Жаҳон тилшунослигида XX асрнинг сўнгги ва XXI асрнинг дастлабки йилларида терминологиянинг мустақил йўналиш сифатида тараққий этиши, турли тилли луғатларнинг яратилиши, миллий терминология ва терминографияни ривожлантириш қиёсий аспектдаги тадқиқотлар қамровини кенгайтирди. Ҳозирги даврда терминология мулоқот жараёнида ахборот манбаи, турли ихтисосликларни ўзлаштириш, илмий-техник тараққиётни жадаллаштириш воситаси сифатида хизмат қилмоқда. Бу, ўз навбатида, мазкур соҳадаги илмий изланишларга бўлган эҳтиёжни янада оширади. Бинобарин, соҳавий терминларни тартибга солиш ва унификациялаш, инглиз, рус ва ўзбек тилларидаги изоҳли луғатларни чоғиштириш асосида илмий хулосалар чиқариш бугунги фаннинг долзарб вазифаларидан биридир.

Сурхондарё ботиғи геосистемаларини парагенетик принцип асосида геоэкологик районларга ажратиш ва геоэкологик вазиятни оптималлаштириш бўйича илмий асосланган таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.

Дунёда сурункали гломерулонефрит, артериал гипертония, диабетик нефропатия каби касалликлар сабабли сурункали буйрак етишмовчилигини (СБЕ) сони ўсиб бормоқда . Бугунги кунда буйрак етишмовчилиги энг кўп тарқалган соматик патологиялардан бири бўлиб, нефрологлар, эндокринологлар, кардиологлар ва терапевтлар олдидаги энг муҳим вазифа – сурункали буйрак етишмовчилигини гемодиализга сабаб бўлувчи терминал босқичга ўтиш вақтини узайтиришдан иборат бўлмоқда.

Жаҳон миқёсида содир бўлаётган сиёсий ўзгаришлар ва айрим давлатларда давом этаётган ички зиддиятлар шароитида дунё тамаддунида ҳар бир минтақанинг сиёсий-маданий алоқалари ва давлатчилик тарихини ўрганиш муҳим илмий-амалий аҳамият касб этади. XXI асрда Афғонистон муаммоси халқаро миқёсда долзарб муаммога айланган бир даврда Тохаристон ва Кобул водийсида илк ўрта асрларда фаолият кўрсатган Тохаристон Ябғулари ва Кобул Тегиншоҳлари сулолалари тарихини ўрганиш ушбу минтақадаги давлатчилик тарихига илмий асосда ёндашиш муҳим эканлигини кўрсатади.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра остеоартрозлар эркаклар ўртасида ўртача 9,6%, аёллар ўртасида эса 18%ни ташкил этади . Тизза бўғими остеоартрозлари 8-40%гача, 65 ёшдан ошган кишиларда эса 33,6%гача учрайди . Европа аҳолиcи ўртаcида эса 45-80 ёшдаги кишиларда тизза бўғими касалликлари орасида остеоартроз 22%дан 55%гача учрайди ва у ногиронликнинг аcоcий cабабчиcи деб топилган.

Жахон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига қараганда оёқ панжаси туғма деформациялари ортопедик касалликларининг 12%ини ташкил қилади . Ортопедия соҳасида эришилган ютуқларга қарамасдан оёқ панжаси патологиялари, шу жумладан туғма брахиметатарзиялари бўлган беморларни даволаш бугунги кунга қадар энг мураккаб клиник вазифалардан бири ҳисобланади, чунки даволаш натижаси катта миқдордаги асоратлар ва қониқарсиз натижалар билан бирга кечади (41% дан 70% гача), айрим ҳолларда эса даволашнинг иложи йўқ деб тан олинади.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, «бош мия қон томирларининг аневризмаси натижасидаги субарахноидал қон қуйилиши (CАҚ) цереброваскуляр патологиянинг энг оғир шакли саналади» . Касалликнинг юқори даражадаги тиббий-ижтимоий аҳамияти унинг нафақат кенг тарқалганлиги билан, балки ўлим даражасанинг юқорилиги ва ногиронлик кўрсаткичлари катта иқтисодий зарар келтириши билан белгиланади. «Бугунги кунда 30 кунлик ўлим кўрсаткичи 40% ни ташкил этади, тирик қолганларнинг тахминан 50%и эса доимий ногиронлардир»

Дунёда глобал иқлим шароитининг ўзгариши натижасида минтақадаги сув танқислиги муаммоси ҳамда аҳоли сонининг йилдан йилга ўсиб бориши, мавжуд ер ресурсларини, жумладан, чўл, ярим чўл ва лалми ҳудудлардан ҳам самарали фойдаланишни тақозо этмоқда. Махсар иссиқлик ва қурғоқчиликка ўта чидамли ўсимлик бўлиб, дунёнинг 60 дан ортиқ мамлакатларида, асосан Ҳиндистон, Мексика, АҚШ, Хитой, Эрон, Миср, Австралия, Аргентина ва Қозоғистонда 1 млн. гектар майдонда экилади . Махсар ўсимлигига асосан занг, қўнғир доғланиш ва фузариоз сўлиш касалликлари жиддий иқтисодий зарар етказмоқда. Ушбу касалликларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш долзарб муаммо ҳисобланади.

Ер юзи аҳолиси сонининг ошиб бориши озиқ-овқат маҳсулотларига ва хомашёларга бўлган талаб янада кўпайишига олиб келмоқда. Шу сабабли атроф муҳитга салбий таъсир қилмайдиган муқобил технологияларни излаб топиш зарурати бугунги кунда долзарб муаммога айланмоқда. Бундай ишлаб чиқаришларидан бири қўзиқоринларни қишлоқ хўжалик экинларининг чиқиндиларида етиштириш ҳисобланади.

Тадқиқотнинг мақсади мойловчи материаллардан фойдаланиш самарасини ошириш учун оксидланиш маҳсулотларидан мойни тозалаш қурилмасининг параметрлари ва иш режимини асослашдан иборат.

Дунё миқиёсида «лок-бўёқ маҳсулотларини ишлаб чиқариш бўйича биринчи ўринда Нидерландия, АҚШ, Германия, Япония, Швейцария, Норвегия, Жанубий Корея, Ҳиндистон, Мексика ва Россия Федерацияси етакчилик қилмоқда ва бу маҳсулотларга бўлган талаб йилига 43 млрд.(л) ташкил қилади» . Лок-бўёқ маҳсулотларини сифатини, турини ва нархини аниқлашда тўғри таснифлаш, экспорт-импорт операцияларини амалга ошириш усулларини яратиш йўналишида илмий ишлар олиб бориш муҳим ҳисобланади.

Тадқиқотнинг мақсади, Ўзбекистон Республикасида кичик бизнес субъектларини тижорат банклари томонидан кредитлашнинг услубий ва амалий асосларини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқиш ҳисобланади.

Жаҳонда кечаётган ижтимоий-сиёсий жараёнларнинг маънавий трансформацияси сиёсий воқеликка нисбатан янгича муносабат ва ёндашувни тақозо қилмоқда. Сиёсий жараёнлар нафақат сиёсий тизимларнинг шаклланиш жараёни, маънавий соҳадаги ўзгаришлар кўринишида ҳам намоён бўлмоқда. Содир бўлаётган сиёсий ва ижтимоий ҳодисаларнинг ички генетик алоқаси маънавиятнинг умумий қонун ва қонуниятларининг янада ривожланиш тенденцияларини ҳам назарда тутади. Шу сабабли ижтимоий-сиёсий жараёнлар динамикаси сиёсий институтлар, субъектларнинг инсон ижтимоий-маънавий турмуш тарзини ташкил этишнинг янги шакллари пайдо бўлишини талаб қилмоқда. Бундай ўзгаришлар эса ижтимоий-сиёсий ҳаётдаги маънавий трансформацияни илмий нуқтаи-назардан тадқиқ қилишнинг долзарблигини белгилайди.

Тадқиқотнинг мақсади IX-XII асрлар Шарқ мутафаккирлари таълимотидаги тарбиявий қадриятлардан олий педагогик таълим муассасалари таълим-тарбия жараёнида фойдаланишга йўналтирилган илмий-методик тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат

Жаҳон адабиётшунослигида сўз санъатининг инсон маънавий ҳаётида тутган ҳиссий-эстетик таъсир кучидан келиб чиқиб, бадиий асар поэтикасини белгиловчи омилларни ўрганиш муҳим масалалардан бирига айланди. Шу боис, сўз санъатидаги бадиийлик ҳодисасининг табиати, руҳий-ҳаётий асосларини белгилаш, уларни қиёсий ўрганиш масаласи адабиётшунослик, хусусан, адабиёт назарияси ҳамда қиёсий адабиётшуносликнинг муҳим вазифаларидан бири сифатида кўрилмоқда. Бу жиҳатдан ҳозирги замон фанининг объектив эҳтиёжига айланган адабиётшуносликнинг компаративистика соҳаси муҳим аҳамият касб этади.

Жаҳон тилшунослигида турли тизимли тиллардаги сўроқ гапларга хос хусусиятлар, уларнинг диалогик дискурсда қўлланишини чоғиштириб ўрганиш, илмий баҳолаш ва таржима қилиш масалалари соҳа ривожини таъминлашга хизмат қилади. Миллатлараро мулоқот компетенцияларини янада ривожлантириш ва такомиллаштириш зарурати таржиманинг лингвистик, лингвопрагматик, лингвомаданий қирраларини очиб беришни тақозо этади. Бундан ташқари, лисоний белгининг ифода, мазмун ва функция жиҳатлари асимметрияси, таржима асимметрияси тилшуносликдаги янги йўналиш сифатида тил тузилиши, унинг нутқда воқеланишини текширади, муштарак ва фарқли белгиларни қиёсий аспектда аниқлаш имконини беради.

Бутунжахон соғликни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, бугунги кунда глаукома кўрлик, кўриш қобилиятини кескин пасайиши ва шу билан боғлиқ бўлган ногиронлик ва қайта тикланмайдиган кўрлик сабаблари орасида биринчи ўринда туради. Дунёда хар йили глаукома сабабли 6 миллион ахолининг кўзи кўрликка учрайди . Дунёда иккиламчи неоваскуляр глаукома (НВГ) – кўз касалликлари ичида энг оғир хасталикларидан бири бўлиб, кўриш фаолиятининг йўқотилиши, 19-45% ҳолатларда эса энуклеацияга олиб келиши билан тавсифланади. НВГ умумсоматик эндокрин ва томир касалликларининг энг оғир кўринишларидан бири ҳисобланади ва пролифератив диабетик ретинопатия беморларида 33-64 % ҳолатда, 10-40% ҳолатларда умумий атеросклероз ва гипертоник касаллик фонида тўр парда томирларининг окклюзион зарарланиши оқибатида юзага келади.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, «юрак-қон томир касалликлари (ЮҚК) ўлим сабаблари ичида ҳамон биринчи ўринда қолмоқда, улардан 42% (2016 йил) қисми эса юрак ишемик касаллиги (ЮИК) улушига тўғри келади ва йилига 7 миллион кишини ташкил этади» . Ўзбекистонда бу кўрсаткич 100000 аҳолига 323 ҳолатни ташкил қилади. Бунда «асосий йўқотишлар меҳнатга лаёқатли ёшни ташкил этади – 25-60 ёш. Бу кўрсаткич ЮИК эрта ва скрининг диагностикаси устувор йўналиш бўлиб ҳисобланган ва шу сабабли ўткир миокард инфаркти (ЎМИ) билан ётқизилган беморларнинг 70%дан ортиғи касалликнинг критик босқичини касалхона шароитида бошдан ўтқазадиган Ғарбий Европа давлатлари, АҚШ ва Японияга нисбатан 3-3,5 баробар кўп» . Бундай кўрсаткичларга ЮИК диагностикасининг замонавий усуллари ёрдамида эришиш мумкин. Бугунги кунда ЮИК билан беморларни текшириш стандартларида ноинвазив нур ташхиси етакчи ўрин тутади, баъзи клиник вазиятларда эса инвазив коронаровентрикулографиянинг муқобили бўлиши мумкин.

По данным Всемирной организации здравоохранения «язвенной болезнью желудка (ЯБЖ) и двенадцатиперстной кишки (ЯБДК) в различных регионах мира страдает 10,0-15,0% населения. В структуре заболеваний желудочно-кишечного тракта (ЖКТ) значительное место занимают функциональные диспепсии, острые и хронические гастриты, гастродуодениты, язвенные болезни, доброкачественные и злокачественные новообразования» .

Сийдик кислотаси (СК) тўпланиши касаллиги – подагра эркакларда энг кўп тарқалган бўғимларнинг яллиғланиш касаллиги бўлиб, бу касаллик билан катта ёшдаги эркакларнинг 2–4% и касалланади. Подагра нафақат ревматологиянинг долзарб муаммоларидан бири, балки умумтиббий муаммо ҳам ҳисобланади. Ушбу далил подагра билан касалланиш даражасининг ўсиб бораётганлиги билан боғлиқ. Бунда меҳнат қобилиятининг йўқотилиши нафақат таянч-ҳаракат аппарати зарарланиши, балки касалликда висцерал зарарланиш, жумладан, улар орасида етакчи ўринлардан бирида турадиган жигар зарарланиши билан боғлиқ.