Эна шамол

Қадим ул-айёмдан халқимизнинг азиз-авлиёларга эътиқоди баланд бўлиб, уларнинг номларини ҳамиша юрагининг турида асраб келган, сермазмун ҳаётини ибрат намунаси билиб, ҳикматли сузларини ёд айтиб юрган.

Qazvinlik taniqli adib, tanqidiy nazarga ega hajvchi Ubayd Zokoniy satirik asarlari bilan Markaziy Osiyo xalqlari orasida mashhur bo`lgan. Ushbu to`plamga hajvchining latifalari, «0`n fasl risolasi» hamda «Yuz o`git» risolasidan namunalar kiritilgan. Keng kitobxonlar ommasiga mo`ljallangan.

Yuksak tog` qoyalaridan esayotgan muzdek shamol qorong`i daralar ichidan kuch bilan otilib chiqib, tog` etaklariga ravona bo`lardi. Pastda ovul uyquga cho`mgan.

Bu kitob, nafaqat ajoyib va g`aroyib ilonlar, vafodor itlar, jin va panlar hagida, balki urushda bedarak ketib, "sotqin" degan nom olgan bobosining qutlug` nomini tiklagan "nevara"1ar, r. misha mehribon va mushfiq, ammo bag`ri dog`1i "onaizor"1ar, tirik yetim bo`lib qol- gan bir qizning "Yetim qolgan xotiralar "i, Vatanning har bir qarich yerini meniki deb g`ururlanadigan "Yurt egalari" va "7- "А "да..." nimalar bo`lgani haqidagi gissalardan iboratdir. O`qing, fikrlang, o`zingizni, o`zligingizni anglang.

Бобур ҳақида узок ўйлаб юрдим. Неча карра дафтару қалам олиб, бир нималар ёзмоқчи ҳам бўлдим. Сахро янтоғи алангасини эслатувчи бу уринишларим канчалик тез «лов» этиб ёнса, шунчалик зудлик ила ғойиб бўларди. Зўрма-зураки қоғоз коралашни эса жиним ёқтирмайди. Ўша чорак аср аввал уйғонган шавқим яна бедор булди. Фикримни Ҳазрат Бобурнинг пок руҳи чулғаб олди. Яна қаламга илтижо билан термиламан. «Инжиқ» одамнинг қалами ҳам эгасига тортаркан, саркашлик жиловига эрк бера бошлади. Айқаш-уйқаш фикрларим ҳам бир узанга бирлашмадилар. Умр эгови кунлар эса оқиб кета бошлади, ёз уз урнини кишга бушатиб хам берди. Ер багрига қор нафаси тегди. Илиқлик ва қировли нафаснинг «жанги» бошланди. Бир-бирига зид бу икки кучнинг дахмазаси шиддат олди. Ғолибу маглуб, ҳокиму маҳкумнинг урни алмашиниб турарди. Гоҳ бири ханда отса, баъзан иккинчиси шашқатор ёш тўкарди...

Жомий Баҳористон

"Go`ro`g`li" turkumi dostonlari yuzga yaqin xilma-xil mazmundagi asarlani o`zida birlashtirgan ulkan silsiladir. Xalq baxshilari bu turkumga kiruvchi dostonlarni sevib kuylab kelganlar. Ushbu jildga Rahmatulla shoir Yusuf o`g`lidan yozib olingan 27 doston kiritildi. Ularda afsonaviy xalq qahramonining tug`ilishi, uning bahodirona yoshligi, jasoratlarga to’la hayoti, ozodlik o’lkasi — Chambil shahrining bunyod etilishi, asrandi farzandlar— Hasanxon va Avazxonlarning Chambilga keltirilishi, ularning bahodirliklari turli-tuman sarguzashtli voqealar girdobida tasvirlanadi. Dostonlar qahramon va sevimli yor sadoqati, ota-ona va farzand burchi, birodarlik va do`stlik, ona yurtga muhabbat masalalaridan bahs etadi. Har bir doston badiiy mukammalligi va jozibadorligi bilan kitobxonni o`ziga jalb eta oladi.

Odamlarning madaniy toifa ekanliklari, ya`ni tabiat hukmi ila bir qabila yoki bir qavm suvratida jam bo`lib, bir- birlariga yordam berib yashashlari ma`lum. Kimki ana shu tabiat qonunining doirasidan chiqsa, ya`ni jamiyatdan chetlashsa, shubhasiz, mahv va nobud bo`lg`ay. Tarixchi olimlarning fikriga qaraganda, odamlar xalq bo`lishlaridan oldin jamoa bo`lib yashash zarur ekanligini bilmaganlar. Binobarin, vahshiy hayvonlarga o`xshab yolg`iz, yakka-yakka bo`lib yashaganlar. Shu bois ular tabiiy mushkulotlar ostida azob chekib, hayvonlar hujumlaridan halok bo`lganlar. Vaqt o`tishi bilan odamlar jamoa bo`lib yashash lozimligini tu- shundilar. Ularning birinchi jamoalari «oila», ya`ni «ahli bayt» bo`lgan. Ahli bayt jamoalari asta-sekin rivojlanib qavm va qabila jamoasiga aylangan.

Turobjon eshikdan hovliqib kirar ekan, qalami yak-tagining yengi zulfinga ilinib tirsakkacha yirtildi. Uning shashti qaytdi. Jo`xori tuyayotgan xotini uning qo`lidagi tugunchani ko`rib, kelisopni kelining ustiga qo`ya chopdi. Keli lapanglab ag`anadi, chala tuyulgan jo`xori yerga to`kildi.

Xalq dostonlari qadimiyatning buyuk bir ehsoni, o`zlari yaratilgan davr- ning umumiy dunyoqarashi, ayni paytda jonli an`anaviy ijod va ijro sharoitlarida xalq ruhining obyektiv holatini davrlararo ifodalab, mazmun va shakl jihatidan goh kengayib, goh torayib, ajdodlardan avlodlarga og`zaki ravishda yetib kelgan adabiy yodgorliklar hisoblanadi. Zero, ular xalq milliy tarixining afsonalar qobig`iga o`ralgan qahramonlik voqealarining o`ziga xos badiiy ifodasidir.

Азиз китобхонлар, тарихчи мутахассислар ва ўтмиш билан қизиқ- қанлар диқ^атига ҳавола этилаётган ушбу асарнинг кўп кисми Қў^он хонлиги, кисман эса Бухоро амирлиги ва Хива хонлиги тарихига ба­ гишланган. Асар муаллифи Мирзо Олим Махдум ҳожи Туркистонда XIX асрда бўлиб утган тарихий во^еа ва ^одисаларни кенг ёритишга ва уларга уз муносабатини баён қилишга харакат қилган. Муаррих- нинг фикр-муло^азалари бугунги кун ўқувчиларида қизиқиш уйғога- ди деган умиддамиз

Ушбу рисола Шаркнинг машхур машойихлари хаети хамда фао-лияти хакида лунда маълумот беришга багишланган. Ундаги аксари-ят ланхалар биринчи манбалар асосида, у еки бу аллома асарларига суянган холда езилган. Китоб илмий ходимлар, маънаният тарихи ихлосмандлари хамда кенг китобхонлар оммасига мулжалланган.

Алишер Навоий Топмадим Ғазаллар.

Алишер Навоий Тўла асарлар тўплами 10 жилдлик 5.

Алишер Навоий Тўла асарлар тўплами 10 жилдлик 4

Алишер Навоий Тўла асарлар тўплами 10 жилдлик 3

Алишер Навоий Тўла асарлар тўплами 10 жилдлик 2

Алишер Навоий Тўла асарлар тўплами 10 жилдлик

Ушбу асарда буюк файласуф Афлотун (Платон)