Til ja’miyetlik qubi’li’s bolg’anli’qtan barli’q waqi’tta jetilisip, rawajlani’p woti’radi’.

Bizin’ bul pitkeriw qa’nigelik jumi’si’mi’z qaraqalpaq xali’q da’stanlari’nda qollani’lg’an toponimlerdi izertlewge arnalg’an.

Qaraqalpaq tilindegi tuwi’sqanli’q atamalardi’n’ qani’ boyi’nsha tuw’iqanli’q atamalar ha’m neke boyi’nsha tuwi’sqanli’q atamalar dep yeki toparg’a bo’lip qaraw maqsetke muwapi’q. Bul yeki topar barli’q tuwi’sqanli’q atamalardi’ wo’z ishine qamti’y aladi’.

Qaraqalpaq til biliminde go`nergen so`zler boyi’nsha arnawli’ izertlewler joq, tek g`ana go`nergen so`zler «Ha`zirgi qaraqalpaq tili, Leksikologiya» sabaqli’g`i’nda teoriyali’q jaqtan si’patlama beriledi.

Qaraqalpaq tili wo’z aldi’na til si’patinda qa’lipleskennen son’ 20-30-ji’lllari’ lingvistikali’q aspektte izertlenile basladi’.

Qaraqalpaq adam atlari’ni’n’ ko’pshilik bo’legi xalqi’mi’zdi’n’ wo’tken zamanlardan baslap ha’zirge deyingi ma’deniy-tariyxi’y wo’mirin ani’q ko’rsetedi.

Qaraqalpaq so’ylew tiline ta’n seslik qubi’li’slardi’ izertlew yen’ a’hmiyetli mashqalalardi’n’ biri boli’p esaplanadi’.

Tu’rkiy tillerde yen’ a’hmiyetli wazi’ypalardi’n’ biri milliy a’debiy tillerdin’ qa’liplesiw ha’m rawajlani’n basqi’shlari’n izertlew boli’p tabi’ladi’.

Tildin’ tiykari’n quraytug’i’n tiykarg’i’ so’zlik quram ha’m grammatikali’q quri’li’sti’ izertlew, ayi’ri’m kategoriyalardi’n’ jumsali’w jiyiligin u’yreniw wog’ada u’lken a’hmiyetke iye.

Ulıwma bilim beretug’ı n worta mekteplerde qaraqalpaq tilin ha’r ta’repleme u’yreniw – woqı wshı lardı n’ ilimdi teren’ iyelep alıwı n ta’miynleydi, wolardı n’ logikalı q jaqtan woylawı n rawajlandı radı , miynetke bolg’an su’yiwshiligin arttı radı ,ja’miyetlik turmı sqa ko’z-qarası n qaliplestiredi.

Pitkeriw qa`nigelik jumi’si’ni’n` tapsi’rmasi’na muwapi’q - tu`rkiy til biliminin` tiykari’n sali’wshi’lardi’n` biri Maxmud Qashg`ariydin` «Devonu lug`at it-turk» - «Tu`rk so`zligi toplami’» miyneti ha`m izertleniw tariyxi’n, woni’n` leksikasi’n ha`m sonday-aq wonda keltirilgen frazeologizmlerdi u`yrene woti’ri’p, bul miynette paydalani’lg`an frazeologizmlerdin` leksika-semantikali’k ha`m wolardi’n` quri’li’si’ boyi’nsha tu`rlerin izertledik.

Biz bul miynetimizde qaraqalpaq tilinin’ dawissiz fonemalarinin’ ma’ni ayiriwshi ha’m ma’ni ayirmaytug’un belgilerin ha’r ta’repleme ko’rip shiqtiq.

Biz bul pitkeriw qa’nigelik jumi’si’mi’zda wori’n ha’m waqi’ t pi’si’qlawi’shlari’ni’n’ ga’ptegi xi’zmet ine ma’nilik wo’zgesheliklerine toqtadi’q.

Go’nergen so’zlerdi talqi’llap qarag’ani’mi’zda wolardi’n’ bu’gingi ku’ndegi qollani’li’w wo’risi birdey yemesligin ko’remiz.

Du’nya tillerinin’ leksikali’q qatlami’na itibar qaratqani’mi’zda, du’nyada sap ha’m basqa tillerdin’ elementlerisiz taza tildi ushi’ratpaymi’z. Sebebi, til ja’miyetlik, u’ziliksiz ha’rekettegi qubi’li’s bolg’anli’qtan, wog’an basqa til birliklerinin’ kirip keliwi ha’m sol tildi paydalani’wshi’lardi’n’ tilinde qollani’li’wi’ bul ta’biyiy qubi’li’s.

Türki dilleriň özara täsirleşmek protsesini öwrenmek, şol xalklaryň arasyndaky syýasy, önümçilik, medeni, edebi we başga-da gatnaşyklaryň taryxyny öwrenmek bilen berk baglanyşykly bolup xasaplanýar.

Edebi protsesiń belli bir taryhy etapdaky ösüşiniń töwerekleýin seljerilmegi üçin ońa dahylly bolan her bir döredijilik şahsyetiń edebi mirasynyń öwrenilmegi zerurdyr.

Usulyỳet aslynda pedagogika, psixologiya yaly ylymlar bilen pugta baglanyşyklydyr.

Turkmen dowleti halkyň geçmişde doreden progressiw ruhy baylygyny ayawly gorp saklamak, ony neşir edip, okyżylar kopculigine etirmek barada hemişe alada edyar, şol ruhy baylygy doreden we bize miras galdyran ogullara uly sarpa goyyar.

Biz her bir dili dińlanimizde, onuňgurluşyny synlanymyzda, ses diliniňdurli-durli seslerden, durli-durli ses utgaşmalaryndan duryandygyny duyyarys.