Дунѐ тилшунослигида ҳар бир миллий тилнинг ички ривожланиш манбаи бўлган шеваларни тадқиқ қилиш, ушбу кўҳна бойликда жамулжам бўлган луғавий бирликларнинг тарихий хусусиятларини очиб бериш ҳамда лисоний ҳодисаларнинг ҳозирги тараққиѐт тенденцияларини аниқлаш долзарб масалалардан ҳисобланади.

Жаҳондаги кўппартиявийлик амалиѐти муайян ижтимоий гуруҳ ва қатламларга хос хусусият ҳамда уларнинг манфаатларини ифода этиб келаѐтгани боис, унинг универсал моделини яратиш ҳамда уни экспорт қилиш инсониятнинг тинч ва барқарор ривожланишига хавф туғдиради. Бугун кўппартиявийлик амалиѐтида юз бераѐтган интеграция ва дифференция жараѐнлари, партиялараро рақобатнинг кучайиши сиѐсий партиялар фаолиятини тизимли ва узлуксиз ўрганишни объектив заруратга айлантирди.

Жаҳонда ҳар йили металларнинг 10% атроф муҳит билан кимёвий ёки электрокимёвий таъсирлашуви натижасида коррозияга учраб емирилади, бунинг оқибатида етказилаётган зарар миллиард сўмларни ташкил қилади .

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Гиѐҳванд моддалар ва жиноятчиликка қарши курашиш бошқармасининг маълумотига кўра1 гиѐҳвандлар сони дунѐ миқѐсида йилдан-йилга ортиб бормоқда.

Бугунги кунда жаҳонда қишлоқ хўжалиги чиқиндилари асосида турли-туман, янги сорбцион материаллар олиш ҳамда улардан кимё саноатининг технологик жараёнларида, оқава сувларни тозалашда ҳамда ер усти сувларининг ремедиация қилишда кенг миқёсида ишлатилиб келинмоқда.

Ҳозирги кунда дунё амалиётида энергетика, ерларнинг мелиорацияси, углеводород маҳсулотларини етказиш ҳамда уй-жой коммунал хўжалигида насос станцияларининг аҳамияти ошиб бормоқда.

Бугунги кунда тупроқ шўрланиши дунё миқёсида иқтисодиёт тармоқларига катта зарар кўрсатаётган глобал муаммолардан биридир. «Ҳозирда дунё қуруқлик қисмининг деярли 10% шўрланган тупроқлардан иборат, арид худудларда жойлашган 75 мамлакатга шўрланиш салбий таъсир кўрсатмоқда» .

Бугунги кунда глобаллашув жараёни чуқурлашиб бораётгани туфайли жаҳон қишлоқ хўжалигида биохавфсизликни таъминлаш ва уларни биотик зарарлардан (фитопатогенлар, зараркунандалар каби) ҳимоя қилиш бўйича хавотирлар кучайди. «Патоген организмларнинг зарари дунё қишлоқ хўжалигида 1,4 триллион долларга тенг деб баҳоланади.

Ҳозирги кунда дунѐ амалиѐтида электр энергетика тизимлари турғун ишлашини таъминлаш соҳасида электр энергияси ишлаб чиқариш ва истеъмол қилиш жараѐнини интеллектуал технологиялар ютуқларига асосланган юқори самарадорликка эга бошқариш тизимларини яратиш жараѐни етакчи ўринни эгаллайди.

Жаҳон миқёсида олиб борилаётган кўплаб илмий-амалий тадқиқотлар натижасида вужудга келадиган муаммоларнинг ечимлари интеграл ва дифференциал тенглама-ларга келтирилади. Улар асосан кубатур ва интерполяцион формулалар ёрдамида тақрибий ечилади. Бундай формулаларни қуришнинг алгебраик ва вариацион ёндашишлари мавжуд бўлиб, дастлабки алгебраик формулалар Ньютон-Котес, Гаусс типидаги квадратур формулалар ҳамда Лагранж ва Ньютон интерполяцион қўпҳадларидир.

Жаҳон пахта тозалаш саноатида юқори самарадорликка эга технологик жараёнларга асосланган пахта хомашёсини ифлосликлардан тозалаш тизимларини яратиш етакчи ўринни эгаллайди. Бу борада АҚШ, Австралия, Хитой, Ҳиндистон, Ўзбекистон ва бошқа давлатларда маълум ютуқларга эришилган бўлиб, пахта тозалаш саноати соҳаси ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш, технологик жараёнларни такомиллаштириш ва тола рақобатбардошлигини таъминлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда

Жаҳон бозорида табиий маҳсулотларга, жумладан, пахта толасига бўлган талаб ошиб бормоқда. Пахта бўйича халқаро консультатив қўмитанинг (ICAC) маълумотларига қараганда «ташқи бозорга пахта толаси етказиб бериш бўйича Хитой, АҚШ, Ҳиндистон, Покистон, Бразилия ҳамда Ўзбекистон каби давлатлар етакчилик қилмоқда».

Тадқиқотнинг мақсади қўшимча олтин ажратиб олишни таъминловчи техник ва технологик ечимларга асосланган, олтин сақлаган сулфидларни тўлиқ очилишига йўналтирилган комбинациялашган қайта ишлаш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.

Бугунги кунда жаҳонда ўсимликлар таркибидан доривор моддаларни ажратиб олиш ва улар асосида янги доривор бирикмалар олиш 50-60% ташкил қилади.

Диссертация тадқиқоти Тошкент молия институти илмий-тадқиқот ишлари режасининг «Иқтисодиѐтни модернизация қилиш шароитида молия, банк ва ҳисоб тизимини мувофиқлаштиришнинг илмий асослари» мавзусидаги илмий-тадқиқот йўналиши доирасида бажарилган. Қорақалпоғистон Республикасида хизмат кўрсатиш соҳасини кредитлаш самарадорлигини оширишга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

Бугунги кунда дунёнинг кўпчилик давлатларида чорвачиликда маҳсулдор қорамолларнинг метаболизм бузилишлари ва жигар касалликлари билан касалланиш даражаси ўртача 40-50 фоизни ташкил этмоқда.

Бугунги кунда дунёнинг кўпчилик давлатларида ҳайвонлар орасида моддалар алмашинуви бузилишлари, шу жумладан микроэлементлар етишмовчилиги ёки ортиқчалиги касалликлари учрамоқда.

Жаҳон миқёсида илмий-техник тараққиётнинг тез суръатлар билан ривожланиши фундамен-тал тадқиқотларнинг янги усулларини яратиш ва олинган натижаларни амалиётга тадбиқ қилишни талаб этмоқда.

Тилшуносликда антонимия ва синонимия каби семантик категорияларни ўзида бирлаштирувчи градуонимик муносабатлар нутқ равонлиги ва мазмундорлигини таъминлашга хизмат қилади.

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Жаҳон тилшунослигида фразеологик бирликларга нисбатан тан олинган ягона ва мукаммал қараш мавжуд эмаслиги ушбу масаланинг доим баҳс-мунозарага сабаб бўлишига ва уларнинг характерли хусусиятларини ўрганишга ундайди. Ўзбекистоннинг дунѐ ҳамжамиятига интеграциялашуви, фан ва технология ривожи, ѐш авлоднинг кўп маданиятли дунѐда рақобатбардош бўлиши улардан бир неча тилларни мукаммал билишини ҳамда уларни ўзбек тили билан қиѐслаб ўрганишни тақозо этади. «Юксак маънавият - енгилмас куч» номли асарда «...этимологик ва қиѐсий луғатлар нашр этиш, зарур атама ва иборалар, тушунча ва категорияларни ишлаб чиқиш, фарзандларимиз учун чет тиллар, ахборот технологияларини ҳар томонлама пухта эгаллаш борасида қулай имкониятлар яратиш» каби бир-биридан муҳим вазифалар ҳал этилиши лозимлиги уқтирилган.1 Ўзбекистонда тилларни қиѐсий-чоғиштирма тадқиқ этиш юзасидан олиб борилаѐтган муваффақиятли изланишлар билан бир қаторда фразеологизмларни қиѐсий ўрганиш борасида умумий фразеология назариясининг тўлиқ ишлаб чиқилмаганлиги янада жиддий изланишларни тақозо этади.