Луғати туркий”нинг лексикографик тадқиқи
- Daraja:
- Oliy ta`lim
- Turi:
- Avtoreferat
- Nashr etilgan yili:
- 2011
- Til:
- O`zbek tilida (kir.)
- Yaratilgan vaqti:
- 2021-04-15 18:02:03
Мавзунинг долзарблиги. Истиқлол шарофати билан хорижий кутубхоналарда сақланаётган аждодларимиз қаламига мансуб форсча-туркча - арабча, туркий - форсий луғатлардан фойдаланиш учун йўллар очилди. “Аждодларимиз тафаккури ва даҳоси билан яратилган энг қадимги тошёзув ва битиклар, халқ оғзаки ижоди намуналаридан тортиб, бугунги кунда кутубхоналаримиз хазинасида сақланаётган минг-минглаб қўлёзмалар, уларда мужассамлашган тарих, адабиёт, санъат, сиёсат, ахлоқ, фалсафа, тиббиёт, математика, минералогия, кимё, астрономия, меъморлик, деҳқончилик ва бошқа соҳаларга оид қимматбаҳо асарлар бизнинг буюк маънавий бойлигимиздир. Бундай катта меросга эга бўлган халқ дунёда камдан-кам топилади”1. Юртбошимиз И.А.Каримовнинг адабий меросимиз ҳақида билдирган ушбу фикрлари мавзунинг долзарблигини кўрсатади. Уларда луғатшуносларнинг асрлар oша қилган заҳматли меҳнатлари акс этган. Бу қомусларда ўзбек тилининг фонетик, лексик ва бошқа сатҳларига оид қимматли маълумотлар сақланмоқда. Ана шундай ноёб луғатлардан бири “Луғати туркий”дир.
Ўрта Осиё халқлари кўп асрлар давомида Ҳиндистон билан сиёсий, иқтисодий ва маданий алоқада бўлиб келган. Бу муносабатлар, айниқса, Бобур ва бобурийлар даврида ривож топди. Ана шу даврда Ҳиндистонда юздан ортиқ икки ва уч тилли луғатлар яратилди. Улар орасида Фазлуллахон барлос томонидан тузилган “Луғати туркий” алоҳида аҳамиятга эга.
XI-XIX асрларда кўплаб оригинал, бири иккинчисини такрорламайдиган луғатлар яратилган. Ушбу луғатлар сўзнинг асл ва кўчма маъноларини аниқлаш, туркий ва туркий бўлмаган лексик бирликларни белгилаш ҳамда уларнинг этимологияси бўйича қимматли маълумотлар беради. Ҳиндистонда XVIII асрда тузилган “Луғати туркий” ўзбек луғатчилик тарихида алоҳида ўрин тутади. Таржима ва ўқув луғати шаклида тузилган ушбу луғатнинг биринчи ва охирги саҳифасидаги муҳрда қайд этилишича, у ҳижрий 1193, милодий 1779 йилда яратилган. Луғат охирида Ҳиндистоннинг Бангола шаҳрида тартиб берилганлиги қайд этилган. Унда асосан ўзбек тилидаги феъл шаклларининг форсча изоҳи келтирилади. Луғат 2а-53б саҳифадан иборат. Фанимиз учун ноёб ҳисобланган ушбу луғатнинг ягона нусхаси ҳозирда Лондондаги Британия музейида сақланмоқда2. Қўлёзма сўз бошида келтирилишича, “Луғати туркий” ўша давр анъанаси бўйича форс тилида битилган бўлиб, ўз даври форсийзабон кишилари учун туркий тилни фонетик, лексик, грамматик жиҳатдан илмий-амалий тушунтиришда ягона қўлланма вазифасини ўтаган3. Бинобарин, бундай луғатларнинг ҳар бирини, жумладан, “Луғати туркий”ни махсус тадқиқ қилиш тилшунослик фани, хусусан, ўзбек адабий тили тарихини ўрганишда ҳам назарий, ҳам амалий аҳамиятга эга. Бу эса мавзунинг долзарблигини кўрсатади.
Дабавлено : 2021-04-15 18:02:03
Этот категорий
Pythonda matematik hisoblashlarni dasturlash
- Daraja:
- Oliy ta`lim
- Turi:
- Uslubiy qoʻllanma
- Til:
- O`zbek tilida (lot.)
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:47:03
Ushbu uslubiy qo`llanma Python dasturlash tilida matematik hisoblash ishlarini dasturlashga bag`ishlangan. Bunda asosiy e’tibor massiv va matritsalar bilan ishlash, ular ustida bajariladigan amallar va funksiyalarni qo`llash, ilmiy grafiklarni yaratish funksiyalari imkoniyatlari bilan tanishish, SciPy paketi funksiyalari imkoniyatlarini o`rganish qaratilgan.
Nazariy mexanika
- Daraja:
- Oliy ta`lim
- Turi:
- Uslubiy qoʻllanma
- Til:
- O`zbek tilida (lot.)
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:46:55
Mazkur uslubiy ko`rsatma muhandislik yo`nalishlarning sirtqi bo`limida ta’lim olayotgan barcha talabalar uchun mo`ljallangan. Mualliflar sirtqi ta’limda tahsil olayotgan talabalarga nazariy mexanika fanidan topshirishi kerak bo`lgan nazorat ishlarini qanday bajarish kerakligini o`rgatshini maqsad qilib ish yuritilgan.
Nazariy mexanika
- Daraja:
- Oliy ta`lim
- Turi:
- Uslubiy qoʻllanma
- Til:
- O`zbek tilida (lot.)
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:46:46
Mazkur uslubiy ko`rsatma muhandislik yo`nalishlarning 60730300-Qurilish (bino va inshootlarni loyihalash, qurilish) yo`nalishi talabalari bo`limida ta’lim olayotgan barcha talabalar uchun mo`ljallangan.
Fundamentals of scientific research and innovation
- Daraja:
- Oliy ta`lim
- Turi:
- Oʻquv-uslubiy majmua
- Til:
- Ingliz tilida
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:45:59
In a market economy, there is a radical restructuring of science associated with the creation of competitive products, the transformation of science into the leading force of material production. The need for a scientific approach in the production of goods, economics and politics, the management environment and the education system forces science to develop at a faster pace than any other field of activity.
Oila tibbiyoti
- Daraja:
- Oliy ta`lim
- Turi:
- Oʻquv-uslubiy majmua
- Til:
- O`zbek tilida (lot.)
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:42:58
Ushbu fan respublikadagi sog`liqni saqlash tizimida o`tkazilayotgan islohotlar kesimida muhim ahamiyatiga ega. Sog`liqni saqlash birlamchi bo`g`iniga alohida e’tibor berilishi va umumiy amaliyot shifokori (pediatr) tizimini rivojlantirish nuqtai nazaridan bu fanning ahamiyati oshib bormoqda. SHu munosabat bilan ushbu dastur birlamchi bo`g`inda keng tarqalgakasalliklarni oldini olish, kechishi, davolashi va reabilitatsiya o`tkazishni qamrab oladi.
Новый
Жиззах вилоятида туристик дестинацияларни ташкил этишнинг ҳудудий жиҳатлари
- Daraja:
- Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim
- Turi:
- Avtoreferat
- Nashr etilgan yili:
- 2022
- Til:
- Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:58:58
Тадқиқотнинг мақсади Жиззах вилоятида туризм дестинацияларини ҳудудий ташкил этиш имкониятлари ва салоҳиятини аниқлаш, улардан самарали фойдаланиш бўйича таклиф-тавсиялар ҳамда ривожлантиришнинг ҳудудий жиҳатларини ишлаб чиқишдан иборат.
Таълим муассасаси раҳбарининг бошқарув фаолиятида соғлом ва ижодий муҳитни яратиш механизмларини такомиллаштириш
- Daraja:
- Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim
- Turi:
- Avtoreferat
- Nashr etilgan yili:
- 2022
- Til:
- Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:58:49
Тадқиқотнинг мақсади таълим муассасаси раҳбарининг бошқарув фаолиятида соғлом ва ижодий муҳитни яратиш механизмларини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
Ишлаб чиқариш таълими усталарининг касбий компетентлигини ривожлантириш
- Daraja:
- Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim
- Turi:
- Avtoreferat
- Nashr etilgan yili:
- 2022
- Til:
- Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:58:42
Тадқиқотнинг мақсади профессионал таълим муассасалари ишлаб чиқариш таълими усталарини тайёрлаш ва малакасини ошириш жараёнида уларнинг касбий компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
Eliptik qismi yuqori tartibli bo`lgan kasr tartibli xususiy hosilali differensial tenglamalar uchun to`g`ri va teskari masalalar
- Daraja:
- Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim
- Turi:
- Avtoreferat
- Nashr etilgan yili:
- 2022
- Til:
- Rus tilida,Ingliz tilida,O`zbek tilida (lot.)
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:58:34
Tadqiqot maqsadi ixtiyoriy elliptik operatorli xususiy hosilali va kasr tartibli xususiy hosilali tenglamalar uchun to`g`ri va teskari masalalarning yechimi mavjud va yagonaligini ko`rsatishdan iborat.
Саноат корхоналари ривожланишининг инновацион стратегияларини такомиллаштириш
- Daraja:
- Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim
- Turi:
- Avtoreferat
- Nashr etilgan yili:
- 2022
- Til:
- Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida
- Yaratilgan vaqti:
- 2022-11-14 07:49:28
Тадқиқoтнинг мақсади саноат корхоналари, хусусан фармацевтика саноати ривожланишининг инновацион стратегияларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.