Тилимиз, адабиётимиз, умуман ўтмиш маънавиятимизни, хусусан, ўтмишда яратилган туркий тилидаги ёдгорликларнинг барчасини атрофлича ва чуқур ўрганишимиз билангина ўтмишда ва ҳозирда жаҳонда миллатимиз ўрни, мавқеи, ўзига хослигини аниқлай оламиз. Натижада ҳозирги ҳолатимизга келиш тадрижий тараққиёт жараёнини тасаввур эта оламиз.

Машҳурлик нима? У омадми ёки пешанага ёзилган тақдир битиги? Машҳур бўлиш инсоннинг ўз хатти-ҳаракатига боғлиқми? Агар шундай десак, бир ойда, ҳатто бир кунда ном қозонган кишиларга қандай баҳо бериш мумкин? Кўчада кетаётган оддий йигитча ногоҳ бирор арбобнинг назарига тушиб, истиқболли лойиҳага таклиф қилиниши, кейин кўз очиб юмгунча у шон-шуҳратга кўмилиши эҳтимолдан холи эмас-ку!

«Bola tarbiyasini sharq xalqlaridan o`rganish kerak», degan edi g`arb pedagoglaridan biri, zero sharq xalqlarida oilaga, bola tarbiyasiga qadim-qadimdan katta ahamiyat berib kelinadi. Sharqning qadimiy xalqlaridan bo`lmish hindlar adabiyotida „Mahabharata", „Ramayana", „Pan- chatantra", „Hito`padesha" kabi asarlar mavjudki, ularda yiiqorida aylib o`lilgan mavzular to`liq yoritiladi.

Тарихдан маълумки, ҳозирги Ўзбекистон ҳудуди яратилган маданият дунё маданиятида ўзига хос ўрнига эга. Бу ҳудудда қадим даврларда вужудга келган давлатчилик жараёнлари кейинги тарихий тараққиётга йўл очиб берди. Ушбу тараққиёт замирида савдо муносабатлари ва улар билан боғлиқ пул муносабатлари муҳим омил саналган. Айниқса, илк ўрта асрлар даврида Ўзбекистон ҳудудидаги нарх-наво, танга зарби, пул муносабатлари масаласи фанда ўрганилиши лозим бўлган давлатчилигимизнинг ўзига хос жабҳаларидан ҳисобланади. Ўзбекистон ҳудудида жойлашган йирик воҳа ҳисобланган Суғдда илк ўрта асрларда пул муомаласи, иқтисодий аҳвол масалаларга алоқадор маълумотлардан воқиф бўлиш бу борадаги тасаввурларнинг кенгайишига асос бўлади.

Суғд конфедерациясининг Кушония билан чегарадош яна бир ҳукмдорлиги Файй бўлиб, у бугунги кунда Самарқанд вилоятидаги дарё, туман ва турли мавзеларнинг номи бўлмиш Нарпай ва унинг атрофи ҳудудларига тўғри келади. Бу ҳукмдорликнинг сиёсий тарихи ва конфедерация таркибидаги мақоми хусусида манбалардаги маълумотлар жуда тарқоқ. Табарий берган маълумотларни ҳисобга олмаганда Файй тўғрисида манбаларда қарийб маълумот йўқ. Илмий адабиётларда ҳам Файй тарихининг ўрганилиши жуда суст.

Bundan o`n yil muqaddam Chingiz Aytmatov Iqbol Mirzo timsolida zamonaviy o`zbek she’riyati iqbolini ko`rayotganligini aytgan edi. O`tgan yillar buyuk adibning o`ziga xos bashoratini isbotladi. Bugun adabiyotga, so`zga ozgina e’tiborli kishi O`zbekiston xalq shoiri Iqbol Mirzoning qanotli she’rlaridan hech yo`qsa to`rt satr yod biladi. Ona xalqini samimiy sevgan shoir bugun xalq sevgan shoirga aylandi. Ushbu kitobga eng sara she’rlar jamlandi.

O`zbekiston xalq yozuvchisi, bolalarning sevimli adibi Xudoyberdi To`xtaboyevning "Sariq devni minib" sarguzasht romanining ikkinchi qismi “Sariq devning o`limi”da asar qahramoni Hoshimjon hayotida masulyatli davr boshlanadi. Tabiatan ziyrak, fahm-farosatli Hoshimjon katta bir operatsiyada qatnashib, uning muvaffaqiyatli yakunlanishini ta`minlaydi. Voqealar rivoji bilan esa asarni mutolaa qilvsh davomida tanishasiz.

Davlatimiz rahbari Islom Karimovning shu yil 18 iyunda qabul qilingan “Bolalikdan nogironlar tug`ilishining oldini olish uchun tug`ma va irsiy kasalliklarni barvaqt aniqlash Davlat dasturi to`g`risida”gi qarorida onalar va bolalar salomatligini muhofaza qilish, sog`lom avlod tug`ilishi va tarbiyalanishi uchun zarur shart-sharoitlar yaratish, homilador ayollar va chaqaloqlar patologiyasini barvaqt aniqlash borasida muhim vazifalar belgilangan.Mamlakatimizda tibbiyot sohasida amalga oshirilayotgan izchil islohotlar sog`lom avlodni voyaga yetkazishdek olijanob maqsadga xizmat qilmoqda. Millat genofondini saqlash, nogironlik va nogiron farzandlar dunyoga kelishining oldini olish eng ustuvor vazifalardan biridir.

O`tgan zamonda bir karvonchi boy bo`lgan ekan. Uning aqlli bir o`g`li va nihoyatda chiroyli bir qizi bor ekan. Kunlarning birida bu karvonchi safarga bormoqchi bo`lib, o`g`lini ham o`ziga hamroh qilib olibdi. Qizini esa unga saboq berayotgan domlasiga omonat qilib topshiribdi. Ular safarga ketgach, ikki oydan so`ng domlaning xotin, bola-chaqalarini podshohning xotini ziyofatga chaqiribdi.

Universitet kasalxonasi yo`lagiga chiqayotgan yigitchaning chehrasi bo`zargan, shifokor xonasi eshigini ochayotgan qo`llari titrardi. U qadamini bosgan sari quvvati uni tobora tark etayotgandek tuyular, ko`zlari xiralashgan va yanada shishin-qiragandek edi. Ifodasiz nigohi uzoqlarga qaratilgan, tevaragida kechayotgan hodisalar uning ongiga borib yetmasdi. Kengroq vestibyulga tushganida u shunday behollikni tuydiki, ko`z oldi jimirlashib, atrofdagi narsalarning hammasi go`yo suzib ketgandek bo`ldi. Eng yaqindagi oromkursiga bazo`r yetib bordi-da unga o`zini tashladi.

Qanday qilib ota-onaning mehrini qozonish, baxtli qilish mumkin? Ey, odobli bola, otang va onang mehrini qozonmoqchi bo`lsang, ularni hurmat qil, zero, mehring zamini hurmatdir. O`zaro hurmati bo`lmagan hayotning taqir kunlari bor.

Sevara erta bilan turib xona havosini tozalagani derazani ochdi. Deraza tokchasida juda chiroyli oq kabutar qo`nib turardi. Uni ko`rib hayratlangan Sevara ko`zlarini katta-katta ochgancha qarab qoldi. Kabutar qizchadan cho`chimas, aksincha o`z tilida “g`udur-g`udur”lab, nimadir der edi. “Balki, qorni ochdir”, deya Sevara yugurib borib non ushoqlari bilan bir idishchada suv olib keldi-da, qushcha oldiga qo`ydi. Kabutarning non yeyishini tomosha qilar ekan, shu qushcha o`ziniki bo`lishini juda-juda istadi.

Millatimiz – bolajon xalq. Shu bois, mamlakatimizda onalar va bolalar salomatligini har tomonlama muhofaza qilish borasida ulkan ishlar amalga oshirilmoqda. Bu borada, ayniqsa, ona sog’ligini mustahkamlashga, sog’lom bola tug’ilishi uchun zarur shart-sharoitlar yaratishga, bola tug’ilganidan boshlab zamonaviy tibbiy asbob-uskunalar yordamida salomatligini kuzatib borishga katta e`tibor qaratilayotir.

Qutbiddinovga ovchi oshnasi ikkita tustovuq in`om qildi. Tustovuqlar tozalanib, tuzlanayotganda Qutbiddinovning fe`li aynidi ya`ni bironta shinavanda ulfat bilan birpas dilkashlik qilg`usi keldi.

16 yoshlilar uchun oila haqida o`ylash zaruriy ehtiyoj. Biroq unga oilaning butun mohiyati, ko`lami, mas`uliyati, oila oldidagi burchini his qilish, oila sog`lomligini va mustahkamligini ta`minlashga tayyorgarlik darajasi va hayotiy tajriba zarur ekanligi hammaga ayon. Biroq, bu yoshda har bir yigit-qiz o`z kelajagi, baxtli turmushi, muhabbatli hayoti haqida o`ylashi muqarrar.

Insonning xushxulqlilik va xushmuomalalik asosiga qurilgan har qanday munosabati atrofdagilarda yaxshi taassurot qoldiradi, qalblarga charog`onlik olib kiradi. Shu bois ota-onalar bolalariga yoshligidanoq ana shu xislatlarni singdirib boradilar. Bu oddiy jarayondek tuyulgan bilan o`ziga xos murakkabliklarga ham ega.

Zamonaviy tibbiyotning juda muhim bir sohasi — pulmonologiya nafas organlari kasalliklari diagnostikasi, profilaktikasi va tеrapiyasi mukammallashib borayotganligi tufayli mamlakatimizda muvaffaqiyatli tarzda rivojlanib kеlmoqda.

Buyuk ma`rifatparvar adib, alloma va jamoat arbobi Mahmudxo`ja Behbudiy 1875 yili Samarqand shahrida muftiy oilasida dunyoga keldi. Ziyolilar oilasidagi muhit undagi adabiyotga, siyosatga, ma`rifatga bo`lgan qiziqishini tezroq ro`yobga chiqishiga yetakladi. Uning otasi islom huquqshunosligi bo`yicha yirik mutaxassis bo`lib, bu borada ko`plab kitob va risolalar yaratgan edi.

Ядовитые растения

Rivoyatda keltirilishicha, qadim zamonlarda bir ota o`z mamlakati podshosining bergan savollariga javob topolmay mulzam bo`lib qolibdi. Shunda unga yoshlikda ilm o`rganmay umrini besamar o`tkazib yuborganligi uchun og`ir jazo berilibdi. Bu xabarni eshitgan uning uch o`g`li podshoh oldiga arzi-dod qilib kelishibdi. Otasiga berilgan savollarga o`g`illarining o`zlari javob berajaklari, ular ham javob bera olmasa, har qanday jazoga ham tayyor ekanliklarini aytib iltijo qilishibdi.