Ф.Мухтарова-Полифония

Т.Гафурбеков-Мусиқий Танқид

Hozirgi zamon talabidagi texnik yo’nalishdagi kasb - hunar kollejlariga sohalar bo’yicha tayyorlanayotgan muhandis - pedagoglar va ishlab chiqarishda ta`lim ustalari ilmiy izlanishlar olib borish va ixtirolarni rasmiylashtirishni puxta bilishlari lozim. Mazkur ma`ruzalar matni «Amaliy mexanika»(Materiallar qarshiligi, mashina va mexanizmlar nazariyasi va mashina detallari qismlari) talabalarning o’quv izlanish ishlari, shuningdek talabalarning mustaqil ishlari, ya`ni ma`ruza materiallarini ko’rib chiqish, uy vazifalarini bajarish kabi ishlarni o’z ichiga oladi.

Hozirgi zamon talabidagi texnik yo’nalishdagi kasb - hunar kollejlariga sohalar bo’yicha tayyorlanayotgan muhandis - pedagoglar va ishlab chiqarishda ta`lim ustalari ilmiy izlanishlar olib borish va ixtirolarni rasmiylashtirishni puxta bilishlari lozim. Mazkur ma`ruzalar matni « Kasbiy pedagogika »( Kasbiy pedagogika fanining tarkibiy tuzilishi, asosiy tarmoqlari, fanlar tizimidagi o`rni va boshqa fanlar bilan munosabati. Kasb ta`limi pedagogikasida asosiy tushunchalar) talabalarning o’quv izlanish ishlari, shuningdek talabalarning mustaqil ishlari, ya`ni ma`ruza materiallarini ko’rib chiqish, uy vazifalarini bajarish kabi ishlarni o’z ichiga oladi.

Ўқув-услубий қўлланма университетлар ва педагогика институтларининг математика бакалавриат йўналишида таҳсил олаётган талабалар учун Алгебра ва сонлар назарияси фанидан амалдаги ўқув дастур асосида ёзилган ва шу фанда ўрганиладиган бутун сонлар ҳалқасида бўлиниш муносабати, туб сонлар назарияси, таққосламалар назарияси элементлари ҳақидаги асосий маълумотларни ўз ичига олади. Ўқув-услубий қўлланмада келтирилган маълумотлар элементар математика тушунчаларига яқинликда баён қилинган. Ўқув-услубий қўлланма математика йўналишида таҳсил олаётган талабалар учун мўлжалланган бўлсада, ундан математикани ўрганаётган номатематик йўналишлар талабалари ҳам фойдаланишлари мумкин.

“Yangi avlod ta’lim resurslarini yaratuvchi zamonaviy dasturiy vositalar ” nomli qo’llanma yangi avlod ta’lim resurslarini yaratishga oid dasturiy vositalarni, on-layn va off’layn rejimida ishlovchi test yaratuvchi instrumental dasturlarini va electron darslik, animatsiya, test yaratuvchi dasturlarni o’rgatishga mo’ljallangan, dasturlarning va mavzukaning mazmunini batafsil berilgan. O’quv qo’llanmani “Horijiy til va adabiyoti”, “Filologiya va tillarni o’qitish” yo’nalishi talabalariga, maqistr va o’qituvchilarga foydalanishga tavsiya etiladi.

“Axborot texnologiyalari fanidan amaliy mashg’ulotlar” nomli o’quv qo’llanma “Axborot texnologiyalari” Horijiy til va adabiyoti, Filologiya va tillarni o’qitish yo’nalishiga bag’ishlangan bo’lib, qo’llanmada yangi avlod ta’lim resurslarini yaratishni o’rgatuvchi dasturlar: iSpring, Sound Forge, Macromediya Flash, SunRavBookOffice, Front Page kabi dasturlar haqida, ularni qo’llanilishi, bosh menyusi, ishlatish tartibi va amaliy mashg’ulot uchun topshiriqlar, adabiyotlar yoritilgan. O’quv qo’llanmani “Horijiy til va adabiyoti”, “Filologiya va tillarni o’qitish” yo’nalishi talabalariga, maqistr va o’qituvchilarga, Ilmiy xodimlarga foydalanishga tavsiya etiladi.

Ushbu “Informatika va axborot texnologiyalari” fani uchun yaratilgan uslubiy qo’llanma barcha gumanitar soha yo’nalishi talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, unda laboratoriya mashg’ulotlarini bajarishga yordam beradi

Mazkur uslubiy ko’rsatma 5140200-fizika ta’lim yo’nalishi talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, unda namunaviy dasturda ko’rsatilgan barcha laboratoriya mavzularini qamrab olishga erishilgan. Har bir berilgan laboratoriya ishi mazmunan yangi ma’lumotlar bilan boyitilgan hamda mavzular bo’yicha berilgan chizma va rasmlar uni yanada tushunarli bo’lishini ta’minlaydi.

“Materialshunoslik” fanini o’qitilishi jarayonining maqsadidan biri talabalarni amaliyotda qora va rangli metallar metallurgiyasi, ularni olish uchun ishlatiladigan metallurgiya pechlari, texnologik chizmalari bilan tanishtirish, talabalarni texnologik fanlarni o’zlashtirishga tayyorlash va talabalarda amaliy ko’nikmalarni hosil qilishdan iborat. Mazkur fanni o’qitish natijasida talaba qora va rangli metallar (mis, nikel, rux, qo’rg’oshin, kadmiy) metallurgiyasining xomashyo bazasi, moddiy tarkibi, texnologik chizmalari, ularni qayta ishlashga tayyorlashning o’ziga xos xususiyatlarini va texnologiyalarini farqlay olishi, turli mineral xomashyolar uchun texnologik tartib va chizmalarni qo’llash bo’yicha tadqiqot natijalarini tahlil qila olishlari, texnologik chizmalarni avzalliklari va kamchilialarini taqqoslay olishlari, mineral xomashyoning moddiy tarkibini hisobga olgan holda metallurgiya zavodlarida eng kam sarf harajatlar asosida mahsulotni kompleks ravishda qayta ishlashni ta’minlaydigan metallurgiya texnologiyasini tanlay olishlariga yordam beradi.

“Texnologiya ta’limi praktikumi” fanini o’qitilishi jarayonining maqsadidan biri talabalarni amaliyotda fan bo`yicha olgan nazariy va amaliy bilimlarini amalda mustahkamlash, ko`rish va tushunish hamda talabalarni adabiyotlardan foydalanish ko`nikmasini rivojlantiradi. Mazkur uslubiy ko`rsatmada: - qo`lda va mashinada bajariladigan oddiy ish jarayonlarini amalga oshirish usullaridan, turli bichimli tikuv buyumlarining asos chizmasini chizish, texnik modellashtirish, andazasini tayyorlash va tikish, havfsizlik texnikasi va mehnat gigienasi qoidalariga rioya qilish, tikuvchilik jihozlaridan to`g`ri foydalana olish; parchinlash, rezba qirqish turlarini o`rganishi, parmalash va charxlash usullarini, tayyor detallarga termik ishlov texnologiyasi to`g`risida ma`lumotlar yoritilgan

Ўқув – услубий қўлланмада овқатнинг инсон организмидаги аҳамияти, унинг таркибий қисмлари (оқсил, ёғ, углевод, витаминлар, минерал моддалар ва сув) ҳамда жисмоний тарбия ва спорт билан шуғулланувчилар фаолиятидаги аҳамияти тўғрисида маълумотлар берилади. Зеро овқатланиш гигиенасига амал қилиш юқори малакали спортчилар тайёрлашда асосий омиллардан бири эканлиги ҳам ўз ифодасини топган. Шунингдек спортчиларни иш - қобилиятини оширувчи биологик фаол моддалар ҳақида ҳам маълумотлар берилган бўлиб, булардан фойдаланиш юқори малакали спортчиларни тайёрлашда амалий ёрдам беради.

Мақолада нильрадикали кичик ўлчамли максимал узунликдаги квазифилиформ Лейбниц алгебраларидан иборат бўлган ечилувчан Лейбниц алгебралари қаралади. Мана шу нильрадикал билан берилганда бундай алгебралар ўзларининг нильрадикаллари ва икки ёки бир ўлчовли тўлдирма қисм фазоларининг тўғри йиғиндисига ёйилиши исботланади.

В этой работе они ввели и описали некоторый класс алгебр, допускающих градуировку с наибольшим числом ненулевых подпространств, названные ими алгебрами максимальной длины.

В статье обсуждаются методы интегрирования функций методами Ньютона-Котеса в математических пакетах Mathcad и Maple.

I.Qodirov tomonidan tayyorlangan “Jamiyatimiz ertangi tayanchi bo’igan yoshlarda ekologik madaniyatni shakillantirish” mavzusi bo’yicha maqolasi, Ushbu maqolani tanlangan mavzusi hozirgi kundagi rivojlanib borayotgan ishtimoiy va siyosiy hayotimizda muhim ahamiyatga ega. Yuqorida ko’rsatilgan ma’lumotlar haqiqatdan dolizarb bo’lib, o’sib borayotgan yosh avlodni ekologiya va atrof-muhitga bo’lgan munosabatini yaxshilashda yanada yordam beradi.

Hozirgi davr xalqaro munosabatlari tizimi o`zida ko`plab o`ta murakkab va qaltis muammolarning mavjudligi bilan favqulodda xarakter kasb etmoqda. Bunday muammolardan biri davlatlar o`rtasida o`ta keskin siyosiy kurashlar, qurolli to`qnashuvlarga sabab bo`layotgan anklav/eksklav, hududiy nizolar va chegara muammolari hisoblanadi. Hududiy nizolar va ularni bartaraf etish borasidagi xalqaro amaliyotda anklav va eksklav muammolarini hal etish o`ziga xos o`rin tutadi. Dunyoda ro`y bergan va hozirgi kunda mavjud konfliktlar, davlatlararo qarama-qarshiliklarning aksariyati hududiy nizolar bilan bevosita yoki bilvosita bog`liq.

Differensial o’yinlar nazriyasining markazida o’yinchilarning optimal strategiyalarini qurish va tadbiq etish muhim o’rin tutadi. Dissertatsiyada olingan asosiy natijalar o’yinchilar boshqaruviga chiziqli chegaralanishlar qo’yilganda shunday strategiyalarning qurilishi va tadbiq etilishidadir. Bu natijalar mohiyatiga ko’ra boshqaruv nazariyasining asoslarini rivojlantirishga qaratilganligi bilan alohida o’rin tutadi. Differensial o’yinlar nazaryasida boshqaruvlarga qo’yiladigan odatdagi geometrik va integral chegaralanishlarni yanada kuchaytiruvchi yangi turdagi chiziqli chegaralanish ko’rilgan. Quvuvchi va qochuvchining boshqaruvlariga chiziqli chegaralanish qo’yilgan hol uchun optimal yaqinlashishning kafolatlovchi parallel quvish strategiyalari qurilgan va ular asosida tutish masalasi yechilgan. Quvuvchining boshqaruviga chiziqli, qochuvchining boshqaruviga esa geometrik chegaralanish qo’yilgan holda quvish-qochish masalasi to’la hal qilingan.

Kichik yoshdagi bolalarga qo’shish va ayirish amallarini o’rgatuvchi kompyuter o’yilarini dasturlarini yaratish hozirgi kundagi muhim masalalardan biri bo’lib qolmoqda. Mamlakatimizda kompyuterlashtirishni rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish bo’yicha chiqarilgan bir qancha farmon hamda qarorlar ijrosini ta`minlash, kichik yoshdagi bolalarning kompyuter o’yinlariga bo’lgan yuqori darajadagi qiziqishlarini milliy intellektual o’yinlar yordamida bilim egallashga, xususan, dastlabki matematik bilimlarni egallashga yo’naltirish va natijada bu yoshdagi bolalar uchun o’ziga xos murakkab jarayon bo’lgan 100 ichidagi sonlarni qo’shish va ayirishni tez, oson va samarali o’zlashtirishga imkoniyat yaratishdir. Dissertasiyada kichik yoshdagi bolalarga qo’shish va ayirishni dasturlari to’la hal qilingan.

Cheksiz chuqur kvant o`ra modelida ikki o`lchamli elektron gazining termodinamik holatlar zichligi, fazoviy kvantlanishda hosil bo`lgan minizonalardagi elektronlar konsentratsiyasi temperatura hamda elektronlarni to`la konsentratsiyasiga bog`lanishi o`rganilgan.