Бугунги кунда тупроқ шўрланиши дунё миқёсида иқтисодиёт тармоқларига катта зарар кўрсатаётган глобал муаммолардан биридир. «Ҳозирда дунё қуруқлик қисмининг деярли 10% шўрланган тупроқлардан иборат, арид худудларда жойлашган 75 мамлакатга шўрланиш салбий таъсир кўрсатмоқда» .

Бугунги кунда глобаллашув жараёни чуқурлашиб бораётгани туфайли жаҳон қишлоқ хўжалигида биохавфсизликни таъминлаш ва уларни биотик зарарлардан (фитопатогенлар, зараркунандалар каби) ҳимоя қилиш бўйича хавотирлар кучайди. «Патоген организмларнинг зарари дунё қишлоқ хўжалигида 1,4 триллион долларга тенг деб баҳоланади.

Ҳозирги кунда дунѐ амалиѐтида электр энергетика тизимлари турғун ишлашини таъминлаш соҳасида электр энергияси ишлаб чиқариш ва истеъмол қилиш жараѐнини интеллектуал технологиялар ютуқларига асосланган юқори самарадорликка эга бошқариш тизимларини яратиш жараѐни етакчи ўринни эгаллайди.

Жаҳон миқёсида олиб борилаётган кўплаб илмий-амалий тадқиқотлар натижасида вужудга келадиган муаммоларнинг ечимлари интеграл ва дифференциал тенглама-ларга келтирилади. Улар асосан кубатур ва интерполяцион формулалар ёрдамида тақрибий ечилади. Бундай формулаларни қуришнинг алгебраик ва вариацион ёндашишлари мавжуд бўлиб, дастлабки алгебраик формулалар Ньютон-Котес, Гаусс типидаги квадратур формулалар ҳамда Лагранж ва Ньютон интерполяцион қўпҳадларидир.

Жаҳон пахта тозалаш саноатида юқори самарадорликка эга технологик жараёнларга асосланган пахта хомашёсини ифлосликлардан тозалаш тизимларини яратиш етакчи ўринни эгаллайди. Бу борада АҚШ, Австралия, Хитой, Ҳиндистон, Ўзбекистон ва бошқа давлатларда маълум ютуқларга эришилган бўлиб, пахта тозалаш саноати соҳаси ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш, технологик жараёнларни такомиллаштириш ва тола рақобатбардошлигини таъминлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда

Жаҳон бозорида табиий маҳсулотларга, жумладан, пахта толасига бўлган талаб ошиб бормоқда. Пахта бўйича халқаро консультатив қўмитанинг (ICAC) маълумотларига қараганда «ташқи бозорга пахта толаси етказиб бериш бўйича Хитой, АҚШ, Ҳиндистон, Покистон, Бразилия ҳамда Ўзбекистон каби давлатлар етакчилик қилмоқда».

Бугунги кунда жаҳонда ўсимликлар таркибидан доривор моддаларни ажратиб олиш ва улар асосида янги доривор бирикмалар олиш 50-60% ташкил қилади.

Диссертация тадқиқоти Тошкент молия институти илмий-тадқиқот ишлари режасининг «Иқтисодиѐтни модернизация қилиш шароитида молия, банк ва ҳисоб тизимини мувофиқлаштиришнинг илмий асослари» мавзусидаги илмий-тадқиқот йўналиши доирасида бажарилган. Қорақалпоғистон Республикасида хизмат кўрсатиш соҳасини кредитлаш самарадорлигини оширишга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

Бугунги кунда дунёнинг кўпчилик давлатларида чорвачиликда маҳсулдор қорамолларнинг метаболизм бузилишлари ва жигар касалликлари билан касалланиш даражаси ўртача 40-50 фоизни ташкил этмоқда.

Бугунги кунда дунёнинг кўпчилик давлатларида ҳайвонлар орасида моддалар алмашинуви бузилишлари, шу жумладан микроэлементлар етишмовчилиги ёки ортиқчалиги касалликлари учрамоқда.

Жаҳон миқёсида илмий-техник тараққиётнинг тез суръатлар билан ривожланиши фундамен-тал тадқиқотларнинг янги усулларини яратиш ва олинган натижаларни амалиётга тадбиқ қилишни талаб этмоқда.

Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурати. Жаҳон тилшунослигида фразеологик бирликларга нисбатан тан олинган ягона ва мукаммал қараш мавжуд эмаслиги ушбу масаланинг доим баҳс-мунозарага сабаб бўлишига ва уларнинг характерли хусусиятларини ўрганишга ундайди. Ўзбекистоннинг дунѐ ҳамжамиятига интеграциялашуви, фан ва технология ривожи, ѐш авлоднинг кўп маданиятли дунѐда рақобатбардош бўлиши улардан бир неча тилларни мукаммал билишини ҳамда уларни ўзбек тили билан қиѐслаб ўрганишни тақозо этади. «Юксак маънавият - енгилмас куч» номли асарда «...этимологик ва қиѐсий луғатлар нашр этиш, зарур атама ва иборалар, тушунча ва категорияларни ишлаб чиқиш, фарзандларимиз учун чет тиллар, ахборот технологияларини ҳар томонлама пухта эгаллаш борасида қулай имкониятлар яратиш» каби бир-биридан муҳим вазифалар ҳал этилиши лозимлиги уқтирилган.1 Ўзбекистонда тилларни қиѐсий-чоғиштирма тадқиқ этиш юзасидан олиб борилаѐтган муваффақиятли изланишлар билан бир қаторда фразеологизмларни қиѐсий ўрганиш борасида умумий фразеология назариясининг тўлиқ ишлаб чиқилмаганлиги янада жиддий изланишларни тақозо этади.

Бугунги кунда жаҳонда замонавий инновацион технологиялар ёрдамида нефт-газ саноатини диверсификациялаш асосида биологик фаол, ноёб хоссаларга эга бўлган турли туман органик бирикмалар олиш 62-67% ни ташкил қилади. Нефт ва газни кимёвий қайта ишлаш ҳамда нозик органик синтез асосида қишлоқ хўжалиги, кимё, фармацевтика, тўқимачилик, энергетика, автомобиль ва авиасозлик саноати учун турли хил препарат ва материаллар ишлаб чиқаршда юқори самарадорликни намоён қилади.

Бугунги кунда дунё бўйича 32 млн. гектардан ортиқ майдонга ғўза экилади ва гектарига ўртача 20 кгчигит сарфланади. Лекин, баҳор ойларининг серёғин келиши, тупроқ юзасида ҳосил бўладиган қатқалоқ ва бошқа табиий ноқулай шароитлар ниҳолларнинг тўлиқ униб чиқишини қийинлаштиради, қайта экиш ҳолатлари кузатилади, натижада чигит сарфи ошишига олиб келади.

Бугунги кунда жаҳонда иқтисодиёт тармоқлари, айниқса, кимё, енгил, қурилиш ва энергия саноатларининг жадал ривожланиши ҳисобига экологик муаммоларни келиб чиқиши, иқлим ўзгариши вужудга келиши сабабларини ҳал этишда, рақобатбардош маҳсулотларни ишлаб чиқаришда замонавий технологияларни қўллаш тобора долзарб масалага айланиб бормоқда. Бу, айниқса, табиий сувларни саноат миқёсида тузсизлантиришда, технологик эритмалардан қимматбаҳо ва рангли металларни ажратиб олишда, оқава сувларини замонавий, жумладан, ионалмашиш технологияларни қўллаган ҳолда захарли компонентлардан тозалашда яққол намоён бўлмоқда

Бугунги кунда дунё амалиётида пахта етиштиришда энергия ва ресурслар сарфини камайтириш ва тупроқнинг унумдорлигини сақлашга асосланган юқори самарадорликка эга ишлов бериш технологиялари ва техника воситаларини яратиш ҳамда уларни ишлаб чиқаришга жорий этиш етакчи ўринни эгаллайди. Дунё бўйича 886,3 млн. гектар майдонда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштирилади ва уларнинг 43,8 фоиз қисмида тупроқни ҳимоялайдиган, уни деградациядан сақлайдиган, янги ресурстежамкор, минимал ва ноль технологиялар ҳамда уларни амалга оширадиган техника воситалари жорий этилган бўлиб, шундан 118 млн. гектар майдонда экинлар пуштага экилади ва парваришланади.

Дунѐ бўйича ҳозирги вақтда биологик хилма-хилликни сақлаш, биологик объектларни инвентаризациялаш, камѐб ва йўқолиб бораѐтган турларни ўрганиш муҳим аҳамиятга эга. Юксак ўсимликлар Ер шарида кенг тарқалган ва ботаник тадқиқотларнинг энг қулай объектларидан бири ҳисобланади. «Дунѐ флорасида 340 мингдан ортиқ ўсимлик турлари қайд этилган

Ҳозирги кунда дунё амалиётида энергия ва ресурслардан самарали фойдаланиш, уларни тежайдиган технология ва техника воситаларини ишлаб чиқиш ҳамда амалиётга жорий этиш етакчи ўринни эгаллаган. Ерларга ишлов бериш қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришида энг кўп энергия талаб қиладиган жараён бўлиб, қишлоқ хўжалик экинлари ҳосилини етиштириш ва йиғиб олишга сарфланаётган умумий энергиянинг 40–50 фоизи ушбу жараённи бажариш учун сарфланади.

Мазкур тадқиқот республика фан ва технологиялари ривожланишининг II. «Энергетика, энергия ва ресурс тежамкорлиги» устувор йўналиши доирасида бажарилган.

Бугунги кунда дунѐда давлат ҳокимияти органлари ваколатларининг бир қисмини фуқаролик жамияти институтларига, хусусан ўзини ўзи бошқариш органларига ўтказиш ҳамда шу орқали уларнинг ролини ва ваколатларини янада кенгайтириш борасида бир қатор чора-тадбирлар мажмуи амалга оширилмоқда