк ватандошларимиз Исмоил ал-Бухорий, Ат-Термизий, Абдухолиқ Ғиждувоний, Баҳовуддин Нақшбанд каби забардас даҳолар томонидан шакллантирилиши ва қарор топиши ғоят муҳим ва улкан аҳамият касб этган. Улар қолдирган мерос ҳанузгача ўз аҳамиятини йўқотган эмас.

«Қизил ва қора» романининг бош қаҳрамони Жюльен Сорель - пастки табақа вакили, тахтдан ағдарилган Наполеоннинг оташин тарафдори бўлган бу йигит янги тарихий шароитда ўзининг табиий қобилиятларига мос келадиган ижтимоий мавқени эгаллашга интилади. Ўз маънавий кучи, қобилияти билан жамиятдаги ўрни, ўтинчининг ўғлига ажратилган ўрин, ўртасидаги номуносиблик Жюльенга тинчлик бермайди. У ўз мақсадига эришиш учун ҳар қандай тўсиқларни енгиб ўтишга тайёр ва қодир, Жюльен шу мақсадга эришиш учун фаол курашади. Ўз орзу-умидларига етишишни қатъий мақсад қилган Жюльен бу йўлда ўзи кириб борган, ўзи тушиб қолган ҳар қандай шароитга, муҳитга осонгина мослашади. Бироқ у атрофдагилардан ўзининг асл мақсадини яширишга мажбур.

Ахлоқий тарбия – шахс шаклланишининг кўпқиррали жараёнининг муҳим бир томони ҳисобланиб, унинг натижасида индивид томонидан ахлоқий қадриятлар ўзлаштирилади, ахлоқий фазилатлар, ахлоқ-одоб тамойиллари, меъёр ва қоидалари асосида яшаш қобилиятлари ишлаб чиқилади. Айрим замонавий тадқиқотчилар (Б.Ю.Шчербаков, М.И.Станкин ва бошқалар) ахборот технологиялардан фойдаланишни ўқитишдаги истиқболли йўналиш деб қарайдилар, чунки у технологик ва социомаданий моҳияти жиҳатидан эркин, етарли даражада мустақил ва масъулиятли, эгилувчан-лойиҳавий ўқитишга йўналтирилган бўлади.

Педагогика тарийхын изертлеўде орны бар алым

Аштархонийлар сулоласининг учинчи вакили Имомқулихон (1611-1642) ҳукмронлик даври давлат хокимиятининг бир оз бўлса-да кучайиши, сиёсий барқарорликнинг ўрнатилиши, ўзаро ички низоларга чек қўйилиши билан изоҳланади. Унинг даврида Бухорода Лабиҳовуз, Нодир-девонбеги хонақоси ва мадрасаси, Регистонда Поянда масжиди қурилди.

Маълумки ҳозирги замон ижтимоий тараққиётининг муҳим хусусиятларидан бири ҳозирги даврда жаҳонда, хусусан, республикамизда бўлаётган жараёнларни таҳлил қилиш ва обеъктив, холис хулоса чиқариш масаласи муҳимдир. Бу масала ижтимоий фанларни айниқса Ўзбекистон тарихини ўрганишда ниҳоятда алоҳида аҳамият касб этади. Чунки Ватанимиз тарихини ҳар томонлама ўрганиш аллома аждодларимиз томонидан яратилган барча маънавий ва моддий бойликларни ворисийлик қонуниятлари асосида талабаларга етказиш алоҳида касб этади.

Dars ta`lim jarayonining asosiy tashkiliy usuli bo`lib, unda o`qituvchi va o`quvchi faoliyatining hamkorligi yaqqol ko`zga tashlanadi. Dars bevosita o`qituvchi rahbarligida olib boriladi.

Таълимда интерактив методларни қўллашнинг асосий мақсади ўқувчиларни фаол таълим олиш жараёнига жалб қилишдан иборат. Интерактив методларнинг асосида ўқитувчи билан ўқувчиларнинг биргаликдаги фаолиятигина эмас, балки таълим олаётган ҳар бир ўқувчи билан бошка ўқувчиларнинг ўзаро ҳамкорликдаги дидактик фаолият кўрсатиши туради.

Har qanday mamlakatning ertangi kuni, kelajak taraqqiyoti birinchi galda xalqning, yoshlarning jismoniy va manaviy kamoloti bilan o’lchanadi. Ayni paytda xalqning jismoniy, intellektual salohiyatini ro’yobga chiqarish, bu borada tegishli zaxiralarini shakllantirish XXI asrda taraqqiyot va yuksalish kafolatiga aylanib bormoqda.

Тарих дарсларида ўқувчиларни ватанпарварлик рухида тарбиялаш. Бизга маълумки аждодларимиз ватанимизнинг тинчлик фаровонлиги учун курашиб келганлар,биз шеърлар оркали хам ватанга садокат билан курашган аждодларимизни англаб олишимиз мумкин.

Ўзбек халқи доим жаҳон саҳнасида ўзининг салмоқли мавқеига эга бўлиб келган. Жаҳон тарихини холис варақлаган одам бунга амин бўлади. Айни шу сабабдан элимиз бағрикенглиги билан машҳур. Аждодларимиз қўшни халқлар маданиятига, турмуш тарзига эътибор билан қараган, ўзларидан мерос қолдирган ўлмас маънавий обидаларни турли тилларда яратишган. Дарҳақиқат, “ўз кучига ишонган халқнинг бағри кенг бўлади” , дейди Президент Ислом Каримов.

Insoniyat tarixida ism alohida o’rin tutadi.Ism shunchaki oddiy bir nom emas, balki o’zida har bir narsaning, voqea-hodisaning eng kerakli tomonlarini aks ettiradi. Xalqimizda: “Odam bolasi o’z xulq-atvori, fe’li va shu jumladan ismi bilan tug’iladi”,-degan gaplar bor. Bu bejiz emas, albatta.Bunda ota-onalarning xizmati o’z farzandlariga munosib ism topib qo’yishdadir. Ism tug’ilgan bolaning qaysi urug’dan, uning tavallud topgan vaqti, joyi va bola tanasidagi alohida belgilar hamda boshqa sabablarga qarab qo’yiladi.Ammo shuni ham unutmaslik kerakki, bu jarayon tarixiy davr odamlarning diniy, ma’naviy e’tiqodlariga, ananaviy udumlarga ham bog’liqdir. Masalan, Arslon ismi hayvon nomini eslatsada, u ism sifatida “botirlik, mardlik, she’ryuraklik” ma’nolarini anglatadi. Qadimda esa bu ism totemistik, ya’ni diniy e’tiqodli tasavvurni ifodalagan.

Несмотря на сравнительно небольшой срок, чуть более ста лет,со дня получения Ньепсом, а чуть позже и Даггером, первых фотографических снимков,человечество уже не мыслит сегодняшнюю свою жизнь без фотоискусства. Фотография прочно заняла своё место в истории развития и совершенствуется, по мере развития научно-технического прогресса. Многие отрасли народного хозяйства успешно используют достижения фотографии в своей повседневной деятельности. А такие сферы человеческой жизни, как полиграфия, киноискусство, криминалистика, геология, легкая промышленность и другие, просто не мыслят жизни без фотографии.