Insoniyat tarixida ism alohida o’rin tutadi.Ism shunchaki oddiy bir nom emas, balki o’zida har bir narsaning, voqea-hodisaning eng kerakli tomonlarini aks ettiradi. Xalqimizda: “Odam bolasi o’z xulq-atvori, fe’li va shu jumladan ismi bilan tug’iladi”,-degan gaplar bor. Bu bejiz emas, albatta.Bunda ota-onalarning xizmati o’z farzandlariga munosib ism topib qo’yishdadir. Ism tug’ilgan bolaning qaysi urug’dan, uning tavallud topgan vaqti, joyi va bola tanasidagi alohida belgilar hamda boshqa sabablarga qarab qo’yiladi.Ammo shuni ham unutmaslik kerakki, bu jarayon tarixiy davr odamlarning diniy, ma’naviy e’tiqodlariga, ananaviy udumlarga ham bog’liqdir. Masalan, Arslon ismi hayvon nomini eslatsada, u ism sifatida “botirlik, mardlik, she’ryuraklik” ma’nolarini anglatadi. Qadimda esa bu ism totemistik, ya’ni diniy e’tiqodli tasavvurni ifodalagan.

Umumta’lim o`rta maktablarning 9-sinfda kimyo fanini o`rganish uchun 68 soat vaqt ajratilgan bo`lib, bunda dastlabki 6 soat dars 8-sinfda kimyo fanidan o`tilgan eng muhim mavzularni takrorlashga ajratilgan. Davriy qonun va davriy sistemaga doir bilimlarni takrorlashda, XIX asrda yashab ijod etgan rus olimi D.I.Mendeleyev, nemis olimlari I.Debereyner, L.Meyer, ingliz olimlari U.Odling, J.Nyulends, fransuz olimlari J.Dyuma, A.Shankurtualarning xizmatlarini e’tirof etgan holda, moddalarni sinflash ancha oldindan boshlanganligini, ya’ni 865-925 yillarda yashab o`tgan Abu Bakr Muhammad ibn Zakariyo ar-Roziy tomonidan moddalarni 920-yillardayoq sinflarga ajratishga harakat qilinganligini o`quvchiga yetkazish zarur.

Мазкур методик қўлланмада умумий ўрта таълим муассасаларида меҳнат таълими дарсларини ташкил этиш, ушбу жараёнда электротехника бўлимини ўқитиш методикаси ҳамда мавзуларни ўқувчиларга етказиш бўйича тавсиялар берилган. Методик қўлланмадан ўмумий ўрта таълим муасссасаси меҳнат таълими ўқитувчилари, ўқувчилар шунингдек, меҳнат таълими йўналиши талабалари, магистрлар, методистлар, ўқитувчилар ва малака ошириш ва қайта тайёрлаш курслари тингловчилари ўз фаолиятларида фойдаланишлари мумкин.

Қўлланма Т.Н. Қори Ниёзий номидаги Ўзбекистон Педагогика фанлари илмий тадқиқот институтида бажарилаётган Ф1–ҚХ–17694 рақамли “Тасвирий фаолият машғулотларининг янги мазмуни ва методикасини ишлаб чиқишнинг назарий ва амалий асослари” мавзусидаги фундаментал тадқиқот материаллари асосида тайёрланган бўлиб, унда, асосан, мактабгача таълим муассаларининг мактабга тайёрлов гуруҳларида олиб бориладиган ҳайкалтарошлик машғулотларининг мақсади ва вазифалари баён этилган; ҳайкалтаршлик машғулотларининг турлари, қўлланиладиган жиҳозлар ва материаллар тавсифланган; ҳайкалтарошлик машғулотлари мазмунини белгилашнинг педагогик хусусиятлари очиб берилган; болалар томонидан бажариладиган пластик ишларнинг тавсилотлари юзасидан методик тавсиялар берилган. Шунингдек, қўлланмада намунавий машғулот ишланмалари берилган. Қўлланма мактабгача таълим муассасалари тарбиячилари, шу йўналишда таълим олаётган касб-ҳунар коллежи ўқувчилари ҳамда олий таълим муассасалари талабаларига мўлжалланган.

Мазкур услубий қўлланма умумтаълим муассасалари психолог ва педагоглари, педагогика йўналишида таҳсил олаётган талабалар ва магистрантлар, педагогик кадрларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти ходимлари услубий қўлланма сифатида фойдаланиш мумкин.

Мазкур методик қўлланмада умумий ўрта таълим муассасаларида меҳнат таълими дарсларини ташкил этиш, ушбу жараёнда уй рўзғор буюмларини таъмирлаш бўлимини ўқитиш методикаси ҳамда мавзуларни ўқувчиларга етказиш бўйича тавсиялар берилган. Методик қўлланмадан умумий ўрта таълим муасссасалари меҳнат таълими ўқитувчилари, ўқувчилар шунингдек, меҳнат таълими йўналиши талабалари, магистрлар, методистлар, ўқитувчилар ва малака ошириш ва қайта тайѐрлаш курслари тингловчилари ўз фаолиятларида фойдаланишлари мумкин.

Мазкур методик қўлланмада умумий ўрта таълим муассасаларида меҳнат таълими дарсларини ташкил этиш, ушбу жараёнда пластмассага ишлов бериш бўлимини ўқитиш методикаси ҳамда мавзуларни ўқувчиларга етказиш бўйича тавсиялар берилган. Методик қўлланмадан умумий ўрта таълим муасссасаси меҳнат таълими ўқитувчилари, ўқувчилар шунингдек, меҳнат таълими йўналиши талабалари, магистрлар, методистлар, ўқитувчилар ва малака ошириш ва қайта тайёрлаш курслари тингловчилари ўз фаолиятларида фойдаланишлари мумкин.

Biologiya ta’limi pedagogik jarayonning ajralmas tarkibiy qismi sifatida ta’limning umumiy maqsadlariga muvofiq o’quvchi shaxsini tarbiyalashga xizmat qiladi

«Кыргыз балдар адабияты» предметинен лекциянын тексттери Захириддин Мухаммад Бобур атындагы Андижан мамлекеттик университетинин «Филология» кафедрасынын 2010-жылдын 28-августундагы жыйналышында талкууланып ,басууга сунушталган.

Vatanimizning kuch – qudrati, iqtisodiy va ma`naviy salohiyati, joxon hamjamiyatidagi nufuzining nеchog`li yuqori bo`lishi ko`p jihatdan zamonaviy bilim va malakaga ega kadrlarga bog`liq. Shuning uchun o`sib kеlayotgan navqiron avlodni ma`naviy yuksak, yangicha bilim va tafakkur sohiblari etib tarbiyalash masalasi davlatimiz siyosatining ustivor yo`nalishlaridan biri etib bеlgilangan.

Монографияда умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-ҳунар коллежларида ўқувчиларни касб-ҳунарга самарали йўналтириш жараёнини технологик таъминлашнинг педагогик ва психологик асосларини тадқиқ қилишнинг ўзига хос хусусиятлари баён қилинган. Жумладан, ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш орқали умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълими узвийлигини таъминлашнинг назарий асослари, ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш орқали умумий ўрта ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълими узвийлигини таъминлаш мазмуни ва моҳияти ҳамда ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтиришга қаратилган тажриба-синов ишлари самарадорлиги билан боғлиқ илмий-амалий масалаларга алоҳида эътибор қаратилган.

Умумий ўрта таълим мактабларида таълим-тарбиявий жараёнларда ўқувчилар ва ўқитувчилар учун илмий-методологик семинар мақолалар тўплами

Мазкур илмий-методик қўлланма “Демократик ва хуқуқий жамиятни маънавий-ахлоқий ва маданий ривожлантириш, инновацион иқтисодиётни шакллантириш” Давлат дастури асосида бажарилаётган “Бошланғич синфларда чет тилларини ўқитишни самарали методикаларини яратиш ва жорий этиш” мавзусидаги инновацион лойиҳа доирасида яратилди. Илмий-методик қўлланмада бошланғич синфларда фаолият юритаётган чет тили ўқитувчиларига қўшимча дидактик, илмий, психологик-педагогик манбаалар – умумий ўрта таълим мактабларида чет тил ўқитишнинг лингводидактик ҳамда психологик асослари, CEFR талаблари асосида бошланғич инглиз тилини ўргатишда нутқий фаолиятга тайёрлашнинг психолингвистик асослари, шахсга йўналтирилган ёндошувлар асосида 1-2-синфларда инглиз тилида нутқий компетенцияни шакллантириш технологиялари атрофлича ёритилган. Мазкур илмий-методик қўлланма чет тил ўқитувчилар, филологлар, педагоглар, психологлар, мазкур муаммо билан шуғулланувчи тадқиқотчилар учун илмий-назарий, педагогик-психологик манбаа сифатида хизмат қилади.

Илмий-методик қўлланмада таълим муассасаларида педагогик жамоани такомиллаштириш шароитида маданий-ижодий муҳит яратишга оид амалий тажрибалар ва илмий тадқиқот материаллари натижалари умумлаштирилиб, тизимлаштирилган ҳолда тақдим этилган. Мазкур материалларнинг асосий манбаларини муаммонинг ҳолатини ўрганиш ва таҳлил этишга қаратилган ватанимизда амалга оширилган ҳамда хорижий педагогик тажрибалар, тадқиқот мавзусига оид атамалар ва тушунчаларни ўрганиш ҳамда изоҳлаш, ижтимоий-маданий муҳитни яратишга технологик ѐндашув моҳиятини очиб бериш ва ушбу мақсадда лойиҳа методидан фойдаланиш ташкил этади Қўлланмада таълим соҳасидаги интеллектуал-ижодий, маданиятшунослик ва ижтимоий-психологик заҳираларга эътибор қаратилиб, ушбу йўналишда инновацион жараѐнларнинг таълим соҳасига татбиқи очиб берилади. Мазкур қўлланма таълим муассасалари раҳбарлари, психологлар, ўқитувчилар, шунингдек, барча даражалардаги таълимни бошқарув органлари хизматчилари, узлуксиз таълим тизими ўқитувчилари учун мўлжалланган.

Uslubiy tavsiyanomada keltirilgan ma’lumotlardan pedagogik jarayonlarni tashkil etishda maktabgacha ta’lim, umumiy o`rta ta’lim, o`rta maxsus, kasbhunar ta’limi, oliy ta’lim, oliy o`quv yurtidan keyingi ta’lim, maktabdan tashqari ta’lim, jumladan, pedagog va ilmiy-pedagog kadrlar tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishda, shuningdek, ta’lim tizimini boshqarishda, ommaviy axborot vositalari tahririyatlari, davlat va boshqaruv organlarining matbuot xizmatlari xodimlari hamda fuqarolarni o`z-o`zini boshqarish organlari amaliyotida keng foydalanish mumkin.

Mazkur qo`llanmada maktabgacha ta’lim yo`nalishidagi mamlakatimizda va xorijiy davlatlarda olib borilgan ilmiy tadqiqot ishlari, tajribalar tahlili, maktabgacha ta’lim muassasasi tarbiyalanuvchilarini o`ziga xos ijtimoiy psixologik xususiyatlari, bolalarning me’yoriy rivojlanish mezonlari, maktabgacha ta’lim muassasalarida ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etish va tarbiyachi mahorati, maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalar ta’lim-tarbiyasida qo`llaniladigan o`yinlarning psixologik xususiyatlari, ular bilan o`tkaziladigan korreksion-rivojlantiruvchi o`yin-mashg`ulotlar, bolalarni maktab ta’limiga tayyorlash hamda maktabgacha ta’limga oid asosiy tushunchalarning izohli lug`ati keltirilgan.

Ушбу услубий қўлланмада VIII – IX синфлар таълим жараёнини ижтимоий педагогик лойиҳалаштириш методикасини ишлаб чиқишнинг назарий методологик асослари, педагогик амалиёт билан боғлиқ жиҳатлари таҳлил қилиниб, умумтаълим мактабларини модернизациялаш давомида қўлга киритилга ижобий ютуқлар ва уни янада такомиллаштиришнинг зарурияти тадқиқ этилиб, ўқувчиларнинг ижтимоий фанларни ўзлаштиришлари таҳлилига бағишланган.

Tаsviriy sаn’аt о`quv рrеdmеtining mаqsаdi о`quvchilаrdа mа’nаviy mаdаniyatning аjrаlmаs qismi hisоblаngаn bаdiiy mаdаniyatni, tаsviriy sаvоdхоnlikni shаkllаntirishdаn ibоrаt.

О’zbеkistоn mustaqillikka erishgandan sо’ng milliy qadriyatlarimizni о’rganish, хalqimiz ma’naviy mulkiga aylantirish ishllariga alоһida e’tibоr bеrila bоshlandi. Хususan, buyuk bоbоmiz, о’zbеk adabiyotini о’z zamоnasida va zamоnlar оsha buyuklikka kо’targan, о’zbеk adabiy tilining shakllanishi va taraqqiyotida ulkan rоl о’ynagan zabardast gumanist shоir va davlat arbоri Alishеr Navоiy mеrоsini о’rganish ishlari ancha jоnlantirildi. Prеzidеntimiz I.A.Karimоv Navоiy ijоdi, adabiy mеrоsiga baһо bеrar ekan:«.. .Navоiy ijоdi оrоm bilmas, mavj urib turgan ulkan bir ummоndir. .» - dеb, uning ijоdini chuqur о’rganishga da’vat etganlarida хalqimiz va оlimlarimiz labbay dеb javоb bеrdilar. Alishеr Navоiy о’zining adabiyotshunоslikka оid qarashlarida shubһasiz, adabiy islоһatlardan kеng fоydalangan. Zеrо һar bir fan tub mоһiyati jiһatidan ana shu islоһоtlardan ibоrat bо’lib, kishi shu atamalardan ibоrat bо’lib, kishi shu atamalarni qanchalik kеng va һar tоmоnlam egallasa, u shunchalik shu sоqaning еtiuk mutaхassisi bо’lishi sir emas.

1845 ж.(10-тымызда) Семей облысындағы Шыңғыс тауының баурайында дүниеге келдi. Анасы Ұлжан мен кiшi шешесi Айғыз екеуiнiң арасында «Телғара» атанып өстi. 1855-1857ж. ауыл молдасынан сауат ашты. 9 жасында «Кiм екен деп келiп ем түйе қуған» деген ең алғашқы мысқыл өлеңiн шығарды. 1857-1859 ж. Семей қаласында Ахмет Риза медресесiнде бiлiм алды. Үш ай «приходская школа» атты орыс мектебiнде қосымша оқыды. 13 жасынан аға сұлтан Құнанбай әкесiнiң көмекшiсi болып, ел билеу iсiне араласты.