Ошкозон ва 12 бармокли ичак яра касаллигиХозирги вактда ошкозон ва 12 бармокли ичак яра касаллигини ўрганиш жуда катта ахамиятга эга, чунки улар овкат хазм килиш касалликлари орасида кўп тарқалган бўлиб, бемор ҳаёти учун хавфли бўлган асоратлар келтириб чиқариши мумкин. Шунингдек ҳаёт учун муҳим бўлган ички аъзолар зарарланишига ҳам сабабчи бўлади. 5. Фанлараро ва фан ичидаги боғлиқлик Фанлараро боғлиқлик: Дарс давомида олинган билимлар нормал ва патологик анатомия, гистология, нормал ва патологик физиология, биохимия, реаниматология йўналишларида керак бўлади. Фан ичидаги боғлиқлик: Дарс давомида олинган билимлар гастроэнтерология, кардиология, пульмонология фанларини ўрганилганда керак бўлади

Электронлар металлдың ишинде усланып турылады, демек бетлерине жақын жерлерде электронларға тəсир етиўши ҳəм металл ишине қарай бағытланған күшлер болады, яғный металлдың сыртқы бетине электр майданы бар болады.Бөлме температурасында металдың ишиндеги жүдə аз сандағы электронлардың ғана сыртқа шығып кетиўине жеткиликли болған кинетикалық энергиясы болады. Температураның артыўы менен тезлиги жоқары болған, металлдың бетинен шығып кететуғын электронлардың саны артады. Жеткиликли дəрежеде жорқары болған температураларда металлдан электронлардың ушып шығыўы көп болады. Бул қубылыс термоэлектронлы эмиссия деп аталады. Бул қубылыс электрон лампалардың ислеўиниң тийкары болып есапланады. Еки электродтан туратуғын əпиўайы электронлы лампаның дүзилиси 1а-сүўретте көрсетилген. Ишиндеги ҳаўасы сорып алынған ҳəм басымы 10- 8мм.сын.бағ. да болған шийше баллонға еки металл электрод киргизилген катод К жиңишке сым формасында, ал анод А əдетте цилиндр формасында болады. Еки электрдлы шыра диод деп аталады. 1-сүўрет

Жақтылық шырасы жумысн үйрениў. Оның қарсылығын, қуўатлығын анықлаў ҳəм температура өзгериўи менен қарсылықтың өзгериўин анықлаў. Керекли əсбаплар: Потенциометр, амперметр, вольтметр, еки электр жақтылық шырасы. Жумыстың мақсети: Жақтылық шырасы жумысн үйрениў. Оның қарсылығын, қуўатлығын анықлаў ҳəм температура өзгериўи менен қарсылықтың өзгериўин анықлаў. Ом нызамы аңлатпаларынан пайдаланып ең əпиўайы электр шынжырындағы ток күшин анықлаў мүмкин. Ом нызамы бойынша

Портал гипертензия. клиникаси, диагностикаси, даволашЖигар циррози - органнииг талайгина морфологик ўзгаришлари, унинг ҳамма структуралари жигар хужайралари. ўт йўллари, томирлари ретикулоэндотелий, бириктирувчи тўкимаси, жигарнииг сероз катлами зарланиши билан ўтадиган касалликдир. Унинг пайдо бўлишида ва авж олишида паренхиманинг ўзгаришлари-жигар ҳужайраларинивг некрози ва деструкцияси, орган нормал тузилишининг жигар тўкимаси тугунлари регенерацияси ҳисобига ва портал майдонларини бўлаклар маркази билан 6оғлаб турадиган бириктирувчи тўкима тўсиклари ривожланиши исобига қайта кўрилиши асосий ахамиятга эга. Касалликникг номи грекча “кirros» сўзидаи келиб чиққан булиб,»кахрабо, «сариқ» деган маънони бидиради. Ву номни Лаенник (1819 йили) таклиф этган. Геморрагик чап томонлама плеврит билан асцит, жигарнинг органик зарарланишидан ўлган беморни Лаенник (1819) тасвирлаб берган вакгни «циррозни ўрганиш даврининг бошланиши» деб хисоблаш расм бўлган. Улган бемор ёриб кўрилганда гуё кўп сонли майда доначалардан ташкил топган, нихоятда кичрайиб қолган ва сариқ-жигарранг-Кўкимтир тусдаги одатдан ташқари зич жигар аникланган.Жигар циррози кўпинча ўрта ва кекса ёшдаги эркакларда аёлларга ниебатан 2-2,5 марта кўпроқ учрайди.

Жумыстың мақсети: Термопараның ислеў принципин үйрениў, оның қолланылыўы ҳəм оны градуировкалаў. Жумыстың мақсети: Термопараның ислеў принципин үйрениў, оның қолланылыўы ҳəм оны градуировкалаў. Ҳəзирги ўақытлары термопараны өлшеў ушын термометрлик параметрлер ретинде ҳəр қыйлы жуп өткизгишлер менен ярым өткизгишлердиң термо э.қ.к. кең қолланылады. Суйықлық көлеминиң температураға байланыслы өзгерисине тийкарланған термометрлерден басқа термопаралар, қарсылық термометрлеринде қолланылып атыр. Термопараларды пайдаланыўдың муўапықлылығы менен температураны дəл ҳəм тез өлшеў мүмкиншилигинде болып есапланады. Егерде еки ҳəр қыйлы металл сымлардың ушларын кепсерлеп бириктирсек ҳəм бириккен областын қыздырсақ, онда бул жерде контактлы потенциаллар айырмасы пайда болады, мине усы əсбап термопара деп аталады. Еки ҳəр қыйлы металл сымның бириккен областында не ушын контактлы потенциаллар айырмасы пайда болады, соны қарайық. Еркин электронлардың тығызлығы ҳəм электрон менен кристалл торы арасындағы байланысыўшы күшлер ҳəр қыйлы металлар ушын ҳəр қыйлы болады. Ҳəр қыйлы өткизгиш бир-бирине тийдирилгенде бир металлдың екинши металлға электронлардың диффузиясы басланады. Бул өткизгишлердеги электронлардың концентрациялары тең болмағанлықтан (n1 > n2) диффузияланыўшы ағымда ҳəр қыйлы болады. Соның нəтийжесинде бир өткизгиш оң зарядланады, ал екиншиси терис зарядланады, яғный өткизгишлер шегарасында потенциаллар айырмасы пайда болады. Усы потенциаллар айырмасы тəсири нəтийжесинде электронлардың диффузиясы тоқтайды, бир өткизгиштен екиншисине ҳəм керисинше өтип атырған электронлар арасында қозғалмалы теңсалмақлық пайда болады, ал өткизгишлер арасында контактли потенциаллар айырмасы пайда болады.

"UzDEU avto" kompaniyasi va unga aloqador qo`shma korxonalarning barpo etilishi mamlakatimiz xalk xo`jaligining avtotransportga bo`lgan extiyojlarini qondiribgina qolmay, minglab zamonaviy ish o`rinlar bunyod etilishiga sabab buldi. Shuning uchun xam yurtboshimiz I.A.Karimov: “Avtomobil sanoati Uzbеkiston iqtisodiyotining tayanchiga aylanib bormokda” — dеb bеjis xitob qilmaydi

Truboprovod orqali vaqt birligi ichida o’tayotgan suyuqlik (gaz yoki bug’ miqdorini o’lchash uchun o’zgaruvchan bosim kamayishi hisobiga ishlovchi drosеlli sarflash moslamalaridan foydalaniladi. Bunday moslamalar odatda diamеtri 50 mm.dan katta bo’lgan trubaprovordga o’rnatiladi . Еrto’laga o’rnatilgan (1) rеzеrvuardan uch bosqichli markazdan qochma nasos (2) yordamida haydash tizimi ( 3truboprovod )ga uzluksiz suvni uzatib turish mumkin . Bunda suv o’lchov bakining bo’limlaridan biriga bеriladi va unga mos klapan bilan chiqarish trubasi orqali rеzеrvuar (1)ga qaytariladi . So’rib oluvchi tizim (orqali rеzеrvuar) bundan tashqari markaziy vodoprovod (5) bilan ham ulanib ishga tushirilishdan oldin nasos suv bilan to’ldiriladi . Bu truba sistеmadagi suvni yangilash uchun ham xizmat qiladi. Xaydash tizimida trubaprovod (3) , zadvijkalar (6), bufеrli idish (7), suv o’lchash oynasi (21) va saqlagich klapan to’rtta drosеlli qurilma ya`ni Vеnturi trubasi (8), normal diafragma (9), normal soplo (10), normal diafragma (11) va boshqaruvchi vеntil (12)o’rnatilgan. Vеnturi trubasi torayib kiruvchi konus (konfuzor),o’rtadagi silindrsimon qism va chiqishdagi konus (diffuzor)dan tarkib topgan .Konfuzor oldiga odatda ichki diamеtri d bo’lgan qo’shimcha silindrsimon patrubka o’rnatiladi .Normal diafragmalar (9) va (11) kirish qismi to’qri burchakli qilib o’yilgan doirasimon tеshikka ega bo’lgan diskdan iborat . Normal saplo (10) maxsus profilda doirasimon qilib tayyorlangan, qisqarib boradigan va kеyinchalik silindrsimon qismga o’tuvchi kirish tеshigidan iborat Saplo (10) diafragma (11) impulsli trubalar bilan vositadagi U- simon shisha diffеrеntsial manomеtr bilan bog’langan. Ularning biri diffеrеntsial manomеtr (13), ikkinchisi difеrеntsial manomеtr (14) bilan bog’langan . Vеnturi trubasi (8) qayd etuvchi tipdagi ikkilamchi asbob (16)ga ko’rsatkichlari mеxanik ravishda uzatuvchi po’kakli diffеrеntsial manomеtr bilan ulangan . Diafragma (9)ga bir vaqtning o’zida qayd etuvchi (18) va ko’rsatuvchi ikkilamchi asbob (19) bilan bog’langan po’kakli diffеrеntsial manomеtr ulanadi. Qayd etuvchi o’zi yozar asboblar (16 )va(18) soat mеxanizmi bo’ylab 1 ay/ min tеzlik bilan aylanuvchi doirasimon shaklga ega .

Паскаль алгоритмлик тилиниң дəслепки версиясы 1969-1971 жыллар аралығында профессор Никлаус Вирт басшылығында Цюрих (Швейцария) қаласында жоқары техникалық оқыў орнында студентлерди оқытыў мақсетинде жаратылған. Биринши механикалық есаплаў машинасын ислеп шыққан 1642 ж, француз илимпазы Блезь Паскаль (1623 - 1662) атына қойылған. 1976 жылдан баслап Паскаль тили дүнья жүзи алгоритмлик тил ретинде кабыл етилди.

Korrekt emes ma’seleler teoriyası ha’zirgi da’wir matematikasının’ en’ a’hmiyetli bo’limlerinen biri. Korrekt emes ma’seleler teoriyasına akademiklerden A. N. Tixonov, M.M.Lavrentev ha’m V.K.İvanovlar tiykar salg’an. Bizin’ O’zbekstanımızda bul ma’sele boyınsha ko’plegen ilimpazlarımız jumıs alıp barıp atır. Olardan Sh.Yarmuxammedov, Q.Fayazov, A.Begmatov, A.Xaydarov ha’m t.b. atap o’tsek boladı. Korrekt emes qoyılg’an ma’seleler tiykarınan differentsial ten’lemeler, funktsional analiz, funktsiyalar teoriyası, matematikalıq analiz siyaqlı matematika tarawlarında ushırasadı.

Bazar ekonomikasina o`tiw ha`m ma`mleket mu`lkin menshiklestiriw bul xojaliq ju`rgiziwdin` mazmunin, du`zilisin ha`m psixologiyasinda sezilerli o`zgerislerge alip keledi. Bul o`z na`wbetinde, buxgalteriyaliq esapta tu`pten o`zgerislerdi talap etedi.

Exercise 1. Translate the following, paying attention to the meanings of the verb to MAKE. How does the context influence the choice of a variant? 1. You`re making a big mistake, Mrs. Grey. (B.P.) 2. I always make a cup of tea last thing. She drinks it in bed...( K.M) 3. It made me feel worse than ever. (K.M.) 4. They were made for each other. (O.R.D.) 5. "I`m not going to make any speech," the Boss said. (R.P.W.) 6. Clutterbuck`s father makes all the beer round here. (E.W.) 7. "And flags, Diana. There should be flags left over from last time." "I made them into dusters," said Dingy... ( 8. Presently, the door opened again, and two more boys looked in. They stood and giggled for a time and then made off. (E.W.) 9. "Me, a butler," said Philbrick, "made to put up tents like a blinking Arab." "Well, it`s a change," said Paul."It`s a change for me to be a butler," said Philbrick. "I wasn`t made to be anyone`s servant." (E.W.) 10. As if to make their appeal the more imperative, the fol¬lowing appeared in one of the papers the very next day...(M.T.) 11. The clerk makes for the door, whistling the latest popular love ballad. (B.Sh.)

Гил билан охактошнинг куйдирганда ковишиб пишган майда килиб туйиб хосил килган гидравлик богловчи модда портландцемент деб аталади. Қовушиб колган майда тошсимон доналар куринишида котиб колган хом ашё --клинкер деб аталади. Туйиб майдаланган клинкерни сувда қорганда жуда тез тишлашиб қотади, бу эса ундан фойдаланишни анча қийинлаштиради. Портландцементнинг тишлашишини секинлаштириш учун туйиб, майдаланган вақтда унга гипс қушилади. Кушиладиган гипс микдори SO; (сульфат кислота ангидриди) га айлантирилиб хисобланганда 1,5% дан кам ва 3,5% дан куп булмаслиги лозим. Агар цементнинг зичлиги маълум булса, унинг массасини хисоблаб чикариш мумкин . Компонентлар хиссасини тугри хисоблаш учун цементнинг зичлигини билиш зарур. Цементнинг хакикий зичлиги деб,

1.1. Тажриба ўтказиш йўли орқали тоғ жинсининг ҳажмий оғирлигини аниқлаш. 1.2. Тажриба жихозларидан фойдаланишнинг янги усулларини ўрганиш. Тоғ жинслари табиий шароитда қаттиқ жинс (тоғ жинси склети), ғоваклик ва дарзликларида сув (суюқлик) ва газ (ҳаво) лардан ташкил топган бўлади. Ҳажмий оғирлик тоғ жинсларининг массивдаги ҳажм бирлигидаги оғирлиги бўлиб, кон массивининг ёки руда танасининг умумий оғирлигини ҳисоблашда, кон босимини ҳисоблашда, бундан келиб чиққан ҳолда кон массивининг кучланганлик ҳолатларини ҳисоблашда керак бўлади

«Umumiy va noorganik kimyo» dan laboratoriya ishlari oliy o`quv yurtlari talabalari tomonidan kimyo fani bo`yicha o`tkaziladigan dastlabki tajriba ishlari hisoblanadi. Shuning uchun talabalarni, avvalo asbob va reaktivlardan foydalanish qoidalari hamda asosiy jarayonlarni aniq bajarish texnikasi bilan tanishtiriladi. Ma’ruza materiallarini mukammal o`zlashtirishda laboratoriya mashg`ulotlarining ahamiyati kattadir. Talabalarning mustaqil ta’limini tashkil qilish va yo`lga qo`yishda laboratoriya hamda amaliy mashg`ulotlar – o`quv mashg`ulotlarining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri hisoblanadi. Laboratoriya mashg`ulotlarini ma’ruza bilan parallel ravishda o`tkazilishi lozimdir, shundagina mashg`ulotlar unumli va foydali bo`ladi. O`tilgan material yuzasidan tajriba o`tkazilib, unda bayon etilgan fikrlarning to`g`riligiga amalda ishonganidan keyingina talaba ma’ruza materi-alini puxta egallaydi. Talaba har bir laboratoriya mashg`ulotini o`tkazishdan oldin, shu mavzuga oid materiallarni darslikdan va ma’ruza matnlaridan unga tegishli bo`limlarini o`qib chiqishi lozim. «Umumiy va noorganik kimyo» fanidan laboratoriya ishlari bajarish bo`yicha tuzilgan mazkur uslubiy ko`rsatma oliy o`quv yurtlarining bakalavriatura bosqichi talabalari uchun mo`ljallangan bo`lib, unda kimyoning asosiy stexiometrik qonunlari, kimyoviy reaksiya tezligi va muvozanat, eritmalar va ularning xossalari, oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari hamda metallarning xossalariga oid tajribalar berilgan. Talabalarning nazariy bilimlarini mustahkamlash maqsadida savol va mashqlar keltirilgan. Shuningdek, uslubiy ko`rsatmada talabalarning ijodiy ko`nikmalarini rivojlantirish maqsadida laboratoriya tajribalarini bajarish uchun kerakli asbob va reaktivlar turi va ularga o`rinbosar bo`la oladigan boshqa asbob va reaktivlar ham ko`rsatilgan. Ayrim laboratoriya ishlarida esa o`rinbosar reaktiv va asboblarni talabalarning o`zlari tomonidan tanlanishi tavsiya etilgan. Ushbu uslubiy ko`rsatmadan oliy o`quv yurtlari bakalavriatura bosqichi talabalari hamda kasb-hunar kollejlari o`qituvchilari o`quv jarayonida foydalanishlari mumkin.

Талабаларда MS Excel да “Подбор параметра” функциясидан фойдаланиб иқтисодий масалаларни ечиш ва турли амаллар бажариш малака ва кўникмаларини ҳосил килиш.

Талабаларда MS Excel да “ЕСЛИ” функциясидан фойдаланиб иқтисодий масалаларни ечиш ва турли амаллар бажариш малака ва кўникмаларини ҳосил килиш.

Fibonachchi ketma=ketligiining dastlabki 10 ta haqini qiymatini aniqlovchi algoritmni tuzing. Fibonachchi qatori quyidagi formula bilan berilgan. F1=F2=1 Fn=Fn-1+Fn-2 Bu yerda n>2. algoritmni sxema shaklida tasvirlang va psevkod yordamida yozing.

“Obuna” ma`lumotlar bazasini yaratting. Unda quyidagi ma`lumotlar mavjud bo`lsin: nashr inkedsi,nomi, etkazib berishdagi obuna narxi, etkazib bermasdagi obuna narxi, obunachilar soni, obuna muddati(1 yilga, 1 oyga yarim yilga ), obunaga imtiyozning mavjudligi va h.k

Ikkita son bеrilgan bo’lsin. Agar birinchi son absolyut qiymat jihatidan ikkinchi sondan katta bo’lsa, u holda birinchi sonni bеsh marta kamaytirish, aks holda sonlarni o’zgarishsiz qoldirish dasturi tuzilsin.

Omonot bo`yicha foizni va omonot muddati oxiridagi summani hisoblovchi dastur tuzing. Boshlang`ich ma`lumotlar sifatida omonot summasi, muddati va foizi berilgan. Dastur listingi. Program omonot; var sum, foiz, yil, Oxirgisumma:real; begin writeln(`Omonot summasini kiriting `); read(sum); Writeln(`Omonot muddati yani necha yilga qo`yilganini kiriting `); read(yil); Writeln(`Necha foizga qo`yilganini kiriting `); read(foiz); Oxirgisumma:=sum*power(1+foiz/100,yil); writeln(`Omonot oxirgi summasi:`,Oxirgisumma);