Ushbu bitiruv malakaviy ishida Matematik modellashtirish orqali optik tola ishonchlilik ko’rsatkichlarini bashoratlash bo’yicha men quyidagi masalalarni ko’rib chiqdim: 1. Modellashtirishning mazmun mohiyatini 2. Ishonchlilikni oshirish usullarini 3. Ishonchlilikni algoritmlashni 4. Rezervlashni Ushbu ko’rsatkichlar asosida telekommunikatsiya tarmoqlarida aloqa tarmoqlarida apparaturalarning, uzatish tizimlarining, komplektlarning va elementlarning beto’xtov ishlashi signallarni bexato uzatilishi tizimning ishonchliligiga bog’liqligini bilib oldim. Shu bilan birga shikaslangan optik tola, uzatish modullari, qabul qilish modullarining birortasi pand bersa rezerv tolaga o’tishni modellashtirdim. Uning tuzilish sxemasi, listing diagrammasi, animatsiyalar, virtual ko’rinishi keltirilgan hamda ishonchlilikni bashoratlash bo’yicha o’z fikrlarimni keltirdim. Xulosa qilib aytganda, tizimning ishonchliligi aloqa sifatini yaxshilashda muhim o’rinni egallaydi.

Respublikamizning milliy iqtisodining hech bir tarmog’i samarali va mo’tadil tashkil qilingan axborot infratuzilmasisiz faoliyat ko’rsatishi mumkin emas. Hozirgi kunda iqtisodiyotimizning jadal rivoj topayotgani bois chet el korxonalari bilan hamkorlik qilish, yirik kompaniyalar mahsulotlarining kirib kelishi, xalqning texnik vositalarning oxirgi avlodi bilan ta’minlanishi ko’rinarli darajada sezilmoqda. Xususan, komp’yuterlar, noutbuklar, telefon apparatlari, turli xildagi dasturiy ta’minotlar shular jumlasidandir. Xozirgi kunda Android bozori ancha rivojlanib bormoqda. Har oyda Android bozoriga chiqayotgan dasturlar soni ikki barobar ko’payishi, hamda juda ko’p Android uyali aloqa vositalari va planshetlarini ishlab chiqilishi yaqin orada bu rivojlanishni to’xtab qolishidan emas, balki aksidan darak beradi. Bu rivojlanishlar orasida kompyuter texnologiyalariga qiziquvchan, yohud sohasi shunga yaqin bo’lgan har bir foydalanuvchi o’zining mobil aloqa vositasiga dastur yozishga qiziqib ko’rsa kerak. Android dasturlari Java dasturlash tili yordamida yozilib, dasturlash olamiga endi qadam qo’yayotganlar uchun nisbatan oson tildir. Agar sizda ham yangi-yangi g’oyalar bo’lsa va siz ularni boshqalar bilan baham ko’rishni hohlasangiz, u xolda Android bozor aynan siz uchundir! Keling, qanday qilib sizning Android operatsion tizimida ishlovchi birinchi dasturingizni yozishni o’rganamiz. Android dasturini yozishdan avval u haqida ozgina ma’lumot berib o’tsak. Android dasturlari boshqa mobil aloqa vositalari uchun yozilgan dasturlar singari komp’yuterda yozilib, kompilyatsiya qilinadi va tekshirish uchun mobil aloqa vositasi (u hoh sizning telefoningiz yoki planshetingiz bo’lsin) ga yuklanadi. Agar sizda telefon ham, planshet ham bo’lmasa, unda komp’yuterni o’zida Android qurilmani emulyatsiya qilib, usha emulyator yordamida tekshirishingiz mumkin. Hozirgi kunda jahon mobil telefonlar bozorining 75 % ini Android operatsion tizimi xizmalaridan foydalanib kelinmoqda. Android - Linux yadrosida yaratilgan portativ (tizimli) operatsion tizim boʻlib, Kommunikatorlar, planshetli kompyuterlar, elekron kitoblar, raqamli pleyerlar, qoʻl soatlari, netbuklar va smartbuklarda ishlatiladi. Google tomonidan sotib olingan Android Inc. kompaniyasi tomonidan yaratilgan. Keyinchalik Google tizim rivojlanishi bilan shugʻullanadigan Open Handset Alliance (OHA) ittifoqini tuzdi. Android yordamida Java dasturlarni tuzish mumkin. Android Native Development Kit Sida va boshqa tillarda yoziladigan dasturlarni yaratadi.

Axborot texnologiyalari jadal rivojlanishi natijasida barcha soxalarga kirib bordi. Hozirda xar bir sohada foydalanilayotgan ma’lumotlar, hisobotlarni axborot texnologik resurslardan foydalanish orqali ish samaradorligi oshirilmoqda. Kompyuter yordamida ish yuritishda samarali va yangi omillaridan biri avtomatlashtirilgan ish o’rinlari hisoblanadi. Xozirgi kunda yaratilayotgan avtomatlashtirilgan ish o’rinlarida mutaxassisning ishiga doir axborotlar, ko’rsatmalar tushunarli va ixcham ko’rinishda ekranda berib boriladi.

O`zbekiston Respublikasi Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish (FHDYO) organlarida ish yuritish tartibi haqida YO`RIQNOMA Ushbu Yo`riqnoma O`zbekiston Respublikasi Oila kodeksi, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 12 apreldagi 171-son qarori bilan tasdiqlangan «Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish qoidalari»ga (bundan buyon matnda «Qoidalar» deb yuritiladi), Adliya vazirligi hay’atining 2005 yil 27 oktyabrdagi 34-sonli qarori bilan tasdiqlangan «Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlari to`g`risida»gi Nizomga muvofiq O`zbekiston Respublikasi Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlarida (bundan buyon matnda «FHDYO organlari» deb yuritiladi) ish yuritish tartibini belgilaydi. FHDYO organlari tizimini tuman va shahar FHDYO bo`limlari, Nikoh uylari, Qoraqalpog`iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar FHDYO arxivlari (bundan buyon matnda «adliya boshqarmasi FHDYO arxivi deb yuritiladi) tashkil qiladi. I. Gerbli guvohnomalarni hisobga olish, saqlash

Kompyuter axborot tizimlari mavjudligining dastlabki bosqichida ularni ishlab chiqish an’anaviy dasturlash tillarida olib borilgan. Biroq, ishlab chiqiladigan tizimlarning murakkabligi va foydalanuvchilarning talablari oshib borgan sari (bunga hisoblash texnikasi sohasidagi progress, shuningdek, tizim dasturiy ta’minotida qulay foydalanuvchining grafik interfeysi paydo bo`lishi ko`maklashdi) ishlab chiqish muddatlarini sezilarli qisqartirishni ta’minlaydigan yangi vositalar talab etila boshlandi. Bu dasturiy ta’minot sohasida butun bir yo`nalish - ilovalarni tez ishlab chiqish uchun xizmat qiladigan instrumental vositalar yaratilishiga zamin tayyorladi. Bu yo`nalishning rivojlantirilishi dasturiy ta’minot bozorida axborot tizimlari hayotiy siklining amalda barcha bosqichlarini avtomatlashtirish vositalari paydo bo`lishiga olib keldi. Axborot tizimlarini ishlab

Kasb-hunar kollejlarida talabalar bilimini baholash usullari. Bugungi kunda talabalarning bilim, ko`nikma va malakalari Baholashning reyting tizimi to`g`risidagi Nizom asosida baholanib kelinmoqda. Ta`lim tizimiga reyting nazoratini tatbiq etishdan ko`zlangan maqsad talabalarning bilimi, ularning ma`lum faoliyat borasidagi ko`nikma va malakalari darajasini har tomonlama, chuqur, xolis nazorat qilish va baholashdan iborat. Ushbu jarayonni to`g`ri tashkil etish va amalga oshirish muhim ahamiyatga ega hisoblanadi. Reyting tizimining o`ziga xos yutuq va kamchiliklari ham mavjud. Pedagogik olimlari fikriga ko`ra, uzluksiz ta`lim tizimida hanuzgacha talabalarning bilimini nazorat qilish va ularni baholash masalalari muammo sifatida talqin etilmoqda. Shundan kelib chiqqan holda o`quv maqsadlariga erishganlikni baholash mexanizmi haqida fikr yuritishdan oldin talabalarning bilim saviyasini baholash tushunchasi va uning mohiyati quyidagicha: Baholash ta`lim jarayonining ma`lum bosqichida o`quv maqsadlariga

1.1 Kasb hunar kollejlarida “Hisoblash va mikroprotsessor texnikasi asoslari ” fanini o`qitishni o`rni va ro`li. Mustaqilligimizning rivojlanish yo’lida borayotgan mamlakatimizning ta’lim tizimidagi e’tibori O’zbekiston Respublikasining «Ta’lim to’g’risidagi» Qonunining 3-moddasida o’z aksini topib, unda «Ta’lim O’zbekiston Respublikasi ijtimoiy taraqqiyoti sohasida ustuvor deb e’lon qilinadi»- deb ko’rsatib berilgan. «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi»ning maqsadi ham ta’lim sohasini tubdan isloh qilish, uni o’tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to’la xalos etish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasiga ko’tarish, yuksak ma’naviy axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash milliy tizimini yaratishdan iborat. «O’zbekistonning iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda yuqori darajada erishishi, jahon iqtisodiy tizimida to’laqonli sheriklik o’rnini egallay olishi inson faoliyatining barcha jabhalarida zamonaviy axborot texnologiyalaridan yuqori darajada foydalanishning ko’lami qanday bo’lishga bog’liq...». SHunday ekan o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari bitiruvchilariga umum ta’lim fanlarga qo’yilgan umumiy talablarda kasb-hunar ta’limi bitiruvchilari kompyuter va boshqa telekommunikatsiya vositalaridan foydalana olishlari, zamonaviy

Xodimlarni texnika xafsizligidan oʻtkazishni monitoringini olib borish tizimni tahlil qilish Tashkilotda mexnatni muxofaza qilish boʻyicha boshqaruvni ularning raxbari amalga oshiradi. Mexnatni muxofaza qilish boʻyicha ishlarni tashkil etish uchun agentlik tizimida faoliyat koʻrsatayotgan aksiadorlik kompaniyasi, tashkilot raxbari mexnatni muxofaza qilish xizmatini tuzadi yoki mexnat muxofazasi boʻyicha maxsus tayyorgarligi boʻlgan mutaxasisni tayinlaydi. Yaratilgan axborot tizimi tashkilotdagi mutaxassislarni bilim saviyasini monitoring qilishda yuqorida keltirilgan vaqt sarflashni oldini olishda muhim roʻl oynaydi. Tashkilotda texnika xavfsizligidan oʻtkazish uchun xar safar mexnat muxofazasi har bir boʻlim uchun qaytadan tuzilgan boʻlsa yaratilgan dasturiy taminotda bunday holatlar uchun test savollari dastur tamonidan tasodifiy (random) qilib beriladi. Test savollarni oldindan bilib olish va ularni koʻrishni imkoni yoʻq. Tashkilotda texnika xavfsizligidan monitoringni olib borish uchun kamida uchta ishchi xodimlar band boʻlishadi xodimlarni texnika xavfsizligidan monitoringini yuritib borish dasturi orqali bunday kamchiliklarni oldini olish nazarda tutilgan. Yaratilgan axborot tizimi PHP dasturlash tilida tuzilgan va axborot tizimi

Ishlab chiqaruvchilar o’z protokollariga ega edi, bu esa foydalanuvchi yoki operatorlar uchun bir talay noqulayliklarni olib keldi, chunki bir ishlab chiqaruvchi qurilmasiga ikkinchi ishlab chiqaruvchi qurilmasini ulash uchun ikki qurilma orasiga adapter qo’yish kerak edi, aks xolda protokollar farqi tufayli qurilmalar bir birini taniy olmasdi. Iqtisodning globallashuvida va savdo sotiq uchun davlat chegaralarini yo’qolib ketishi natijasida ITU – T ajoyib kontseptsiyani, ya’ni OSI modelini ishlab chiqardi. Bu kontseptsiyaga ko’ra ISO 9001 sertifikatiga davogar ishlab chiqaruvchi shu model bo’yicha ishlashi shart edi. Shu model telekomunikatsiya yo’nalishida konvergentsiya poydevori bo’lib xizmat qildi, chunki PSTN bilan PLMN bir biriga TANDEM bo’lishga erishdi. Keyin esa informatsiya uzatish borasida katta yutuqlarga erishildi. Buning xammasi yangi NGN texnologiyaning sharofati bilan yuzaga keldi. Informatsiya uzatish tezligligi oldiniga 2 Mbit/s keyin esa 14Mbit/s, lekin shu paytda abonentlarni 80% tashkil qiluvchi ikki miliard abonentga ega bo’lgan, butun resurslarini sarf qilib bo’lgan modernizatsiya uchun xech qanday ortiqligi qolmagan 2G GSM turardi. Abonentlarni boshqa tarmoqqa o’tkazish uchun abonent telefon apparatini almashtirishi lozim edi. Bu esa kamida 70% abonent yo’qotishga olib kelar edi. Shuning asnosida 3G UMTS birinchi konvergent tarmoq ishga tushdi. UMTS eng yuqori uzatish tezligi 40 Mbit/s. Zamonaviy insoniyat tarzida bu tezlik ham etmay qoldi, chunki insoniyat turmushtarzi butunlay o’zgarib ketdi.

Umumiy talablarga asosan yaratiladigan standart grafik interfeys quyidagi-larga ega bo’lishi kerak: - Qayta ishlash funktsiyalariga mos bo’lgan foydalanuvchiga odatiy va tushunarli bo’lgan menyu punktlariga ega bo’lishi; - Windows muhitida ishlaydigan grafik ob’ektlarning ekrandagi joylashuvi va standart yo’riqnomasi saqlanishi; Ko’pgina dasturiy ilovalar muloqot rejimida ishlaydi. Muloqot tizimlari uz ichiga quyidagilarni oladi: - menyu, bunda foydalanuvchiga ma’lum ro’yxatdan alternativ qayta ishlash funktsiyasini tanlash taklif qilinadi – «Создать», «Вставить», «Диагно-стика памяти», «Выход». - kompyuterni testlash va diagnostika qilish tugmalari, shuningdek, ma’lumotlar faylini ochish va yopish tugmalari. - kerakli yozuvga kalit so’z yoki ibora orqali o’tish so’rovi. Muloqot jarayoni – bu boshi, initsiativa, parametrlar va mundarija, dasturiy mahsulotning yakunlashga bo’lgan ta’siri. Buyruq bajarilishi haqidagi xabar chiqarish uchun Memo1,Memo2,Memo3 komponentalari ishlatiladi. La-bel1,Label2,Label3 izoh matnida komponentalar haqidagi axborot tasvirlanadi. Button1 komponentasida tugma bosilganda diagnostika protsedurasi amalga oshiriladi. Foydalanuvchi menyusi optsiyalar va ma’lumotnomalarga ega bo’ladi. Optsiyalarda 2 ta qism menyu bo’ladi: xotirani diagnostika qilish, chiqish.

Analоg tizimlarga nisbatan kеngaytirilgan хizmatlar spеktriga ega, iqtisоdiy samarali raqamli alоqa tizimlarini qurish imkоniyati tug’ildi. O’z navbatida bulardan foydalanib tarmoqdagi raqamli qurilmalarni bir-biri bilan aloqani ta’minlash uchun sinxronizatsiya signallaridan foydalaniladi. Ma’lumotlar sinxron va asinxron rejimlarda uzatiladi. Ma’lumotlar bir liniyadan uzatilganda multipleksor yordamida birlashtirilib uzatiladi. Ma’lumot uzatilganda bitlar orasiga sinxrosignal bitlari qo’shib uzatiladi. Ushbu bitiruv malakaviy ishida telekommunikatsiya tarmoqlarida qo’llaniladigan sinxronizatsiya tizimlari, ularning turlari, sinxronizatsiyaning telekommunikatsiya tarmoqlaridagi o’rni, SDH tarmoqlaridagi sinxronizatsiya, sinxronizatsiya tarmog’ining himoyasi o’rganildi. Bizga ma’lumki SDH va SONET tarmoqlarida sinxronizatsiya tizimlari jiddiy ravishda talab qilinadi. Natijada sinxronizatsiya zanjiri kerak bo’ladi. BEG (Birlamchi Etalon Generator) IUG(Ikkilamchi Etalon Generator) lar sinxronizatsiya bilan ta’milash uchun sinxronizatsiya zanjirini tashkil qiladi.

Bizga yaxshi mа’lumki, bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o’tish sharoitidа kuchli ijtimoiy siyosat alohidа o’rin tutadi. Bu boradа biz o’zimizning milliy modelimizni ishlab chiqishgа muvaffaq bo’ldik. Undа ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotigа o’tish jarayonidа inson hayoti va faoliyatini yaxshilash maqsadidа zarur shart-sharoitlar yaratib berilishi lozimligi ko’zdа tutilgan. O’zbekistonda islohotlar amalga оshirila boshlangan dastlabki yillardayoq kuchli ijtimoiy himoya tizimini yaratishdan maqsad, insonga munosib turmush vа faoliyat sharoitlarini vujudga keltirishdan iborat, deb belgilangan edi. Bu o’rindа muhtaram Prezidentimiz I.Karimovning “ O’zbekistonnning o’z yangilanish va taraqqiyot yo’liga asos bo’lgan eng muhim qoidalardan biri bozor iqtisodiyotiga o’tishning barcha bosqichlarida oldindan kuchli ijtimoiy siyosatni o’tkazishdir” , dеgаn so’zlarini keltirish joizdir. Ijtimoiy himoya yoshi, sаlomatligi, ijtimoiy ahvoli, tirikchilik vositalari bilan yetarli ta’minlanmaganligi tufayli yordamga muhtoj fuqarolarning to’laqonli hayot kechirishi va faoliyat ko’rsatishini ta’minlovchi davlat siyosatidir. Ijtimoiy himoyaning asosiy maqsadi аholi farovonligining to’xtovsiz yaxshilanib borilishini amalga oshirish, aholi qаtlаmlarining ta’lim, madaniyat, malakasi, daromadlari jihatidan keskin tаfovutlarga yo’l qo’ymaslik, jamiyat tomonidan har bir kishiga munosib hayot darajasini va inson taraqqiyotini ro’yobga chiqarishga yordam berishdan iborat

Ulgurji savdo shahobchalari savdo agentlarining ish faoliyati avtamatlashtiriluvchi ob’ekt sifatida Ulgurji savdo XIX-asrning oxiri va XX-asr boshlarida xaridor talabini qondirishga mo`ljallangan, korxonalarning ishlab chiqarish-sotish, savdo faoliyatlarini tashkil qilish va boshqarish tizimi sifatida paydo bo`lgan. Ishlab chiqarish va umuman xo`jalik yuritishga marketing nuqtai nazaridan yondashish xaridorga ta`sir qilishning keng jabhalarini o`z ichiga oladi. Bu bozor uchun bo`lgan raqobat kurashining o`ziga xos xususiyatlarini aniqlashga olib keladi. Bozor doirasida sabab-natija aloqalarini tahlil qilishning maxsus usullarini qo`llab, xaridorlar talabi, ehtiyoji, didi va ta`bi to`g`risida axborotlar topib, korxona va tashkilotlar, marketing kontseptsiyasi u yoki bu tovarga va xizmatga xarid qiziqishini shakllantirish uchun iqtisodiy, tashkiliy, texnik va ijtimoiy yo`nalishlarni tashkil qiladi. Ular talabni mumkin bo`lgan rivojlanish istiqbolini aniqlaydilar, uni maqsadli yo`nalishini shakllantirish uchun qarorlar qabul qiladilar va ko`rilgan tadbirlar samaradorligini albatta nazorat qiladilar. Xarid masalaga marketingli yondashishdagi har tomonlama tahlilning o`ziga xosligi, bozordagi yuz beradigan jarayonlarni hisobga olishgina emas, balki ishlab chiqarish korxonalari, tovarlarni yyetkazib beruvchi vositachilar, ulgurji va chakana savdo korxonalari va ular bilan bog`liq boshqa barcha tashkilotlarning bozor bo`g`inlari tizimidagi operativ va

Hоzirgi kunda Respublikamizdagi oliy o’quv yrtlarida «Informatika va ахborot texnologiyalari» yo’nalishi talabalariga o’quv rejasiga ko’ra turli хil dasturlash tillarini o’rgatish mo’ljallangan. Ular оrasida С++ tili o’zining imkoniyatlari va qo’llanilashi ko’lamiga qarab yuqori o’rinlarda turadi. C++ 1980 yillar boshida Bjarne Stroustrup tomonidan C ga asoslangan tarzda tuzildi. C++ juda ko`p qo`shimchalarni o`z ichiga olgan, lekin eng asosiysi u ob`ektlar bilan dasturlashga imkon beradi.“C++ dasturlash tilini” o’qitishdan maqsad axborotni shakllantirish, saqlash, qayta ishlash, uzatishning asosiy printsiplarini o’rganish. Zamonaviy informatsion fikrlash va ilmiy dunyoqarashni shakllantirish. Turli texnik bilimlarga oid masalalarni shaxsiy kompyuter yordamida hal etish yo’llari va usullarini o’rgatishdan iborat. zamonaviy umumta’lim fanlarining, xususan «C++ da dasturlash» tilini ko’p jihatlarini hisobga oluvchi modulli printsipi yangi modul elementlarini yoki modulning ichki strukturaviy o’zgarishini ularning mantiqiy butunligi saqlangan holda yangilash imkoniyatini beradi.«C++ da dasturlash» tili fani bo’yicha ta’lim berish jarayonida yangi pedagogik texnologiyalar va o’qitishning zamonaviy vositalaridan foydalaniladi. Fanni o’qitish semestrlari va uslubiy ko’rsatmalar. « C++ da dasturlash » fani 3 semestr davomida o’qitiladi.

Mamlakatimizning axborotlashtirish darajasi ko`payib borayotganligi tufayli axborot xavfsizligi muammosi muxim bo`lib bormoqda. Birinchi navbatda telekommunikatsiya tarmoqlariga talluqli bo`lib jamiyatning eng tez rivojlanayotgan soxasiga tegishlidir. Bitiruv malakaviy ishida telekommunikatsiya tarmoqlari va ularning axborot xavfsizligini ta’minlash muammolari to`g`risida ma’lumot keltirilgan. Bunda asosan telekommunikatsiya tizimlarining o`ziga xos xususiyatlari va ularning axborot xavfsizligini ta’minlash muammolari, telekommunikatsiya tarmoqlari axborot xavfsizligining asosiy tashkil etuvchilari, telekommunikatsiya tarmoqlari axborot xavfsizligining zamonaviy holati uchun tez yechilishini talab qiladigan muammolar va ularning xarakteristikalari, telekommunikatsiya tarmoqlari axborot xavfsizligiga taxdidlar va telekommunikatsiya tarmoqlaridagi zaifliklar sabablari yoritilgan. Axborot xavfsizligiga tahdidlar ta’sirlari haqida ma’lumotlarni to`plashda ularni ro`yxatga olish va yig`ish, tahlil qilish va tizimlashtirish amalga oshirilishi kerakligi keltirilgan.

Аxborot tizimini ma’lumotlar bazasini strukturasini loyihalash, Avtasug`urta axborot tizimini yaratishda dasturiy vositalar

kreditorlar uchun internet interaktiv xizmatlarini yaratish, internet interaktiv xizmatlari dasturi ma’lumotlar bazasini strukturasini loyihalash, internet interaktiv xizmatlarini yaratishda qo’llanilgan dasturiy vositalar

Notarial idoralarining hisobotlarini yurituvchi tizimini yaratish va Ma`lumotlar bazasini tadbiq qilish

Gazeta va jurnallarga buyurtma olish, obuna qilish va tarqatish hizmatlarini ko’rsatuvchi axborot tizimini taxlili.

Bugungi sharoitda, Internet va elektronika davrida iqtisodiyot tarmoqlarida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etish, «Elektron hukumat» tizimi faoliyatini yanada rivojlantirish ustuvor ahamiyatga egadir.