Kichik biznes rivojlanish tendentsiyalarini modellashtirish va bashoratlash (O`zbekiston res`ublikasi misolida)

"tayanch (eng muHim) so`zlar: kichik biznes, xususiy tadbirkorlik, modellashtirish, bashoratlash, o`timal guruHlash, zararsizlik nuqtasi, yashovchanlik va so`nuvchanlik, koo`eratsiyalashuv va kontsentratsiyalashuv darajalari, «yashovchanlik matritsasi», eks`ert-Hamkorlik tizimlari, sinergiya, kichik va yirik biznes koo`eratsion aloqalari. tadqiqot obhekti O`zbekiston res`ublikasi va ayrim mintaqalardagi kichik biznes subhektlari Hisoblanadi. ishning maqsadi res`ublikamizda kichik biznes rivojlanish tendentsiyalarini modellash-tirish va bashoratlashning nazariy-uslubiy asoslarini takomillashtirish Hamda ustuvor rivojla-nishini tahminlash yuzasidan ilmiy-amaliy taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. tadqiqot usullari: tadqiqot jarayonida iqtisodiy voqelik va jarayonlarni bilishning turli ilmiy usullari: iqtisodiy tizimlarni o`rganishga nisbatan dialektik yondoshuv, taHlil va sintez, kom`leks yondoshuv, qiyosiy taHlil, klaster taHlil, o`timizatsion usullar, guruHlash, eks`ert baHolash, statistik, ekonometrik modellashtirish va bashoratlash usullari qo`llanildi. olingan natijalar va ularning yangiligi: res`ublikamizda kichik biznesning rivojlanish tendentsiyalari aniqlangan, ular katta sonlar qonuni va taqsimot eHtimolligi funktsiyalari orqali tadbiq etilgan, bashoratlash uslubi taklif etilgan. kichik biznes subhektlarining genezisi, rivojlanish qonuniyatlari, bankrotlik sabablari, o`zaro qo`shilish, kichik va yirik korxonalar sinergiyasining jiHat-lari, ularni bozor mexanizmi orqali boshqarish, mono`oliyalarni cheklash muammolari bilan bog`liqlikda chuqur tadqiq etilgan Hamda amaliy takliflar yaratilgan. res`ublikamizda kichik biznesni rivojlanti-rishdagi institutsional o`zgarishlarning korxonalarni qo`llab-quvvatlash, rag`batlantirishdagi aHamiyati tizimli taHlil etilgan, muHim yo`nalishlari yaxlit tizimga tushirilgan. kichik biznes rivojlanish jarayonlarini taHlil etish va sintezlashda, xususiy va integral ko`rsatkichlarini ishlab chiqish va baHolash uslubiyoti amalda qo`llanilgan Hamda biznes subhektlarining menejment bosqichlari taHlil etilib samarali boshqarish, tovar va xizmatlar ishlab chiqarishning zararsiz nuqtalari ilk bor muayyan mintaqa kesimida iqtisodiyot tarmoqlari bo`yicha tadqiq etilgan. kasanachilik asosidagi kichik va yirik biznes-ning koo`eratsion aloqalarini modellashtirish uslubi, res`ublikamiz mintaqalarini kichik biznes rivojlanganligi bo`yicha o`timal guruHlash algoritmi, uslubi ishlab chiqilgan va qo`llangan. mustaqil-likdan keyingi yillarda kichik biznes subhektlarining rivojlanishi eks`ert-Hamkorlik tizimi yordamida davriy baHolangan va real amaliyot bilan mosligi asoslangan, tadbirkorlarning buxgalteriya talqinidagi foyda miqdori bilan iqtisodiy foyda miqdori tushunchalari farqi izoHlangan, muqobil xarajatlarning biznes yuritishdagi aHamiyati yoritilgan; res`ublikamiz mintaqalarida kichik biznesni rivojlanishi stsenariy usuli va eks`ert-Hamkorlik tizimlari yordamida baHolangan Hamda bashoratlangan. amaliy aHamiyati: kichik biznes rivojlanish tendentsiyalarini baHolash, modellashtirish va bashoratlash bo`yicha ishlab chiqilgan ilmiy-nazariy tavsiyalar, amaliy takliflar ushbu soHani tartibga soluvchi va muvofiqlashtiruvchi davlat, mintaqaviy va maxalliy organlar faoliyatini takomillashti-rishga, kichik biznesni rivojlantirish bo`yicha uzoq muddatli dasturlarni ishlab chiqishga imkon yaratadi. tatbiq etish darajasi va iqtisodiy samaradorligi: dissertatsiyada ishlab chiqilgan tavsiya va takliflar ot-f7-133 «O`zbekiston res`ublikasida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlanishini modellashtirish va marketing strategiyasini ishlab chiqishning nazariy va uslubiy asoslari» mavzusidagi (31.07.07y.dagi №156) fundamental tadqiqotlar davlat ilmiy-texnika dasturiga, O`zbekiston res`ublikasi adliya vazirligi (№ 05-312/8, 22.03.07y.), biznes-inkubatorlar va texno`arklar assotsiatsiyasi (№ 01/67, 20.04.2006y.), savdo-canoat `alatasi (№11/ash-07-1580, 18.09.07y.), xorazm viloyati Hokimligi (№6-1237, 02.06.2006y., №8-98, 16.01.2007 y., № 30, 23.02.2008y.) amaliy faoliyatlarida va urganch davlat universiteti (№204/2, 03.09.07y.) o`quv jarayonida foydalanish uchun qabul qilingan. qo`llanish (foydalanish) soHasi: kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojlanishini tartibga soluvchi va muvofiqlashtiruvchi davlat va mintaqaviy boshqaruv organlari faoliyatida, ixtisoslashgan oliy o`quv yurtlari o`quv jarayonida foydalanish mumkin. "