Inson paydo bо`libdiki, u dunyoni bilishga, О`zini tanishga, ruh va tabiat о`rtasidagi aloqa va ziddiyatlarni о`rganishga, olamning yaratilish mohiyatini anglashga intilib yashab kelmoqda. Bularni tushunishga bо`lgan intilish kishilik jamiyatida ma’rifat tushunchasining paydo bо`lishiga va turli tafakkurlar natijasida ma’rifat ma’nosining turfa jilvalarda namoyon bо`lishiga olib keldi. Bu gо`yoki quyosh nurlarining olamda taralishi xilma-xil nurlarda aks etsa ham, barcha nurlarning asosi borib quyoshga bog`lanib, tutashgan kabi ma’rifat mag`zining turfa talqinlari ham bir maqsadga borib taqaladi. YA’ni insonning О`zini anglashidir.