По данным международной противоэпилептической лиги – из 150000 больных, у которых ежегодно впервые диагностируется эпилепсия, 10-20% становится фармакорезистентным. Большинство авторов в настоящее время определяют фармакорезистентность достичь полного или почти полного контроля над припадками при помощи адекватно подобранных противоэпилептческих средств. Фармакорезистентность считается установленной, если у пациента были применены препараты первого ряда (карбомазепин, вальроат, фенитоин) в монотерапии и в комбинации в максимально переносимых дозах, с приемлемыми дозах, с приемлемыми для пациента побочными эффектами.

Алоҳида олинган мамлакатлар иқтисодиётида акция бозорларининг роли молия бозорининг тарихий тузилган тизими, миллий ЯИМ ишлаб чиқаришида акционерлик компанияларининг улуши, хусусий мулкни қимматли қоғозга бўлиб-бўлиб юбориш даражаси, акцияларнинг капитал жойлаштириш объекти сифатидаги аҳамияти, бозор инфратузилмасининг ривожланганлик даражаси ва уларда фаолият юритадиган молиявий институтлар билан белгиланади.

Ўзбекистон Республикасининг умумий ер майдонининг қарийб 25 млн. гектари, яъни 56,7 фоизи чўл ҳамда табиий ўтлоқзорлардан иборат бўлиб, азалдан қоракўл зоти қўйлар урчитиладиган яйловлар сифатида фойдаланиб келинган. Қоракўл қўй зоти халқ селекцияси натижасида яратилиб, улардан олинадиган қоракўл терилари ўзининг нафислиги, бежиримлиги, пишиқлиги, ранг-баранг тусларда товланиб туриши билан жаҳон мўйна бозорида ҳамиша муносиб баҳоланиб, талаб ҳар доим юқоридир.

Ипакчилик тармоғини ривожлантириш биринчидан, ноёб ипак толаларини етиштириш учун, иккинчидан қишлоқ шароитида қўшимча даромад топиш, фойда олиш имконияти мавжудлиги учун муҳимдир. Пиллачилик озуқа базасининг таркибини, пилла ишлаб чиқариш ҳажмини келажак учун башорат қилиш мақсадида баъзи моделларни кўриб чиқамиз.

“Инвестиция” фаолияти тўғрисида” ги Ўзбекистон Респбликаси қонунида инвестицияга “инвестициялар-иқтисодий ва бошқа фаолият объектларига киритилган моддий ва номоддий неъматлар ҳамда уларга доир ҳуқуқлардир” ва “инвестиция фаолияти-инвестиция фаолияти субъектларининг инвестицияларни амалга ошириш билан боғлиқ харакатлари мажмуи” каби таърифлар берилган.

Республикада хизмат кўрсатиш ва сервис соҳаси бозор талаблари даражасида яхши ривожланмаганлигини эътиборга олиб, хизматлар кўрсатиш соҳасида тадбиркорликнинг фаоллигини янада кучайтириш учун қулай шарт – шароитлар яратиш, маъмурий тўсиқларни бартараф этиш ва ялпи ички маҳсулотда хизмат кўрсатиш тармоғининг улушини ошириш мақсадида Республика Президентининг “Ўзбекистон Республикасида 2006–2010 йилларда хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини ривожлантиришни жадаллаштириш чора–тадбирлари тўғрисида”ги 2006 йил 17 апрелдаги № 325 –сонли ва “Ўзбекистон Республикасида 2010 йилгача хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини ривожлантиришни жадаллаштиришнинг қўшимча чора– тадбирлари тўғрисида”ги 2007 йил 21 майдаги №640–сонли Қарорлари қабул қилинди.

Жаҳон молиявий –иқтисодий тангликни вужудга келиши ёш мустақил давлатлар учун синов вазифасини ўтаётир. Дунё ҳамжамияти бу синовда Ўзбекистон танлаган миллий тикланиш йўли тўғри ва самарали эканлигини очиқ эътироф этмоқда. Инқирозни вужудга келиш муносабати билан жаҳон давлатларининг молия-иқтисодий фаолиятида турли муаммолар пайдо бўла бошлади. Бу ишда кейингилар ўрганилади 1. Талаб ва таклиф мувозанатини бузилиши; 2. Банкларга бўлган ишончни пасайиши; 3. Стратегик энергетик ресурслар нархини тушиб кетиши; 4. Чиқарилаётган реал маҳсулотга нисбатан муомалага чиқарилаётган валюта пул маблағлари айланмасининг 10 баробарга ошиб кетиши ва бошқалар.

Халқаро экспертлар ва иқтисодчиларнинг 2010 йилда жаҳон иқтисодиётининг ривожланиш тенденциялари бўйича прогнозлари ва олиб борилган таҳлиллар натижаларига кўра берилган хулосалари, жаҳон молиявий инқирозининг дунё мамлакатлари иқтисодиётига оғир таъсири камайиб боришини, 2010 йилда жаҳон иқтисодиётининг аста-секинлик билан ўсиши кутилаётганлигини кўрсатмоқда. 2009 йилда глобал иқтисодиётнинг ўсиши тахминан 1 фоизга қисқарганлиги кузатилган, 2010 йилда эса дунё бўйича иқтисодий ривожланиш 3 фоиз атрофида ошиши кутилади. Бу инқирозгача бўлган даврдаги кўрсаткичлардан бармунча паст. Шунингдек, жорий йилда ишсизлик даражасининг ўсиши кутилмоқда, бу эса аҳолининг турмуш даражасига салбий таъсир кўрсатади.

Молия умумиқтисодий категория сифатида давлатнинг фаолият кўрсатиши учун моддий асосни ташкил этади. Молия давлатга юклатилган сиёсий, иқтисодий ва ижтимоий вазифаларни амалга ошириш, жамитяда кенгайтирилган ишлаб чиқаришни таъминлаш учун керакли пул маблағларини етказиб беради. Ушбу фаолиятни амалга оширишда солиқлар, тўловлар, божлар, давлат кредитини жамлаган молия давлат учун объектив ва зарур хусусиятга эга бўлади. Ушбу жараёнда корхоналар молияси алоҳида ўрин эгаллайди.

Президентимиз И.А.Каримов томонидан 2009 йилда “...қишлоқ хўжалигидаги ислоҳотларни чуқурлаштириш, фермерлик ҳаракатини қўллаб-қувватлаш, моддий ва молиявий базасини мустаҳкамлаш, уларга янада кенг йўл очиб бериш, бу борада янги имтиёз ва имкониятларни туғдириш, қисқача айтганда, қишлоқда пайдо бўлаётган мулкий муносабатларни, янги ўрта синф вакиллари – мулкдорлар, тадбиркор ва ишбилармонларнинг манфаатларини ҳимоялаш бугунги кунда энг катта аҳамиятга эга” , деб таъкидланган.

Снабжение населения Узбекистана полноценной белковой пищей одна из важных проблем, в решении которой большую роль играет интенсивное развитие прудового и озерного рыбоводства. Это предусматривает максимальное зарыбление озер и водохранилищ, а также уплотненные посадки рыбы в выростных, нагульных и в зимовальных прудах. Это обуславливает тесный контакт и в связи с этим возникают благоприятные условия для распространения инфекционных и инвазионных болезней.

Ўзбекистон Республикасида 2000 йилдан бошлаб банк тизимини барқарорлигини янада мустаҳкамлашга жиддий эътибор қаратилди.. Мамалакатимизда босқичма-босқич амалга ошириб борилган оқилона сиёсат натижасида иқтисодиётнинг муҳим қон томири ҳисобланган банк тизими барқарор ривожланиб борди. Банк тизимини янада ислоҳ қилиш ва эркинлаштириш, тижорат банкларининг рақобатбардошлиги, молиявий барқарорлиги ва инвестициявий фаоллигини кучайтириш, нақд пулсиз ҳисоб-китоблар кўламини кенгайтириш, мақсадида 2007 йил 7 ноябрда эълон қилинган “Банк тизимини янада ривожлантириш ва бўш пул маблағларини банк айланмасига жалб этиш чора-тадбирлари тўғрисида” ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори банк тизимининг меъёрий ҳуқуқий асосларини янада мустаҳкамлади.

Бугунги кунда глобал инқирознинг оқибатларини, кутиладиган таъсирини ҳисобга олган ҳолда, ҳар томонлама ўйланган кенг кўламли лойиҳалар амалга оширилмоқда. Инқирознинг оқибатларини юмшатишнинг муҳим омили сифатида инвестиция дастури юзасидан 2009 йилда 1,8 миллиард АҚШ долларидан ортиқ хорижий инвестицияларни ўзлаштириш иқтисодий ўсишни таъминланиши мўлжалланган эди. Дарҳақиқат, ҳозирги кунда ташқи дунё билан икки томонлама ўзаро манфаатли алоқаларимиз ривожланиб бормоқда. Иқтисодиётни модернизация қилиш, техник ва технологик қайта жиҳозлаш бўйича дастурларни амалга оширишимизда хорижий мамлакатларнинг илғор технологияларига асосланган инвестицияларига эҳтиёж мавжуд. Қолаверса, жаҳон бозоридаги талабнинг пасайиб бориши маҳаллий ишлаб чиқарувчи корхоналаримизни экспорт кўламига жиддий таъсир кўрсатади.

2008 йилда бошланган жаҳон молиявий – иқтисодий инқирози ҳозирги вақтда кўплаб ривожланган ва ривожланаётган мамлакатларни тоборо кенг ва чуқур қамраб олмоқда. Бу эса, ишлаб чиқаришнинг пасайишига, ишсизликнинг ўсиши, аҳоли ҳаёт даражасининг ёмонлашувига олиб келмоқда, бир сўз билан айтганда, бу инқироз кўп жиҳатдан оқибатини олдиндан билиб бўлмайдиган даражада жиддий тус олмоқда. Президентимизнинг “Жаҳон молиявий – иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этиш йўллари ва чоралари” асарида 2007 йил АҚШ иқтисодиётида бошланган ипотека инқирозининг глобал молиявий инқирозга айланганлиги ва унинг иқтисодий инқирозга айланиши оқибатида юз бериши мумкин бўлган оқибатларига доир материалларни ўрганиш ва умумлаштириш натижасида келиб чиққан қуйидаги хулоса таъкидлаб ўтилган: «...молиявий-иқтисодий инқирознинг ҳар қайси давлатдаги миқёси, кўлами ва оқибатлари қандай бўлиши кўп жиҳатдан бир қанча омиллардан келиб чиқади. Яъни, бу аввало, ана шу давлатнинг молия-валюта тизими нечоғлиқ мустаҳкам эканига, миллий кредит институтларининг қай даражада капиталлашуви ва ликвидлиги (тўлов имконига), уларнинг чет эл ва корпоратив банк тузилмаларига қанчалик қарам эканига, шунингдек, олтин-валюта захирасининг ҳажми, хорижий кредитларни қайтариш қобилияти ва пировард натижада – мамлакат иқтисодиётининг барқарорлик, диверсификация ва рақобатга бардошлик даражасига боғлиқ» .

Мамлакатимизда аҳолини кучли ижтимоий ҳимоя масаласи давлат даражасига кўтарилганлиги ушбу соҳада ижобий ишларнинг амалга оширилишидан далолат беради. Ҳозирги кунда мaмлaкaтимиздa мeҳнaтни рaғбaтлaнтириш, иш ҳaқини кўпaйтириш вa aҳoли дaрoмaдлaри ўсишини тaъминлaшгa қaрaтилгaн сиёсaт aмaлгa oшириш билан биргаликда шарт-шароитлар ҳам яратилмоқда. Иқтисодиётнинг асосий вазифаларидан бири ҳар қандай ишлаб чиқариш жараёни орқали олинган даромаднинг аҳоли жон бошига тўғри келадиган ўртача кўрсаткичини аниқлаш ҳисобланади. Жамият аъзолари даромадлари даражаси улар турмуш фаровонлигининг муҳим кўрсаткичи ҳамда алоҳида шахсларнинг дам олиши, билим олиши, соғлиғини сақлаши, энг зарур эҳтиёжларини қондириши имкониятларини белгилаб беради. Аҳоли пул даромадлари иш ҳақи, тадбиркорлик фаолиятидан олинадиган даромад, нафақа, пенсия, стипендия шаклидаги барча пул тушумларини, мулкдан фоиз, дивиденд, рента шаклда олинадиган даромадларни, қимматли қоғозлар, кўчмас мулк, қишлоқ хўжалик маҳсулотлари, ҳунармандчилик буюмларини сотишдан ва ҳар хил хизматлар кўрсатишидан келиб тушадиган даромадларни ўз ичига олади. 2009 йилнинг устувор вазифаларида белгиланган масалалардан бири мамлакатимизда 2010 йилга қадар реал иш ҳақини 2-2,5 баробар ошириш эди. Президентимиз И.А.Каримовнинг “Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари” номли асарида 2009 йилда ўртaчa иш ҳaқи миқдoрини бюджeт сoҳaсидa – вa шунгa мoс рaвишдa xўжaлик юритувчи субъeктлaрдa ҳaм – 1,4 бaрoбaр oшириш, инфляциянинг ўсиш кўрсaткичини 7-9 фoиз дaрaжaсидa сaқлaб туриш кўздa тутилаётганлиги қайд этилган.

Ўзбекистон бозор муносабатларига ўтиб борар экан, унинг биринчи галдаги вазифаси, қишлоқ жойларда аҳолининг турмуш даражасини яхшилаш, ижтимоий ривожланишини такомиллаштириш ва даромадларини янада оширишдан иборатдир. Қишлоқ жойларни ижтимоий ривожлантириш ва аҳоли турмуш даражасини ошириш мамлакатимиз тараққиётининг ҳозирги босқичида қанчалик улкан ижтимоий аҳамиятга эга, айни пайтда юртимизда ижтимоий-сиёсий барқарорликни мустаҳкамлашнинг ҳал қилувчи омили, десак ҳақиқатни айтган бўламиз.

Бугун мамлакатимиздаги иқтисодиётни эркинлаштириш ва жаҳон молиявий-иқтисодий инқироз шароитида қонун устуворлигини таъминлаш халқимизнинг ислоҳотларга бўлган ишончини мустаҳкамлаб, ҳаётийлигини кўрсатмоқда. Шу сабабли глобал инқироз даврида иқтисодий қонуниятларга амал қилувчи жисмоний ва юридик шахсларни рағбатлантириш, ҳамда давлат бюджети даромадларини янада ошириш йўлларидан бири солиқларнинг ундирувчанлик даражасини оширишдир.

Бугунги кунда жаҳон иқтисодиётида рўй бераётган иқтисодий жараёнлар халқ хужалигининг барча жабҳаларида кенг қамровли иқтисодий ислоҳотларни амалга оширишни талаб қилмоқда. Айниқса, бугунги кунда дунё иқтисодиётини ташвишга солаётган жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, жаҳон истеъмол бозорида аҳолининг табий озиқ-овқат маҳсулотларига, саноат корхоналарининг табиий қишлоқ хўжалик маҳсулотларига бўлган талабини ошиб бораётганлиги қишлоқ хўжалик тармоғи корхоналари олдига ишлаб чиқаришни тубдан қайта ташкил этиш ва уларнинг самарадорлигини ошириш, қишлоқ хўжалик экинларни маҳаллий иқлим шароитига мос навларини яратиш ва чорвачиликнинг самарали турларини кўпайтиш вазифаларини қўймоқда.

Қорамол зотларини яхшилашда ҳайвонларни маҳсулдорлик хилига қараб танлаш ва жуфтлаш муҳим аҳамиятга эга. Самарқанд вилояти Самарқанд туманидаги Гулистон ширкат хўжалиги фермасида қизил эстон зотли сигирларда сут ва сут- гўшт маҳсулдорлик хилидаги сигирларнинг махсулдорлик кўрсаткичлари ўрганилди.

Давлат молиясини ислоҳ қилиш, бюджет маблағларини бошқаришнинг самарали йўлларини излаб топиш мамлакатимизда жаҳон молиявий-иқтисодий инқирозининг салбий оқибатларини бартараф этиш бўйича 2009-2012 йилларга мўлжаллаб қабул қилинган Инқирозга қарши чоралар дастури ҳамда ундан кейинги йилларда ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг муҳим устувор йўналиши бўлиб қолади. Мамлакатимиз иқтисодиётини барқарорлаштиришда давлат бюджети маблағларидан самарали фойдаланиш миллий иқтисодиётни ривожланишига ижобий таъсир кўрсатади. Ривожланган мамлакатлар амалиётида давлат бюджети ижроси ғазначилик тизими орқали амалга оширилмоқда