Irsiyat va o’zgaruvchanlikning asosiy gibridologik analiz usulini chex olimi Gregor Mendel ishlab chiqqan. Ma’lumotlarni 1866 yildagi “O’simlik duragaylari ustida tajribalar” nomli asarida chop etdi. Lekin bu ishlardan hyech kim xabardor bo’lmadi va 1900 yilda bir yo’la uch olim uch mamlakatda (Gollandiyada De-Friz, Germaniyada Korrens va Avstriyada E.Chermak) bir-biridan xabarsiz holatda tajribalarida G.Mendel olgan xulosalarga kelishdi. Mendel ishlarining o’ziga xos xususiyati ota-ona juftlarini to’g’ri tanlashdir. Uni tajribalarining obyekti bo’lib gorox o’simligi (Pisimsatirum) xizmat qildi. Bu bir yillik o’zidan changlanuvchi, uning navlari bir-biridan bir, ikki yoki uch juft qarma-qarshi belgilari bilan keskin farq qiladi, o’simliklar oson chatishadi va belgilarning irsiylanishini kuzatish oson. Chatishtirish uchun olingan ota va ona organizmlar R harfi, urg’ochi jins ♀, erkak jins ♂ belgisi, chatishtirish esa x bilan belgilanadi. Irsiyati har xil bo’lgan ikki yoki undan ortiq organizmni chatishtirib olingan avlod duragay deyiladi. Duragay G’ harfi bilan ifodalanib, uning tagidagi raqam bo’g’in sonini ko’rsatadi. Masalan: G’1 – birinchi avlod, G’2 – ikkinchi avlod va h.k. Bir turga kiradigan lekin qandaydir belgilar bo’yicha farq qiladigan organizmlarni chatishtirish tur ichida duragaylash deyiladi. Bir – biridan farq qiladigan belgilariga qarab monogibrid, digibrid va poligibrid chatishtirishlar bo’ladi. Monogibrid chatishtirish. Bir-biridan bir juft qarama-qarshi (alternativ) belgisi bilan keskin farq qiladigan ikki organizmni chatishtirish monogibrid chatishtirish deyiladi. Masalan: Sariq donli gorox bilan yashil donli, uzun bo’yli o’simlik bilan pakana bo’yli, tezpishar o’simlik bilan kechpishar formalar va h.k. Duragayning birinchi bo’g’inida yuzaga kelgan, ustun chiqqan belgi – dominant, duragaylarning birinchi avlodlarida rivojlanmagan belgi esa kuchsiz – resessiv belgi deyiladi.

O`rta asr davrida Sharqda fanning yutuqlari haqida yoritilgan.

Ushbu kurs ishida yorug’lik sochilishi tabiati haqida so’z boradi. Ya’ni yorug’lik sochilishi yuzaga kelishining fizik sabablari tushuntirilgan. Yorug’lik sochilishining ikki turi molekulyar va kombinatsion sochilishlar hamda ularning bugungi kunda texnikada qanday maqsadlarda qo’llanishi haqida ma’lumot berilgan.

Golografik tasvirlarning bizga qulaylik tomonlari juda ko’p. Hozirda ko’pgina Yevropa mamlakatlari bu soha anchagina ildamlab ketgan va bu soha bizda ham yaxshigina yo’lga qo’yilmoqda. Keling, golografiya o’zi nimaligi haqida ozgina tasavvurga ega bo’laylik.

Barcha tirik organizmlar va ularning hayoti asosida hujayra tarkibi va funksiyasi yotadi. Shu jumladan, irsiyat va o’zgaruvchanlikning moddiy negizini ham hujayradan qidirish kerak. Chunki hamma organizmlar hujayralardan tuzilgan. Organizmlardagi hamma hayotiy jarayonlar o’sish va ko’payish, nafas olish va modda almashinuvi hujayra orqali amalga oshadi. Organizmlar bir hujayrali(sodda jonivorlar-amyoba, infuzoriya, evglena, ba’zi bakteriyalar-kokk, stirilla, tayoqcha va h.k.) va ko’p hujayrali (o’simliklar, hasharotlar, hayvonlar va odamlar) bo’ladi. Hujayra tuzilishi, rivojlanishi, funksiyasi va undagi modda almashinuvini o’rganadigan fan sitologiya deyiladi. Bu fanning paydo bo’lishi va rivojlanishi mikroskopning kashf qilinishi bilan bog’liq.

Ushbu kurs ishini yozishdan maqsad yorug’likning kvant xossalari bilan tanishish, kengroq ma’lumotga ega bo’lish, yorug’likning kvant xossalari sababli sodir bo’ladigan hodisalar, effektlarni tahlil qilib, ularning fizik mohiyatini anglab yetish, ular qo’llanadigan sohalar haqida atroflicha tasavvurga ega bo’lish.

Irsiyat– tirik organizmlarning uz belgi va xususiyatla¬ri avloddan-avlodga (nasldan-naslga) berish xossasidir. Irsiyat tufayli ota-ona organizmlarning belgi va xususiyatlari o’zgarmagan holda nasldan-naslga beriladi. Organizmlarning bu xususiyatlari o’simliklar, hayvonlar va mikroorganizmalarning oila, tur, zot va naviga xos xususiyatlarni kelgusi avlodlarda saqlanib qolishiga yordam beradi. Hujayra yadrosida joylashgan xromosomalar irsiyatning moddiy negizi bo’lib, avlodlar o’rtasida navbatlanishning ta’minlovchi asosiy manba hisoblanadi. Jinsiy ko’payishda erkak va urg’ochi hujayralarning o’zaro qo’shilishi, ya’ni urug’lanish davrida, xromosomalar ota-onadan naslga o’tadi. Demak, irsiyatning moddiy negizi jinsiy hujayralarda joylashib, avlodlar shu hujayra orqali o’zaro bog’lanadi. Bunda ona hujayrada bo’lgan belgi va xususiyatlar xromosoma orqali qiz hujayralarga beriladi. Shuning uchun irsiyat tufayli bug’doy urug’idan bug’doy, g’o’za chigitidan g’o’za unib chiqadi.

Ушбу курс ишида Қуёш айланиши турлари ва уни аниқлаш усуллари ёритилган.

Кейинги йилларда республика, жумладан, Самарканд қишлоқ хўжалик институтида картошканинг бир неча янги навлари яратилди. Улар ўзларининг кўпгина белги ва ҳусусиятлари билан ажралиб туради. Лекин уларнинг уруғчилиги яхши йўлга қўйилмаганлиги учун катта майдонларда экиш учун фойдаланиш имконияти чегараланиб келмоқда. Бунинг асосий сабаби картошканинг биологик ҳусусиятларидан келиб чиқади. Яъни бу экин асосан туганаклари орқали кўпайтирилади.

Ушбу курс ишида ўзгарувчан юлдузлар турлари ва ларнинг табиати таҳлил этилган.

Respublikamiz Prezidenti I.Karimov qishloqda yashovchi axolining yashash sharoitlarini yaxshilashga katta e’tibor berib shunday degan edi: «Maqsad – qishloq xo’jaligi sohasida ishlab chiqarish samaradorligini keskin oshirish, qishloqda yashayotgan halqimizning hayot darajasini ko’tarish, ular uchun munosib shart – sharoitlarni yaratishdan iborat bo’lmog’i kerak». Mamlakatimiz agrar siyosati qishloq xo’jaligi va qishloq infrastrukturasini barqaror rivojlantirish, ya’ni qishloqlarning ijtimoiy – iqtisodiy qiyofasini o’zgartirish, qishloq xo’jalik mahsulotlari yetishtirish hajmi va samaradorligini oshirish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish, qishloq aholisi bandligini ta’minlash va ularning turmush farovonligi darajasini ko’tarishga qaratilgan. Shu o’rinda axolini yilning barcha mavsumlarida yangi sabzavot maxsulotlari bilan ta’minlash imkoniga ega bo’lgan yopiq gruntga va unda yetishtiriladigan sabzavot ekinlari mahsulotlarini ko’paytirishga, sifatini yaxshilashga, mehnat unumdorligi oshirish, tannarxni pasaytirish va rentabellikni oshirish singari dolzarb masalalarga katta e’tibor berilib kelinmoqda. Himoyalangan grunt qishgi – baxorgi mavsumda sabzavotlar yetishtirishda muxim rol o’ynaydi. Oxirgi yillarda yopiq gruntda yetishtirishga katta axamiyat berildi.

Электр бўлими бўйича лаборатория ишларининг виртуал стентини ишлаб чиқилган.

MathCad дастур пакетининг ўзига хос хусусиятлари ва ундан фойдаланишнинг услублари ва Физикадан масалалар ечишда MathCad дастур пакетидан фойдаланиш ҳамда “Interactive Physics” дастур пакетининг ўзига хос хусусиятлари ва ундан фойдаланиш услублари кенг ёритиб берилган.

Parrandachilik chorvachilikning salmoqli tarmog’i hisoblanadi. parranda mahsulotlari biologik qiymati, parxezligi, tez yetilishi, kimyoviy tarkibi, xazm bo’lishi va boshqalar qator xususiyatlari jixatidan muxim ahamiyatga ega. Tarixiy naqillarda aytilishicha “Parranda yetti xazinaning biridir” – bu ibora xozirgi kunda ham o’z mavqyeyini yo’qotgani yo’q. Demak parrandachilikning rivoji, ya’ni xalqimizning extiyojini parranda maxsulotlarini miqdoriy va sifat jixatlaridan a’lo darajadagi mahsulot bilan ta’minlash davr talabi hisoblanadi. Parrandachilik iqtisodiy samarasi, yuksalishi, rivojlanishi mo’l-ko’l sifatli parranda maxsulotlarini yetkazish qator omillarga bog’liq. Ana shularning asosiylaridan biri albatta ularda uchraydigan yuqumli kasalliklarga barham berish, qarshi kurashish va sog’lomlashtirish tadbir-choralari turadi. Yuqumli kasalliklardan ko’pchiligi insonlarga infeksiyalangan ozuqa mahsulotlari go’sht, tuxum, kontaktda bo’lish orqali yuqadi.

Педагогик технологиялар асосида физиканинг “Электр ва магнетизм” бўлимини ўқитишни ташкил этиш воситалари ҳамда “Электр ва магнетизм”бўлимига оид лаборатория ишларини бажаришга педагогик технологияларни жорий қилиш методикаси ёритилган.

Академик лицийларда физикадан ижодий масалалар танлаш ва ечиш усуллари ёритиб берилган.

Ветеринария акушерлиги – фани урғочи ва еркак ҳайвонлар жинсий аъзоларининг анатомо-физиологик хусусиятлари, жинсий сикл физиологияси, эркак ҳайвонлардан сперма олиш, уни баҳолаш, суюлтириш, сақлаш ва ташиш, турли ҳайвонларни сунъий уруғлантириш ва муртакни кучириш, оталаниш, бўғозлик физиологияси, бўғоз ҳайвонларнинг касалликлари, туғиш ва туғишдан кейинги давр физиологияси ва патологияси, акушер-гинекологик касалликлар, сут безлари ва янги туғилган ҳайвонлар касалликлари ҳамда ҳайвонларда бепуштликларни диагностикаси ва гуруҳ усулида олдини олиш усуллари тўғрисидаги фандир.

Chorvachilikni intensiv rivojlantirish bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Prezidentining qarorlari PQ-308, PQ-842, asalarichilikni rivojlantirish, sun’iy qochirishni yaxshilashga qaratilgan qarorlar. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov 2010 yil 5 dekabr kuni mamlakatimiz konstitutsiyasi qabul qilinganligining 17 yilligiga bag’ishlangan tantanali yig’ilishida “O’zbekiston konstitutsiyasi biz uchun demokratik taraqqiyot yo’liga va fuqorolik jamiyatini barpo etishda mustahkam poydevor” mavzusidagi maruzasida 2010 yilni “Barkamol avlod yili” deb e’lon qildi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2010 yil 27 yanvardagi PQ 1271-sonli qarori bilan “Barkamol avlod yili” Davlat dasturi tasdiqlandi. U 11 bo’lim va 101 banddan iborat.

O’ta qisqa lazеr impulslari atmosfеrada tarqalganda, muhit bilan nochiziqli o’zaro tasir natijasida, o’z-o’zini fokuslash hodisasi ro’y bеradi. Bu jarayon natijasida hosil bo’ladigan filamеntlar lazеr lokatsiyasi va atmosfеrani masofadan zondlashda kеng palasali kogеrеnt manba sifatida katta amaliy ahamiyatga ega. Filamеntlar hosil bo’lish masofasi bir qancha paramеtrlarga bog’liq bo’ladi va ularni asosiylaridan biri bu lazеr nurining fozodagi intеnsivlig taqsimoti.

An’anaviy yarimo’tkazgich materiallar va rejalashtirilgan texnologiyaga asoslangan klassik mikroelektronika bir qator sabablarga shu jumladan, iqtisodiy tomondan hali uzoq yashaydi va rivojlanadi, ammo shunga qaramay, hozirgi vaqtda kelajakda elektronika, fotonika va boshqa yuqori texnologik yo’nalishlarda o’sib borayotgan ehtiyojni ta’minlaydigan yangi materiallarni izlash bilan bog’liq bo’lgan tadqiqotlar aktual bo’lib bormoqda. Shuning uchun bir o’lchamli nanokristall materiallarning amaliyotda qo’llanilishi va uning xususiyatlarini tadqiq etish sohalarida ilmiy uyishmalarning faollashishi kuzatilmoqda.