O`zbek adabiyotida Hotam Toy shaxsiyati bilan bog`liq sujetlar talaygina. Adabiyotshunoslikda ularni jamlash va o`rganish, tahlil va talqin qilishga doir ayrim tajribalar mavjud. Ushbu maqolada “Hotamnoma”, Sa’diy Sheroziyning “Guliston” va “Bo`ston”, Sayfi Saroyining “Guliston bit-turkiy”, Haydar Xorazmiyning “Maxzan ul-asror” (“Gulshan ul-asror”) dostoni, Alisher Navoiyning “Hayrat ul-abror” asarlarida keltirilgan Hotam Toy haqidagi hikoyatlari qiyosiy tahlil qilinadi