Биометал порошоклари заррачалари атомлари ўзаро монолит ёки номонолит (амонолит) ҳолда бириккан бўлиши мумкин. Монолит тузилишга эга бўлган препаратлар организмга тушгандан сўнг туз ва ионлар шаклига ўтади. Шунинг учун олдиндан билиб бўлмайдиган, организм учун ёд бўлган кимёвий реакция рўй беради ва оқибатта организм учун зарарли ёки захарли бўлган бирикмалар ҳосил бўлиши мумкин. Бу эса инсонни ҳамда ҳайвонларни заҳарлайди. Шу боисдан, А.Мартышин лабораторияси Ўзбекистонда 20 йилдан бери амонолит “тирик”биометалларни нанотехнология асосида ишлаб чиқариш ва уни турли соҳаларда қўллаш бўйича илмий изланишлар олиб бормоқда. Нанотехнология асосида олинган ПАМ –(препарати амонолитных биометаллов) биометалларини турли соҳаларда қўллаш бўйича Ўзбекистон, Қозоғистон, Қирғизистон, Россия, Исроил ва бошқа чет элларда ҳамизланишлар олиб борилмоқда.

Кўч асаларилардан, одатда асаларизорни режа асосида кўпайтириш мақсадида ёки вақт тиғиз бўлган даврда эса, улардан алоҳида асал тўплаш мақсадида фойдаланилади. Кўч асаларилари янги жойга учиб бориб, жойлашгандан кейин, бошқа асалари оилаларига қараганда жадал ишлайди. Кўч асаларилари тўдасида ҳар хил ёшдаги асалариларни бўлишининг асосий сабаби шундаки, асосий оиланинг ёш асаларилари канчалик кўп бўлса, кўч билан чиқадиган асаларилар ҳам шунчалик кўп қўшилиб кетади. Шунинг учун ҳам, улар кўч чиқаришга тайёргарлик кўраётган пайтда, кам иш бажармаганлиги учун, уларнинг танаси физиологик жиҳатдан ёш бўлиб, қуввати кўп бўлади. Улар янги жойга кўчиб боргач, кўп сонли ёш наслни боқиши, гулшира тўплаши, янги мумпардлали ромлар тўкиши билан жадал шуғулланадилар.

Бузоқларнинг нормал ўсиши, ривожланишида ва юқори махсулдор бўлишида боқиш-парваришлаш шароитлари катта ахамиятга эга. Боқиш шароитлари ички аъзолар ва тўқималарнинг ривожланишига таъсир кўрсатади. Бу модда алмашувининг интенсивлиги ва йўналиш учун шарт-шароит яратади. Шунинг учун молларни қимматли озиқлантириш билан бирга соғлом бўлишини, улар яшайдиган ва махсулот берадиган шароитга мослашиб, юқори махсулдор сигир бўлиб ўсишини таьминлаш керак.

Мисол учун, Осиё мамлакатларида, жумладан Ўзбекистонда қорамолларнинг кўп бўлишига қарамай каммаҳсул бўлганлиги сабабли аҳолининг гўшт ва сут маҳсулотларига бўлган талабини қондирмайди. Осиё мамлакатларида урчитилаётган қорамолларнинг тирик вазни 250 – 350 кг, сигирнинг сут бериш миқдори 700 - 1000 кг га тенг бўлган Арфика давлатларида ҳам худди шундай аҳволни кузатиш мумкин. Лекин Америка, Европа ва айниқса Исроил давлатларида қорамолчилик жадал ривожланган, уларда сермаҳсул зотлар ва чорвачилик маҳсулотлари ишлаб 8 чиқаришнинг жадаллаштирилган усуллари (яъни ғунажинларни туғишга тайёрлаш ва уларни биринчи туғишида серпуштлигини ошириш технологияси яратилган ва кенг миқёсда қўлланилмоқда.

Respublikada kamayib borayotgan tuproq unumdorligini oshirish uchun xo`jaliklarda imkon qadar e`tiborni kuzgi bug`doy ang`iziga ekiladigan takroriy ekinlarga qaratish, o`tmishdosh ekin sifatida kuzgi bug`doyga to`g`ri keladigan, tuproq unumdorligini saqlaydigan, chorva uchun to`yimli yem-xashak bo`la oladigan, dukkakli-don ekinlarni tanlash muhimdir. Bu borada O`zbekistonning turli tuproq-iqlim sharoitlarida, qolaversa aholisi zich joylashgan Farg`ona vodiysining o`tloqisoz tuproqlari sharoitida takroriy ekinlar (makkajo`xori, mosh, loviya, soya)ni hamda kuzgi bug`doyni o`g`it me`yorlariga bog`liq holda tuproq unumdorligiga ta`sirini o`rganish va bu ekinlardan yuqori, sifatli don, somon (pichan) hosili yetishtirish agrotexnikasini ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir.

Республикамизда чорвачилик қишлок хўжалигининг муҳим соҳаси бўлиб аҳолини озиқ-овқат маҳсулотлари ва саноатни хом-ашё билан таъминлаш вазифасини бажаради. Мамлакатимиз аҳолисини етарли миқдорда гўшт, шу жумладан парранда гўшти ва гўшт маҳсулотлари, сут васут маҳсулотлари, тухум ва тухум маҳсулотлари билан таъминлаш, чорва ҳайвонлари бош сонини кўпайтириш, айниқса улрнинг маҳсулдорлигини оширишни тақазо этади. Шу боисдан чорва ҳайвонлари ва паррандаларининг янги зотлари, кросслари, тизимидан фойдаланиш, кенг миқёсда наслчилик ишларини олиб бориш ҳайвон ва паррандалар маҳсулдорлигини муттасил ошириб бориш имконини беради

Жайдари қўйлари Ўзбекистон шароитига жуда яхши мослашган бўлиб қимматбаҳо ва тўйимли гўшт етказиб беради. Бу қўйлардан деярли даражада жун ҳам олинали. Жайдари қўйни жуни дағал бўлиб, гилам ишлаб чиқаришда ва одёл каби газмоллар ишлаб чиқарилишида кенг қўлланилади. Ҳозирги вақтда дағал жунларга бўлган талаб жуда ҳам катта лекин бу талабни қондирилиши етарли даражада эмас.

Для оценки эффективности энергосберегающих мероприятий используется значение срока окупаемости капитальных вложений. Данная величина наиболее широко используется для оценки энергосберегающих мероприятий на стадии составления технико-экономического обоснования.

Тошкент вилоятининг иқлим шароитида баҳор ва куз фаслларида кўплаб гулчанг ўсимларни гуллашига қарамай, гулшираси кам бўлади. Асалари оиласига эрта баҳорги бериладиган озуқани, улар қуртчаларини (личинкаларини) озиқлантиришга сарфлайди. Иқлим шароитининг тез ўзгарувчанлиги гоҳида у асалариларни учиш фаолиятини ва асал тўплашини сусайтиради, ҳавонинг кескин исиши ёки ёғингарчиликларни кўп бўлиши ўсимликларни шира ажратишини тўхтатиб қўяди. Ана шу даврда асалари оиласининг ривожланиши тўхтаб қолади, она асалари тухум қўйишни қисқартиради, худди шундай, оилада ѐш насл миқдори камайиб қолади. Буларнинг ҳаммаси асалари оиласини ўсиши ва ривожланишига салбий таъсир кўрсатади ҳамда асалари оиласини баҳор ва ёз фаслларида қўшимча равишда рағбағлантирувчи минерал озиқалар билан озиқлантиришни талаб этади. Асалари организмида модда алмашиниш жараёнида минерал моддаларнинг етишмаслиги туфайли физиологик жараёнларнинг бузилишига ва ҳатто, организмнинг нобуд бўлишигача олиб келади

Ем-хашак тайёрлашда ва уни сақлашда жадал усул бўлган, ўтларни яссилаб эзадиган машиналар ёрдамида ўриш ва пичанни шимоллатиш йўли билан қуритиш, сенаждан брикетлар тайёрлаш, витаминли ун қилиш, силос бостириш ва илдизмевали экинларни экишни кўпайтириш ишлари олиб борилмоқда.

Биз бажарган тадқиқот ишимизнинг асосий мақсади Сурхондарё вилояти Сангардак махалласидаги Омон Бобо фермер хўжалигини табиий яйлов шароитида урчитилаётган жундор эчкиларни улоқларини ўсиш ва ривожланиш хусусиятларини ўрганиш ва ундан олинган маълумотларни фермер хўжалиги алохида ёки шахсий хонадонларида ишлаб чиқариш жорий этишдан ва уларни турмуш даражасини юксалтиришдан иборат улоқларни ўсиш ва ривожланишини ўрганиш кўп муаммоларни очилишига ва уларни янада такомиллаштириб боришга амалий ёрдам бериши сир эмас, бу муаллиф фермер ва ахоли қўлидаги подасини тўлдириш махсулот ишлаб чиқиш жун, гўшт, тери ва бошқалар хамда улардан унумли фойдаланиб сохани ва фермер хўжаликларини рентабеллик даражасини оширишдир.

Браун классик товуқларининг тухум махсулдорлигига тасири ҳақида маълумотлар келтирилган

Ушбу жадвал маълумотига кўра 01.01.1986 дам бошлаб 01.01.1991 йилларда Бушуев зотли моллар сони 5135 бошга ёки 40.4% га камайиб келган. Сигирлар бош сони эса 1972 бошra ёки 38,3% га камайган.

Қўйлардан олинаётган тери, пўстинбоп тери махсулотлари ўзининг ноёблиги, чидамлилиги, улардан тайёрланаётган буюмлар сифат кўрсаткичлари бўйича алоҳида эътиборга моликдир ва аҳоли орасида катта обрўй қозонган. Ўзбекистонда қўйчиликни яна бир муҳимлиги умум ишлаб чикарилаѐтган гўштнинг 30 фоизи қўйчилик зиммасига тушади, қолаверса айрим вилоятларда қўй гўштининг салмоғи баланд бўлиб умумий гўшт ишлаб чиқарилишининг 70-75 фоизини ташкил этади. Қўйчиликни янада юксалтириш ва махсулдорлигини ошириш борасида наслчилик ишларни ва селекция ютуқларига асосланган холда тўғри олиб борилишини тақозо этади. Шу боисдан Республикада наслчилик, селекция, фермер хўжаликларини ташкил этиш бўйича қатор қонунлар қабул қилинди ва унинг бажарилишига катта эътибор берилмоқда.

Бугунги кунда ҳам озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқариш дастури ўз аҳамиятини йўқотгани йўқ ва мувафақиятли амалга оширишни тақозо этади. Шу боисдан бу дастурни амалга ошириш давлатимиз маъмуриятини диққатини ўзига қаратган. Республикада бу ишларни амалга ошириш учун 2006-2008-йилларда қатор қарорлар фармонлар ва буйруқлар қабул қилинган. Шу аснода Ўзбекистоннинг барча тоифасидаги ташкил топган қўйчилик хўжаликларида 17 миллион бошга яқин қўй ва эчкилар урчитилади ва уларни маҳсулотларини миқдорини ва сифатини жаҳон андозалар талабига етказилмоқ бу ишларни олиб борилиши мамлакатимизда уларни маҳсулдорлигини ошириш имконият ва сирларини очиб беради. Бу қарорнинг барча бандлари Ўзбекистонда чорвачиликни барча тармоқларини ривожлантириш истиқболларини очиб берди ва мулк шаклидан қатий назар ҳар бир чорвадор субьекти бу қарор имтиёзлари тўлиқ фойдаланишга муяссар бўлади.

Қорамолчиликдан тери олиниб, бу хом-ашёдан пойафзал, турли чарм буюмлари ясалса, мол шохи ва туѐғидан атторлик буюмлари ясалади. Ичакларидан эса калбаса тайёрлашда фойдаланилади. Қорамоллар қонидан витаминли ун, альбумин, суякларидан суяк уни, жунидан эса, кигиз,пийма, мўйқалам ва чўтка тайѐрланади. Арзон дағал ва ширали озуқаларни (беда, таббий хашаклар, яйлов озуқаси, силос, деҳқончилик чиқиндилари, шунингдек озиқ-овқат саноати чиқитларини) инсон учун фойдали маҳсулотларга айлантириши туфайли ҳам қорамоллар катта аҳамиятга эга. Ш.А.Акмалхонов ва бошқаларнинг (1986 й) фикрича Республикамизда чорвачилик маҳсулотлари ишлаб чиқаришни кўпайтиришниниг кўпгина имкониятлари мавжуд бунинг учун қорамоллар маҳсулдорлигини оширишга селекция наслчилик ишларини янада ривожлантиришга сақлаш ва озиқлантириш шароитларини яхшилашга қаратилган тадбирларни ишлаб чиқиш мумкиндир. Х.Амирхоновнин

Тажрибалар шундан далолат берадики, бўғоз сигирлар сутдан чиқарилгандан кейинги дам олиш даври 40-45 кун ва ундан кам бўлса, сут маҳсулдорлигига салбий таъсир кўрсатади. Шу билан биргаликда ҳомила яхши ривожланмайди, натижада бузоқлар майда ва нимжон туғилади. Агарда сигирлар туғишгача дам олишга чиқарилмаса, у ҳолда туғишдан сўнг сифатли оғиз сути ҳосил бўлмайди. Оғиз сутидаги оқсил фракциялар сифатсиз бўлиб, янги туғилган бузоқларда кучли иммунитет яратиш қобилияти пасаяди. Оқибатда бундай сигирлардан олинган бузоқларда иммунитет кучсиз бўлиб, улар касалликларга тез чалинади. Шунинг учун сигирларни туғишдан 55-60 кун олдин сутдан чиқариб олишга ўтказилади.

Голштин зотли қорамоллар хозирги найтда жахонда сигирларнинг сут махсулдорлиги бўйича знг етакчи зот бўлиб ҳисобланади. Шу боис турли минтақаларда қора-ола зотини такомиллаштиришда голпггин зотинниг буқаларидан чатиштиришда кенг фойдаланилади. Чатиштириш жараѐнидан олинган авлоднинг маҳсулдорлиги ота-онасининг маҳсулдорлигига чамбарчас боғлиқ бўлади, шунинг учун бу омилни ҳисобга олган ҳолда танлаш ва жуфтлаш ишларини амалга ошириш юқори маҳсулдор подалар яратиш суръатини оширишда муҳимдир. Бу йўналишдаги тадкиқотлар эса соҳа учун алоҳида аҳамиятга эга бўлиб, ишнинг долзарблигини белгилайди.

Чет мамлакатлари – Австралия, Аргентина, Янги Зеландия бу ишларни яхши йўлга қўйганлар, уларни тажрибасини амалга оширсак ѐмон бўлмайди ва тез орада гўшт етказишни юксак даражага ошириш мумкин. Ўзбекистондаги чорвадорлар олдида жуда мухум вазифалар турибди бу қўйларни зотини яхшилаши билан биргаликда уларни махсулотини ошириш имкониятларини қидириш. Қўйлар – (қоракўл) сут етказишда жуда катта манбадир, аммо ҳали ҳам ишлатилаѐтган эмас. Янги технологияни жорий этилиши билан биргаликда ҳар хил тажриба ва хўжалик шаклларини, қўйчиликдаги оғир кўп қўл меҳнатини талаб қилаѐтган ишларни механизациялаштириш лозим ва янада етказиладиган махсулотларни таннархини пасайтириш йўлларини ҳам изламоқ лозимдир.

Аҳолини озиқ-овқатлар маҳсулотига бўлган талабини қондиришда паррандачилик соҳасининг аҳамияти нихоятда каттадир. Чунки, чорвачиликнинг энг тез етилувчи соҳаси паррандачилик ҳисобланади. Тухум йўналишидаги товуқлардан 150-160 кунлик ѐшида тухум олиш, гўшт йўналишидаги товуқлардан эса 49-56 кунлигида сўйим вазнига етиш 4 имкониятлари мавжуд. ушбу кўрсаткичлар паррандаларни юқори ирсий имкониятларга эга эканлигидан далолат беради. Сўнги йилларда республикамизда парранда гўштини асосан тухум йўналишидаги парранда турлари ва кросслари ҳисобидан етиштирилмоқда. Республикалар гўшт йўналишидаги парранда кроссларини наслчилик базасининг йўқлиги маҳсулдор Хайсекс оқ ва Хайсекс жигарранг товуқларининг паррандачиликни ривожлантиришга тўсқинлик қилиб келмоқда. Хайсекс товуқларнинг маҳсулдорлиги бўйича товуқларининг маҳсулдорлиги бўйича муносиб тухумлар ва улардан олинадиган, юқори ўсиш кўрсаткичларига эга бўлган кросслар урчитилишни тақозо этади.