A’debiyat tariyxi’nda ha’r qi’yli’ da’wirler haqqi’nda ko’z-qaraslar menen birlikte, bunnan ko’p ji’llar buri’n wo’tken ata-babalari’mi’zdi’n’ ruwxi’y wo’miri haqqi’nda tu’siniklerin de teren’ an’lawg’a boladi’. A’debiyat tariyxi’ wo’zi jasag’an da’wirdin’ tariyxi’y shi’nli’g’i’n ashi’p ko’rsetiw ushi’n tek wo’mir haqi’yqatli’g’i’n su’wretlew jag’i’nan g’ana qatnasadi’. Soni’n’ ushi’n da ha’r qanday shi’g’armani’ tariyxi’y shi’nli’qqa sa’ykes keledi –dep bahalawg’a bolmaydi’. Tariyxi’y faktti buzbay, sol tu’rinde de qatnas jasag’an jazi’wshi’lar bolg’an. Biraq a’debiyatta fantaziya ko’birek. Soni’n’ ushi’nda V.G.Belinskiy «Tariyx bolg’an na’rseni jazadi’. Al, a’debiyat boli’wi’ mu’mkin bolg’an» -dep ko’rsetedi, usi’nday sebepler menen a’debiy shi’g’armani’ sol tariyxi’y waqi’yani’n’ wo’zi si’pati’nda qabi’l ali’wg’a bolmaydi’. Biraq a’debiyatti’n’ wo’zi de tariyxi’y waqi’yalardi’n’ soqpag’i’ menen ju’redi. Ha’tte jazba tariyxi’ saqlanbay qalg’an yellerdin’ wo’zinde de, awi’zeki a’debiyat an’g’arlari’ menen wo’z tariyxi’n tiklep alg’an xali’qlar ko’plep ushi’rasadi’.