Relefning asosiy shakllari.
Joydagi notekisliklar, ya‟ni past-balandliklar yigindisiga shu joyning relefi
deyiladi.
Er yuzi relefining shakllari, ularning kelib chikishi, rivojlanishi va tarkalaishini
urganadigan fan geomorfologiya deb ataladi.
Relf shakllarini kelib chikishi, katta-kichikligi, xarakteri, dengiz satxidan
balandligi, tashki kurinishi va boshka xususiyatlari jixatidan bir necha xilga bulish
mumkin. Geodeziyada relef shakllarini tashki kurinishi jixatidan turlarga ajratish
kabul kilingan. Relef shakllari tashki kurinishiga karab, kavariq ya ‟ni bo„rtib chikkan
va botik buladi. Relefning burtib chikkan shakllariga dung, tepa, gryada, tog, tog
tizmasi va boshkalar, botik shakllariga esa vodiy, jar, dara, balka, chuk urliq pastliq
kozonsoy, soy va boshkalar kiradi.
Atrofdagi tekis joydan gumbazsimon yoki konussimon ko„tarilib turgan
balandlik tepa deyiladi. Tepaning nisbiy balanligi 200 mgacha buladi. Nisbiy
balandligi 100 mgacha bulgan tepa dung deb ataladi. Uzunasiga davom etgan kator
tepaliklar gryada deb ataladi. Uning nisbiy baladnligi 200 mgacha buladi. Tog atrofdagi tekislikdan kad kutargan balandlikdir. Tog gumbazsiman, konussimon,
piramida shaklda va boshka shakllarda bulishi mumkin, nibiy balandligi 500 mdan
oshadi. Togning eng baland kismi tog tepasi, utkir uchli tog tepalari chukki deyiladi.
Katorasiga davom etgan toglar tog tizmasini tashkil etadi. Ikki yoki bir necha tog
tizmasining bir-biriga tutashgan joylari tog tugini (uzel) deb ataladi. Relefning botik
shakllaridan eng kattasi vodiydir. Vodiylarning uzunligi, kengligi, chukurligi turlicha
buladi.
Tepa, tog yonba