O’zbek tili leksikografiyasida erishilgan yutuqlarga tayangan holda izohli lug’atlarda berilgan taqlidiy so’zlarni qiyosiy talqin etish va shu asosda mazkur so’z turkumining o’zbek tili lug’at boyligida tutgan o’rnini belgilash.

Ushbu tadqiqotda ko`zda tutilgan maqsad murakkablashgan sodda gapni yuzaga keltiruvchi birliklar – uyushiq va ajratilgan izoh bo`laklar, undalma va kirishlar, kiritmalarda aksiologik modallikning namoyon bo`lish holatlarini o`rganish, tahlil qilish, sub’yektiv modallikning o`ziga xos ma’noviy imkoniyatlarini va pragmatik xususiyatlarini yoritishdan iborat. Shunga muvofiq, tadqiqot ishida quyidagi vazifalarni bajarish ko`zda tutildi:

Tadqiqotning asosiy maqsadi boshqa yondash turkumlar tizimida ravishning o`rnini belgilash hamda mazkur turkumning lingvistik tabiatini muayyanlashtirishdan iborat.

Актуальность темы: обусловлена общим состоянием культуры в республике, отмеченным снижением духовных запросов общества, ослаблением интереса к чтению и книге, особенно в молодежной среде. Между тем именно традиция «серьезного чтения» способна сформировать культурную атмосферу нашей страны и определить вектор ее исторического развития. Восстановление культурного потенциала страны возможно через активизацию внимания общества к содержанию и форме литературного образования. Необходимо изучить возможности литературного краеведения и его способности к организации местного культурного пространства в условиях глобализации.

Abdulla Qodiriy o’zbek milliy romaniga asos solgani, uning yaqin kelajakdagi rivojlanish tamoyillarini belgilab berganini alohida ta’kidlash shart emas. Biz «Mehrobdan chayon» romanining poetikasini o’rganish jarayonida o’zbek adabiyoti uchun yangi bo’lgan roman janrining shakllanish bosqichida adiblar oldida qanday muammolar ko’ndalang bulganini, roman janri qanday manbalardan oziqlanib, qanday omillarning mahsuli o’laroq maydonga kelganini, uning tushunilishidagi ijtimoiy-estetik ehtiyojning nimalardan iborat bo’lganini, dunyoning yangi romanchilik maktabiga asos solgan yozuvchi roman strukturasini qanday to’zganini, uning boshqa romanchilik maktablaridan farqi nimada ekanligini, yozuvchi o’z oldiga quygan maqsadini amalga oshirish uchun qanday yul va usullardan foydalanganini tekshirishni maqsad qilib oldik. Ushbu maqsad tadqiqot oldiga quyidagi vazifalarni o’tashni shart etib qo’yadi:

O’zbek tilshunosligida leksik-semantik guruh (LSG) larni o’rganish sohasida amalga oshirilgan ishlar bir qanchani tashkil etadi. Bu ishlarda prof.Qo’chqortoyevning “so’z ma’nosi va uning valentligi” kitobida o’zbek tilida nutq fe’lari izohi hamda lug’aviy birlik va uning ta’rifi, lug’aviy birlik semantikasi, leksik ma’no va uning mohiyati, o’zbek tilidagi nutq fe’llari semantikasi tahlil etiladi.

XX asr adabiyotida ko’zga ko’ringan yozuvchilardan biri Asqad Muxtor xisoblanadi. Asqad Muxtor adabiyotining deyarli hamma janrlarida maxorat bilan qalam tebratgan adabiyotimizga yangi mavzu, yangi obrazlar olib kirgani uchun ham, o’ziga yarasha o’rni va saloxiyati bor.

Fitratga qadar o’zbek adabiyotida qator dramatik asarlar yozilgan. Dramaturgiyamiz tarixida ular o’ziga yarasha o’rin tutadi. Biroq, jahon adabiyotidagi mezonlar talabiga javob bera oladigan milliy ruh va milliy g’oya bilan sug’orilgan, teran qahramonlar aks etgan bu turdagi yetuk asarlarning muallifi sifatida Fitrat o’zbek dramaturgiyasining asoschisi hisoblanadi.

Vatanimizda istiqlol e’lon qilinganda atoqli adibimiz Said Ahmad 72 yoshda edi. Keksa bo`lishiga qaramay bu ijodkor hammani lol qoldirib, xuddi yoshlardek yeng shimarib, g`ayrat-shijoat bilan ijodiy hamda ijtimoiy faoliyatini davom ettirdi. Mustaqillik sharofati yozuvchiga chinakam ilhom berdi. Said Ahmadning mustaqillikkacha bo`lgan ijodi namunalari ham tom ma’noda o`zbek adabiyotining nodir gavharlari qatoridan joy olishga ulgurgan edi.

Абай - халық данасы

Tog’ay Murodning “Otamdan qolgan dalalar” romanida bir o`zbek dehqoni sulolasining uch vakili — bobo, ota va o`g’il taqdiri timsolida o`zbek xalq ining istibdod ostida kechgan 130 yillik hayoti badiiy mahorat bilan ochib berilgan.

O’zining mustаqil tаrаqqiyoti yo’lidаn bоrаyotgаn O’zbеkistоn Rеspublikаsidа hаr bir fuqаrоning mа’nаviyati, shахsiy rivоji vа kаmоlоti shахs vа jаmiyat mаnfааtlаrining uyg’unligi hаr qаchоngidаn hаm muhim qаdriyat sifаtidа qаrаlmоqdа. Bаrkаmоl аvlоd tаrbiyasi vа uning mukаmmаl tа’lim оlish mаsаlаlаri dаvlаt siyosаti mаqоmi dаrаjаsidа hаl qilinаyotgаnligi - bu fikrning yorqin isbоtidir.

Keyingi yillar romanchiligining yuksalishda Tog’ay Murodning alohida o’rni mavjud. Adib 70-yillardayoq adabiyotimizga yorqin yulduz kabi kirib keldi. Uning ilk qissa va hikoyalari o’z davridayoq yuksak baholangan. Istedodli yozuvchi Tog’ay Murodning “Ot kishnagan oqshom” hikoya va qissalardan iborat ilk to’plamidagi xarakterlar yaratish san’atini hayot haqiqatini badiiy tahlil qilish va uslubini namoyon qila olgan adib sifatida nasrimiz yuksalishini yana bir cho’qqi sari etaklaganligi adabiy tanqidchilikda o’z ifodasini haqqoni bahosini olmoqda.

Avestoda”da oila masalasiga alohida etibor qaratilgan. Unda oiladagi erkak va ayol burchi, vazifalari alohida qonun sefatida ishlab chiqarigan. Nikoh munasabati va uAvestoda”da oila masalasiga alohida etibor qaratilgan. Unda oiladagi erkak va ayol burchi, vazifalari alohida qonun sefatida ishlab chiqarigan. Nikoh munasabati va uning buzulishiga sabab bo’luvchi omillar ishlab chiqildi. ning buzulishiga sabab bo’luvchi omillar ishlab chiqildi.

Turkman adabiyoti.Folklor va yozma adabiyoti

Мазкур ўқув-услубий қўлланма матн тилшунослиги муаммолари билан қизиқувчи талабалар, магистрантлар, аспирант ва тадқиқотчиларга мўлжалланган.

Ўзбек тили Ўзбекистонда муомалада бўлмаса, ҳимоя қилинмаса ва равнақ топмаса, хўш, у қаерда ишлатилади, кимлар уни ҳимоя қилади ва ўзбек тили қандай ривожланади? Ҳозирги пайтда миллий маданиятни ва тилни ҳимоя қилиш ҳамда ривожлантиришга оид бундай саволарга жавоб топиш бошқа ўлкаларда, мамлакатларда ҳам жиддий, глобал масалалардан бири бўлиб қолди

Ўзбек ономастикаси масалалари” танланма фани 5А 220100 – филология (ўзбек филологияси) йўналишининг 3-курс талабаларига ўтилади. Мазкур иш бакалавр талабалар орасида ўзбек ономастикасининг топонимика, гидронимика, антропонимика, космонимика, мифонимика, этнонимика каби соҳалари бўйича маърузаларни, амалий ва семинар машғулотларнини илмий-методик жиҳатдан тўғри ташкил этишга ёрдам беради. Услубий қўлланма икки қисмдан иборат бўлиб, унинг биринчи қисми шу танланма фан бўйича маъруза матнларини ўз ичига олади. Кейинги қисмда танланма фан бўйича тест топшириқлари, амалий ва семинар машғулотлари режалари, мустақил таълим мавзулари, реферат ёзиш учун мавзулар ҳамда умумий адабиётлар рўйхати ўрин олган. Иш охирида танланма фандан талабалар билимини жорий баҳолаш мезонлари ва шу фан бўйиса ўтказиладиган рейтинг назоратлари жадвали ҳам мавжуд.

Таълим тизимининг олий босқичида филологик йўналишда ўзбек тилшунослиги бўйича тайёрланадиган магистрларга фанимизнинг ана шу долзарб масалалари бўйича сабоқ бериш лозимлигини даврнинг ўзи тақозо қилмоқда. Маърузалар матни шаклида юзага келган ушбу рисолада, биринчидан, ана шу шарафли вазифанинг ҳеч бўлмаганда бир қисмини амалга ошириш - ўзбек тилидаги грамматик воситаларнинг семантик-услубий хусусиятлари юзасидан маълумот бериш мақсад қилиб қўйилган бўлса, иккинчидан, бу қўйилган масалаларга муаллифнинг баъзи қарашлари ва муносабатларини ифода этиш назарда тутилган.

Miynet h’aqqinda nizamda ko’rsetilgendey jumis beriwshilerdin’ h’a’m ma’mlekettin’ ma’plerin esapqa ala otirip,miynet bazarinin’ na’tiyjeli islewin, miynettin’ a’dil h’a’m qa’wipsiz jag’daylarin, xizmetkerlerdin’ miynet h’uqiqlarin h’a’m den sawlig’in qorg’awdi ta’miyinleydi dep aytflg’an.Usi tiykarda «qa’niygeler tayarlawdin’ milliy bag’darlamasinda» ko’rsetilgenindey xalq bilimlendiriw tarawinda bir qansha o’zgerisler bola basladi.Qisqa Waqit ishinde uzliksiz bilim beriwdin’ barliq turleri, ma’mleketlik standartlari menen oqiw bag’darlamalari jaratildi. A’sirese oqiwshilardi ka’sip tan’lawg’a bag’darlaw boyinsha h’a’r bir mektep oqiwshisinin’ jeke qizig’iwshilig’in qa’biletlerin aniq mumkinshiliklerine sa’ykes onin’ jeke o’zgesheligin esapqa alg’an jag’dayda ka’sipke bag’darlaw aytarliqtay na’tiyje beredi. Usilar tiykarinda h’a’r bir oqitiwshi o’z jumisina qizig’iwshiliq pepen alip barg’an jag’dayda g’ana jaqsi tabislarg’a erisiwge boladi.