Moddalar almashinuvini o’rganishda fiziologiya turli usullardan foydalanadi. Hozirgi vaqtda ko’pchilik hayot jarayonlarini o’rganishda biokimyo usullari keng qo’llanilmoqda.

Ushbu Referatda Vitaminlar haqida ma`lumotlar, Suvda eriydigan vitaminlar, Yog`da eriydigan vitaminlar haqida ma`lumotlat berilgan.

Бундан 130 йил илгари одам ва хайвонлар организимини меъёр чегарада ҳаёт кечириши учун организмга карбонсувлар, ёғлар, оқсиллар ва минерал моддалар ва сув кириб келса кифоя деган фикр хукм сурар эди. Лекин бироз кейинроқ, бу моддалардан ташқари жуда кам миқдорда бўлсада, организм учун зарур бўлган ва фанга ноъмалум бўлган бошқа моддалар ҳам кераклиги аниқланди.

Ushbu Referatda mikroskopning yaratilish tarixi, undan foydalanish haqida ma`lumotlat berilgan.

Ushbu kurs ishida Populyatsiya ekologiyasi haqida fikr yuritilgan.

Ma’lumki, tabiatda uchraydigan o’simlik va hayvonlar keragidan ortiq zaxiralar (tanada yig’igan moddalar) ni o’sish va ko’payishga sarflaydi. O’simliklar tomonidan yaratiladigan birlamchi mahsulotning fasllar bo’yicha o’zgarishi ular bilan ovqatlanadigan o’simlikxo’r hayvonlar va yirqichlarning ham fasllar bo’yicha o’zgarishiga sabab bo’ladi.Tur vakillari populyatsiyada energiya va ozuqa moddalarning turli katta – kichik guruhlar orqali o’tishi ularning tabiatda doimiyligi ta’minlaydi va ekosistemada tabiiy zaxiralarning to’planishi effiktiv energiya hosil bo’lishiga olib keladi.

O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimov «O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xafsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari» asarida «Asrlar tutash kelgan pallada butun insoniyat, mamlakatimiz aholisi juda katta ekologik xavfga duch kelib qoldi. Buni sezmaslik, qo`l qovushtirib o`tirish o`z – o`zini o`limga mahkum etish bilan barobardir», deb tа’kidlaydi.Haqiqatan, biz taraqqiy etayapmiz, lekin tabiat inqirozga yuz tutmoqda.Buning sabablari esa nihoyatda ko`p va xilma-xildir.Eng asosiylari esa tabiiy ekosistemalarning buzilishi, undagi tirik organizmlar soni-ning kamayib, bа’zilarining esa yo`qolib borishidir.

Mavjud bolgan hayvonlar, osmliklar hamda hayot kechirayotgan boshqa organizmlar yoki jonzotlar soninig serobligi va geografik tarqalishiga bevosita yoki babosits tasir korsatuvchi har qanday tashqi omillar Ekalogik omillar deb ataladi .

Biosfera (yunoncha “bios”- hayot, spharia – shar) tirik mavjudotlar tarqalgan yer qobig’idir. Uning tarkibi, tuzilishi va energetikasi tirik organizmlar faoliyati majmuasi bilan belgilanadi. Biosfera o’zida tirik notirik komponentlarni hamda bir butunlikni tashkil etadi.

Ekologiya insoniyat rivojlanish davrining ilk bosqichlarida hamda shu davr kishilari o’rtasida muhum o’rinni egallaydi. Qadimgi odamlardan qolgan g’orlar, qoyalardan turli rasmlarga qaraganda ekologiya juda ham qadimiy fanlardan xisoblanadi. O’sha davrda yashagan kishi ochlikdan, sovuq va issiqdan saqlanish uchun o’zini o’rab turgan muxitning xolatidan xabardor bo’lib, kerakli o’simliklarning urug’ini, mevasini terish, hayvonlarni tutish bilan bir qatorda, unda xavf tug’duradigan dushmanlar, tabiiy ofatlardan qochish, berkinish yo’llarini bilgan. Tabiat kuchini uning qonunlarini o’rganib shu qonunlarga moslashib yashagan.

Organizmlar ћayoti bir-biriga chambarchas boѓlangan. Ana shu barcha ti-rik organizmlarning bir-biriga bo’lgan ta’siri, ular orasidagi o’zaro munosabatlar biotik omillar deyiladi.

Tabiatda bo’ladigan jarayonlarga tirik organizmlarning ta’sirini birinchi bo’lib ilmiy asosda V.V. Dokuchayev ko’rsatib bergan. V. V. Dokuchayev tuproq hosil bo’lish jarayoni nafaqat iqlim omillari, balki o’simlik va hayvonlar tasiriga ham bog’liqligini ko’rsatdi. XX-asrning 20-yillarida V.I. Vernadskiy biosfera xaqidagi talimotida yer yuzasidagi geoximik va energetik o’zgarishlarda tirik organizmlar belgilovchi ahamiyatga ekanligini aytib o’tdi. Biosfera, V. V. Vernadskiy ta’biri bilan aytganda, planetamizning tirik organizmlar yashayotgan yoki qachonlardir yashagan va har doim tirik organizmlar ta’sir qilib turadigan qismidir.

Bugungi kunda insoniyatni xavf ostida koldirayotgan xodisalardan biri ekologik vaziyat xisoblanadi. Jamiyatni atrof –muxit bilan uzaro buzilgan alokasi keng jamoatchilik urtasida kattta tashvish uygotmokda. Insonni tabiiy boyliklardan (suv, usimlik, xayvonot dunyosi, tuprok yer osti boyliklari) xaddan tashkari ortikcha foydalanish okibatida sayoramizni kiyofasi uzgarib bormokda. Urmonlar yuk bulib, usimliklar va xayvon iturlari kamaymokda, foydali kazilmalar tugab bormokda. Suv xavzalari va atmosfera xavosining ifloslanishi, chikindi moddalarning ortib borishi natijasida axolini ozik-ovkat bilan ta’minlash, energiya va chuchuk suv muammolari borgan sain murak-kablashmokda.

Galaktikalar Koinotning «g’ishtlari» hisoblanadi, shu sababli ularning qanday yuzaga kelgani va rivojlanish bosqichlari masalasi astrofizikaning hozirgi kundagi dolzarb muammolaridan biridir. Galaktikalarning vujudga kelish nazariyasida ikkita bir-biriga qarama-qarshi bo’lgan tassavurotlar mavjud: 1) koinot evolyusiyasining boshlang’ich bosqichida avval galaktikalar protoo’tato’dalari shakllangan va ular asta-sekin yuzaga kelgan gravitasion Beqarorlik natijasida bosqichma-bosqich bo’laklarga (fragmentasiyalarga) bo’linib borib, protogalaktikalar yuzaga kelgan va ulardan oqibat natijada galaktikalar vujudga kelgan; 2) Koinotda avval yulduzlar sharsimon to’dalarining protobulutlari paydo bo’lgan va ular asta-sekin birlashib protogalaktikalarni, ular zaminida esa galaktikalar yuzaga kelgan.

Ushbu taqdimotda gadolini va uning TGM (TGM=Fe,Co,Ni) bilan hosil qiladigan birikmalarining magnit xossalarini ularning kondensirlangan (qattiq va suyuq) holatida yuqori temperaturalar oralig’ida o’rganish haqida ma’lumotlar berilgan

Ushbu taqdimotda issiqlik energiyasini elektr energiyaga termoemission aylantirgich haqida ma’lumotlar berilgan

Fizikaning boshqa fanlar bilan aloqasi barcha tabiiy va amaliy fanlarning muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun zarur bo’lgan tadqiqotlarni ishlab chiqishga va asboblar yaratishga imkon beradi. Shu jihatdan qaraganda biologlar, ximiklar, geologlar, mediklar va boshqalar tomonidan o’rganilayotgan jarayonlarning mohiyatini tushunishda fizikaning o’rni beqiyos kattadir.

Ushbu ma’ruza matni kvant elektronika fani uchun yozilgan bo`lib “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” va “Ta’lim haqidagi qonun” talablari Uzbekiston Respublikasi davlat “Standarti” asosida tuzilgan bo`lib fizika bakalavrlariga mo`ljallangan.

5140100 - Biologiya ta’lim yo’nalishining 1-kurs (o’zb.) bakalavr talabalari uchun. 1-semestr. Ma`ruzalar matni «Informatika» fanini o’rganish ana shu mantiqiy ketma-ketlikka rioya qilishni talab etadi. Shuning uchun shu bandlarga asoslanib, har bir mavzuni chuqur o’rgangandan so’ng yangi mavzuga o’tish mumkin bo’ladi. Bunda talabaga mavjud o’quv uslubiy qo’llanma va ko’rsatmalar hamda tavsiyalar, ishlanma va tarqatma materiallar, foydalanish uchun tavsiya etilgan adabiyotlar yaqindan yordam beradi.

В статье приведены экспериментальные данные по изучение гипотиреоза и тиреотоксикоза в условиях канцерогенза у мышей линии BALB/c. The paper presents experimental data on the study of hypothyroidism and hyperthyroidism under kantserogenza in mice BALB / c.