Мавзунинг долзарблиги. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7-февралдаги “Ўзбекистон Республикасининг янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида” ги ПФ-4947-сонли фармонида 2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналишлари бўйича ҳаракатлар стратегияси ишлаб чиқилди. Ҳаракатлар стратегиясида қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш ва жадал ривожлантири, суғориладиган ерларнинг мелиоратив ҳолатини янада яхшилаш, мелиоратив ва ирригация объектларнинг тармоғини ривожлантириш, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш соҳасига интенсив усулларни, энг аввало замоновий сув ва ресурсларни тежайдиган агротехнологияларни жорий этиш, унумдорлиги юқори қишлоқ хўжалиги техникасидан фойдаланиш; глобал иқлим ўзгариши ва Орол денгизи қуриб қолишининг қишлоқ хўжалиги ривожланиши ҳамда аҳолининг ҳаёт фаолиятига салбий таъсирини юмшатиш бўйича тизимли чора-тадбирларни кўриш каби ўта долзарб масалалар киритилди.

Ҳозирги кунда Республикамиз Олий таълими тизимини замонавий даражада такомиллаштириш йўналишида амалга оширилаётган кенг кўламли ишлардан кўзда тутилган асосий мақсад-ёш авлодга таълим-тарбия бериш сифати ва самарадорлигини ошириш, уларни ўз юртининг содиқ фарзанди этиб тарбиялаш ва мустаҳкам билим эгаллашлари учун барча шарт-шароитларни яратиш ҳисобланади. Ушбу ишлар қаторида қишлоқ хўжалиги кадирларининг касбий тайёргарлигини оширишни талаб даражасида таъминлаш бўйича тегишли олий таълим муассасаларида олдига ҳам жиддий вазифалар қўйилган. Бу вазифалар педагог кадирларнинг касбий билим, кўникма ва малакаларини бугунги кун талабларидан келиб чиққан ҳолда кенгайтириш, чуқурлаштириш, янгилаш ҳамда замонавийлаштириш орқали халқ таълими муассасаларидаги таълим-тарбия жараёнинг сифати ва самарадорлигини оширишга қаратилган.

Президентимиз Ш.М.Мирзиёев томонидан 2017 йилдаги Вазирлар Маҳкамасининг мажлисларида белгилаб берилган устувор вазифалар, қишлоқ хўжалигида ғалла, сабзавот, полиз ва картошка экинлари уруғчилигини ривожлантириш каби бир қанча масалалар танқидий, таҳлилий руҳда муҳокама қилинганлигидан барчамиз бирдек хабардормиз десак мақсадга мувофиқ бўлади.

Битирув малакавий иши мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Бугунги кунда дунё бўйича қишлоқ хўжалигида тупроқнинг дефляция ва деградацияга учраши натижасида Шимолий Америкада 95 млн/га, Европада 219 млн/га, Осиёда 747 млн/га, Африкада 494 млн/га экин майдонлари зарар кўрмоқда. Ирригация ва шамол эрозияси, шўрланиш, ифлосланиш, ботқоқланиш ҳамда чўкиш жараёнлари таъсирида ерларнинг мелиоратив ҳолати ёмонлашмоқда ва тупроқ унумдорлиги пасайишига сабаб бўлмоқда.

Keyingi yillarda Respublikamiz aholisini sifatli chorvachilik mahsulotlari bilan yetarli miqdorda taʼminlash hozirgi davrning dolzarb muammosi hisoblanadi. Bunday masʼuliyatli vazifani bajarishda chorvadorlarimiz hamda veterinariya mutaxassislari bir qator qiyinchilik va muammolarga duch kelmoqda. Birinchidan, hayvonlar bosh sonini koʼpaytirish lozim boʼlsa, ikkinchidan ulardan olinayotgan mahsulotlarning miqdorini oshirish va sifatini taʼminlash talab etiladi.

"Маълумки, Республикамизда чорвачилик қишлоқ хўжалигининг этакчи соҳаларидан бири бўлиб, аҳолини озиқ- овқат маҳсулотлари билан таъминлашда муҳим ўрин тутади. Шуни ҳисобга олган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан чорвачилик соҳасини ривожлантириш бўйича муҳим қарорларниниг қабул қилиниши ҳамда чорвачилик, паррандачилик, балиқчилик ва асаларичиликни ривожлантириш Ҳукумат Дастурлари асосида олиб борилаётганлиги туфайли соҳада чорва моллари сониниг кўпайиши, уларнинг наслдорлик ва маҳсулдорлик сифатлари ортиши пировардида истеъмол бозорида чорва маҳсулотларининг нархлари барқарорлиги сақланиб, озиқ-овқат хавфсизлиги таъминланмоқда. "

Дунёдаги кўплаб мамлакатларда сабзавот экинзорларида бегона ўтларнинг тарқалиши, тур таркиби, биологияси ва экологиясини ҳисобга олган ҳолда уларга қарши агротехник ҳамда кимёвий кураш чораларининг самарали усуллари ишлаб чиқилмоқда. Тупроққа илмий асосда ишлов бериш ва гербицидлардан самарали фойдаланиш натижасида даланинг фитосанитар ҳолатининг яхшиланишига, тупроқни бегона ўт уруғлари билан ифлосланишининг камайишига, картошка, сабзавотлар ҳосилининг ошиши ва сифатининг яхшиланишига эришилмоқда. Шу жиҳатдан картошка ва сабзавотлардан юқори, сифатли ҳосил олишда бегона ўтларнинг турлари ва далаларни ифлослантириш даражасини ҳисобга олиб, уларни йўқотишда биологик, агротехник ва кимёвий усулларни қўллаш долзарб ҳисобланади.

"Мазкур битирув малакавий ишидан мақсад, Кремний асосидаги кўпқатламли металл-диэлектрик-яримўтказгич (МДЯ) структуралар ҳозирги вақтда кўплаб яримўтказгич асбоблар ва қуёш элементларининг асоси сифатида кенг қўлланилмоқда. "

"Мазкур битирув малакавий ишидан мақсад, ҳозирги кунда ўқув қўлланмаларда келтирилмаган ноёб радиоактив парчаланишлар бўйича махсус ядро маълумотлар марказларининг сайтлари ва илмий адабиётлардан маълумот тўплаш ва таҳлил қилишдан иборат. Шунингдек, ушбу маълумотлар асосида ўқув электрон қўлланма ишлаб чиқиш."

"Ушбу битирув малакавий ишида турли табиатли кристаллар учун киришмали элемент атомларинингсиртдаги ва сирт яқинидаги концентрацияси, кимёвий ҳолати важойлашиши тўғрисидаги ишончли маьлумотлар олиш долзарб муаммодир. Бунда янги сиртий фазаларнинг пайдо бўлиш механизмларини аниқлаш ва уларнинг материал табиатига боғлиқлигини ўрганиш муҳим аҳамият касб этади. "

Ushbu bitiruv malakaviy ishida Fizika masalalarni turli usullarda yechishda masalalarni mazmuni, ularga qo`yiladigan talabalar asosida o`zgaradi. Shuning uchun masalalarni yechishni bir usulda emas balki bir necha usullarda yechish maqsadga muvofiqdir. Bu esa bitiruv malakaviy ishning dolzarbligini belgilab beradi.

"Mazkur malakaviy bitiruv ishning asosiy maqsadi sig`imli usullarni tahlil etib, ular orqali yarimо`tkazgichli materiallar va asboblarning qanday parametrlarini aniqlash mumkin ekanligiga bag`ishlangan."

"Ushbu maqolada uzoq yillar davomida galaktikalar va ularning katta masshtabli strukturalari yuzaga kelish muommolari statsionar modellar fonida nazariy oʻrganib chiqilgan, lekin aslida bu jarayonlar galaktika evolyutsiyasining nochiziqli nostatsionar holatida roʻy berish xossalarini o`rganiladi"

Ushbu bitiruv malakaviy ishining asosiy maqsadi kremniyning tarkibiga qiyin eruvchi ya’ni Si<Hf> elementining legirlanish,termik ishlov berish va xosil bo`lgan qo`shimcha qatlamlari parametrlariga MT-22 elektron nurlatgichning tez elektronlar nurlanishining ta’sirini va o`stirishpaytida va diffuziya usulida gafniy atomlari kiritilgan kremniyga radiatsionnurlarning ta’sirini o`rganishga bag`ishlangan.

"BMI da 2015 yilda olib borilgan kuzatuvlar asosida tanlangan osmon sohalarida fotometrik tahlil o‟tkazish, hozirgi paytda qo`llaniladigan zamonaviy kuzatuv usullarining astrofizik tadqiqotlarni bajarishdagi o`rniga bag‟ishlangan."

Мавзунинг долзарблиги. Бугунги кунда пахтачиликни янада ривожлантиришда турли тупроқ-иқлим шароитларига мос тезпишар, серҳосил ва тола сифати юқори, ташқи муҳитни ҳар хил стресс омилларига чидамли бўлган ғўза навларини яратиш ва уларни парваришлашни мақбул агротехнологияларни ишлаб чиқиш ҳамда кенг жорий этишдан иборат.

Буғдой (Triticum aestivum L) жахонда озиқ-овқат хавфсизлигини таъминловчи ва энг катта майдонда етиштирилувчи асосий экин турларидан бири ҳисобланади. Инсонларнинг озиқ-овқатга кунлик эхтиёжини 40% асосан буғдой ҳиссасига тўғри келади. Олимларнинг фикрича, 2020-2025 йилларга бориб буғдой маҳсулотларига бўлган талаб яна 40% га ошади. Барча ғалла етиштирувчи мамлакатларда асосий муаммолардан занг касалликлари ханузгача ғалла майдонларида катта зарар етказмоқда. Жумладан дунёда 757,4 млн. тонна буғдой етиштирилаётган бўлса, шундан сариқ занг касаллигининг зарари натижасида, дунёда ҳар йили 5% гача ва айрим ҳолатларда 25% гача ҳосилдорлик йўқотилмоқда .

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 14 январ куни “Мамлакатимизни 2016 йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг асосий якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг кенгайтирилган мажлисида”ги маърузаларида қишлоқ хўжалигини барқарор ривожлантириш ва ҳудудларнинг тупроқ-иқлимидан келиб чиқиб қишлоқ хўжалик экинларининг мақбул агротехникасини қўллаш асосида ҳосилдорликни ошириш, ерлардан самарали фойдаланиш, ялпи ички маҳсулот ишлаб чиқаришни ошириш орқали мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришдаги муҳим устувор йўналишлари белгилаб берилди.

Президентимиз Ш.М.Мирзиёев томонидан 2017 йилдаги Вазирлар Маҳкамасининг мажлисларида белгилаб берилган устувор вазифалар, қишлоқ хўжалигида ғалла, сабзавот, полиз ва картошка экинлари уруғчилигини ривожлантириш каби бир қанча масалалар танқидий, таҳлилий руҳда муҳокама қилинганлигидан барчамиз бирдек хабардормиз десак мақсадга мувофиқ бўлади.

Мустақиллик халқимиз тарихидаги буюк ўзгариш бўлиб, у ўзлигимизни англаш, қадриятларимизни тиклаш, маънавий бойлигимиздан баҳра олишга кенг имкониятлар яратди. Мустақиллик йилларида “Ўрта Осиё алломаларининг илмий мероси” курси шаклланди. Фанни ўқитишдан мақсад талабаларда Ўрта Осиё заминидан етишиб чиққан алломаларнинг илмий мероси ҳақида объектив таъсурот уйғотиш, қомусий алломаларнинг табиий ва ижтимоий фанларга қўшган ҳиссасини атрофлича таҳлил қилиш ва уларнинг дунё илмидаги ўрнини аниқлашдан иборат