Mu`sinshilik tiykarinan barliqti plastikaliq tu`rde su`wretlew o`neri bolip tabiladi. Bunda mu`sinler tu`rli jo`nelislerde, tu`rli orinlarda, tu`rli ko`lem ha`m ko`rinislerde ha`m ha`r qiyli materiallar menen a`melge asiriladi. Mu`sinlerdin` tu`rleri ha`r tu`rli mazmundag`i syujetli yaki mag`anali ko`rinislerde jaratiliwi mu`mkin. Onin` tiykarg`i maqseti a`tiraptag`i go`zalliqti ha`r ta`repleme mazmunli etip ko`rsetip bolip tabiladi.

O`zbekstan hu`kimeti o`zinin` g`a`rezsiz rawajlani’w joli’n tan`lag`an ku`nnen baslap, jer-ju`zilik sherikleslikke qosi’li’w ha`m birge islesiw arqali’, du`n`ya ja`miyetshiligi ta`n alg`an xali’q-arali’q si’rtqi’ siyasatti’ iske asi’rmaqta. Bul tarawda O`zbekstan Respublikasi’ menen birge suverenli Qaraqalpaqstan Respublikasi’ xali’qlari’ da uzaq ji’llar dawami’nda qa`liplesken tariyxi’y dosli’g`i’n, milliy-ma`deniy baylani’slari’n jan`a mazmunda rawajlandi’ri’w mu`mkinshiligine iye boldi’.

Bugungi kunda mamlakatimizda tarix fani bo`yicha yuqori malakali ilmiy va ilmiy-pedagog xodimlar tayyorlash tizimini takomillashtirish, ularni Respublika ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va ma`naviy taraqqiyotining ustivor muammolarini xal qilishga yo`naltirish, O`zbekistonning xalqaro nufuzini ko`tarish, xorijiy davlatlar bilan xar tomonlama o`zaro xamkorlik aloqalarini rivojlantirishga qaratilgan ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda.

Оқытыў қуралларына дидактикалық материаллар, математика бойынша түсиндирме сөзликлер, ҳәр қыйлы математика техникалық оқытыў қураллары (приборлар, моделлер, әсбаплар, басып шығарылған қураллар, оқытыўдың экранлы қурылмалары, компютер, проектор) бойынша әдебиятлар, спавочниклер, көргизбели қураллар, ҳәм тағы басқалар киреди.

Mag’lıwmatlarg’a qarag’anda jer sharında 500 mın’nan o’simlik ha’m 1 milionnan artıq h’aywanat tu’rleri jasaydı. Joqarı da’rejeli o’simliklerdin’ 2500 tu’ri awıl-xojalıg’ında egislik paydalanıldı. Adamlardın’ turmısında ju’da’ a’xmiyetli bolg’an awqatlıq eginler: biyday, qarabiyday, sulı ma’kke, tarı, ju’weri, salı o’simlikleri barlıq egislik maydannın’yarımınan ko’biregin iyeleydi.

Mamlakatimiz mustaqillika erishgan dastlabki yillardan barcha saholariga e`tiborini kuchaytirdi, shu asosida ta’lim sohasiga ham e`tiborni qaratdi. Bunda yosh kadrlarni yetuk bilimli zamon talabiga javob bera oladigan mutaxasis qilib tayyorlash maqsad qilib qo`yildi, buni kadrlar tayyorlash milliy dasturi misolida ko’rishimiz mumkin. ilmiy tadqiqot ishlarni olib boorish ham jadallashtirildi

Temag`a tiyisli bolg`an a`debiyatlarg`a sholi`w jasaw. Tuqi`mlasti`n` sistematikali`q analizin islew. Ayri`m ma`deniy ha`m jabayi` wa`killerine biomorfologiyali`q si`patlama beriw. Soni`n` ishinde dekorativ o`simlik bolg`an yapon soforasi`ni`n` biomorfologiyali`q o`zgesheliklerin mektep oqi`wshi`lari`na u`yretiw usi`llari`n islep shi`g`i`w.

O`zbekstan Respublikasının` sonın` quramında Qaraqalpaqstan Respublikasının` g`arezsizlikke erisiwi o`z aymag`ımızda jaylasqan ha`rqanday ta`biyiy baylıqlardın` xorın anıqlap,olardı ilimiy tiykarda u`yrenip,xalıq ma`pine paydalanıwg`a bag`darladı.Ta`biyiy baylıqlardın` bir bo`legi bolg`an o`simlik baylıqların u`yreniw,olardın` ta`biyiy xorın anıqlaw,xalıq xojalıg`ının` ha`r tu`rli tarawları ushın shiykizat.

Шоли қишлоқ хўжалиги экинлари орасида ер юзида тарқалиш амплитудасининг чексизлиги билан ажралиб, у шимолий кенгликнинг 30 градусидан, то жанубий кенгликнинг 30 градусигача тарқалган ягона қишлоқ хўжалик экини ҳисобланади. Шунингдек, ўзига хос иқлим шароитларига, айниқса, сувга бўлган талаби билан ҳам ажралиб туради. Шоли ўсимлиги ҳам ғалла экинлари гуруҳига мансуб бўлиб, унинг экин майдонларини кенгайтириш, ҳосилдорлигини ошириш ва пировардида ялпи маҳсулот миқдорини кескин кўпайтириш масалалари кечиктириб бўлмайдиган долзарб вазифалар сифатида дастур ва режалардан кенг ўрин олган ҳамда босқичма-босқич катта ҳажмларда ривожлантирилмокда.

Ушбу битирув ишини бажариш мобайнида талаба тажриба ўтказиб Маккажўхорини мақбул ўсиш ва ривожланишини таъминлаш учун Қорасув 306 АМВ дурагайнинг биологик хусусиятларини хисобга олиш, озуқа моддалар билан таъминланганлиги, жойнинг тупроқ-иқлим шаротини хисобга олган холда кўчат қалинлигини тўғри белгилашни ахамияти, Маккажўхорини такрорий экин сифатида экилгандан юқори хосилдорликка эришиш учун хар гектар майдонга кўчат қалинлигини ўртача 80 минг туп/га қилиб белгилаш мақбул хисобланиши илмий жихатдан исботланди

Маккажўхори муҳим донли ва ем –хашак экин бўлиб жаҳон дончилигида экиладиган майдони бўйича учинчи ва дон хосилдорлиги бўйича донли экинлар орасида биринчи ўринни эгаллайди. Маккажўхори донининг таркибида 65-70% углевод, 8-12% оқсил, 4-8% мой, минерал тузлар ва E. B, А витаминлар мавжуд. Кўк пояси таркибида 19-20% қуруқ модда, 1-1,5% мой, 7-9% оқсил, 55-59% углевод ва 4% қанд моддаси мавжуд. Маккажўхори халқ хўжалигида ката аҳамиятга эга , унинг донидан кўпгина мамлакатларда Европада 4550%, Америкада 30-35%, Осиёда 70-80%, Африкада 65-70%, Австралияда 35-40% озиқ-овқат мақсадларида кенг фойдаланилмоқда. Шу сабабли, аҳолини озиқ-овқат ва чорвачиликни тўйимли озуқа билан таъминлашда маккажўхорининг нав дурагайларидан юқори дон хосилдорлигига эришишда янгича усулларни излаб топпиш асосий маслалардан бири ҳисобланади.

Андижон вилоятининг оч тусли бўз тупроқлари шароитида биогумусни пахта навларига қўллаб навларни тола сифатига таъсирини илмий асослашдир. . Ғўза майдонларида биогумус қўллаб навларни бир неча қайтариқларда таққослаб биринчи маротаба ўрганилди.

Яратилган янги ғўза навларининг нафақат хўжалик белгилари (тезпишпарлиги, тола узунлиги, тола чиқими, саноат талабига жавоб бериши), лозим, балки турли касалликларга чидамлилиги, ноқулай шароитларга бардошли бўлиши ҳам муҳим аҳамиятга эга. Ушбу БМИ да тизмалар хосилдорлигини ўрганишда унга керакли бўлган мухит шароитини яратиш, пахта экиладиган эгатлар сиғимини кенгайтириш ҳамда хосилдорлик даражасини қиёсловчи вариант билан биргаликда ўрганиш ишлари ёритиб берилган.

Махаллий навларни далага сунъий фон барпо қилиниб, яъни илдиз чириш касаллигини қўзғатувчи Rhizactonia saloni замбуруғини тупроққа қўллаб чигитларни униб чиқиши, хосилига таъсири ва чидамлилигини аниқлаш мақсадида дала тажрибасини олиб бордик. Ушбу мақсадни амалга ошириш учун қуйидаги вазифалар бажарилди: -тажрибадаги навларнинг униб чиқиш даражаси ва Rhizactonia saloni замбуруғи билан касалланган ўсимликлар аниқланди; - навлардан олинган намуна пахталарда битта кўсакдаги пахта вазни, чигит сифати ва тола сифати аниқланди; - навларнинг пахта ҳосили даладан йиғиштирилиб, ўртача бир гектардан олинган центнер пахта хисоблаб топилди; - Rhizactonia saloni касаллигига чидамли ғўза навлари ажратиб олинди.

Маккажохўри дурагай уруғлари экилганда оддий навлар уруғларига нисбатан 15-30% юқори ҳосил олинар экан. Навлараро чатиштиришдан олинган дурагай уруғлар ҳосилдорликни 5-10% га, нав-линияаро чачиштиришдан олинган уруғлар 20% гача ва иккита линияни чачиштириш натижасида олиган линиялараро қўш дурагай уруғлар энг кўп 30% гача оширади. Охирги йилларда дурагай маккажўхори селекцияда катта ютуқларга эришилди. Яратилган дурагайлар дониниг ҳосилдорлиги эски навларга нисбатан 100% ва ундан ҳам юқорироқ бўлмоқда.

Жамиятда ёшларни изланиш ва ижодий кайфиятини ошириш орқали меҳнатни рағбатлантириш, қўшимча бизнес фаолиятини ташкил этиш омиллари сифатида кўрсатиб ўтиш. Талабалар касбий билимларини оширишнинг тажриба – синов ва илмий – ижодий ишлари биринчи ўринда жамият соҳалари ва ишлаб чиқаришда кадрлар потенциалини илмий ва академик даражасини ошириш ҳозирги куннинг долзарб масалалари қаторида эътироф этилмоқда. Ўзбекистон Республикаси таълимидага асосий таълим мазмунини ташкил этувчи омиллар таълимни хўжалик шартномалари ва фаолиятни ривожлантиришнинг лоиҳалари ҳисобланади. Бу ўз навбатида талабалар ижодий фаолиятини рағбатлантиришнинг илмий – тадқиқот ишлари дастурлари ва режаларини ишлаб чиқиш масаласини ўртага ташлайди. Ушбу битирув малакавий ишда касб-хунар коллежларидаги ўқувчиларни илмий тадқиқот ишларида фаол қатнашишнинг турли хил жихатларини ёритиб берилган

Ушбу битирув малакавий ишда коллеждаги тарбия жараёнининг педагогик ва психологик жараёнларини турли хил мисоллар орқали ёритиб берилган

Интeрфaoл усуллaр aсoсидa тaшкил қилингaн дaрс ўқувчилaрнинг фaқaтгинa эҳтиёжини қoндириб қoлмaй, бaлки улaрни мустaқил фикрлaшгa, ўз-ўзини нaзoрaт қилишгa, ўзгaлaр фикрини эшитиб, мушoҳaдa қилишгa, ўз фикрини эркин нaмoйиш қилишгa дaъвaт этaди, интeллeктуaл фaoллигини oширaди. Ушбу битирув малакавий ишда дарс жарёнида oммaвий axбoрoт вoситaлaридa ҳaмдa интeрфaoл усуллaр aсoсидa эркин фикрлaшни шaкллaнтиришнинг мухим пeдaгoгик aсoслaри ва хусусиятларини ёритиб берилган.

Кузги буғдой навларидан юқори ва сифатли дон хосилини олиш учун барча агротехник тадбирлар уруғнинг экиш меъёри, муддати, минтақавий тупроқ-иқлим шароитларини ҳисобга олган ҳолда тўғри белгилаш муҳим аҳамияат касб етади. Кузги буғдой навларини экиш меъёрларини ва муддатини ўрганиш, республика илмий муассасаларида ва хорижда бир қатор илмий тадқиқотлар олиб борилган ва ҳозирда ҳам давом этмоқда. Қишлоқ хўжалик экинларидан етиштириладиган ҳосил салмоғи ва унинг сифати, тупроқ иқлим шароити, ўтмишдош экин тури, навнинг биологик ва хўжалик хусусиятлари уруғликни экинбоплик сифати ҳамда қўлланиладиган агротехника даражасига боғлиқ.

Пахта етиштириш зоналарида учрайдиган хашорот турлари минглаб хисобланади. Уларнинг кўплари қишлоқ ва ўрмон хўжаликларига, чорвачиликка ва кишилар сихат саломатлигига зарар келтирса , бази бир турлари фойда келтириши билан малум ахамиятга эга. Ўзбекистонда гузарга зарар етказувчи хашорот турлари 100 дан ортади, бедазорларда бўлса , бундан хам кўп турлари учрайди.Ғўза ўсимлиги кучли заралланувчан ўсимликлар гурухига киради. Cicadinea цикадалар - бу сўрувчи зараркунанда. У санчиб сўрувчи оғиз аппаратига ега. Унинг ўсимлик шарбатини сўриб олиш натижасида барглар рангсизланади, оксил-углевод алмашинуви бузилади, хлорофилл доначалари камайиб кетади. Ғўза баргларининг пастки қисми сарғайиб, секин-аста тўкилиб боради, хосил елементларининг тўкилиши натижасида хосилдорлик 20 -40% гача тушиб кетти.