Yangi va eng yangi davr falsafasi

Ushbu referatda falsafaning muhim rivojlanish bosqichini yoritib berilgan. Jumladan, G’arbiy yevropa va O’rta osiyodagi falsafiy fikrlar rivoji haqida umumiy tasavvurlar beradi. Ushbu davrda yashab ijod qilgan fransuz mutafakkirlari F.Bekon, R.Dekart ingliz faylasuflar T.Gobbs, J.Lokk kabi faylasuflarning falsafiy qarashlari haqida fikr yuritiladi. Qolaversa O’rta Osiyodan Al- Buxoriy, B. Mashrab, So’fi Olloyor va M.Behbudiy kabi qomusiy olimlarning falsafiy ta’limotlari haqida ma’lumotlar berilgan.Gollandiyada (1566-I609) va Angliyada (I640-I688) bo`lib o`tgan ilk burjua revolyusiyalari, ularning G`arbiy yevropa mamlakatlarining ijtimoiy-iqtisodiy va mafkuraviy jihatdan taraqqiy etishiga ko`rsatgan ta`siri yangi davrning muhim voqealari hisoblanadi. Shuni aytish kerakki, yirik mashinali ishlab chiqarish fan va texnikaning taraqqiy etishini taqazo qilardi. London va Parijda fanlar akademiyasining tashkil qilinishi, tabiyotshunoslik va matematikaning tez sur`atlar bilan rivojlana borishi, mukammal soatlar va tegirmonlarning yaratilishi va shu kabilar davr amaliy ehtiyojini qondirishga qaratilgan javob bo`ldi. Tabiyotshunoslik bilan uzviy aloqada, o`rta asr sxolastikasiga qarshi keskin kurash jarayonida yangi davr falsafasi shakllandi. Bu falsafa mexanistik va metafizik xarakterga ega ekanligi bilan ajralib turadi, o`zida davr bilishi xususiyatlarini ifoda qiladi. Kepler va Galileyning kashfiyotlari, Nyuton tomonidan mexanikaning asosiy qonunlari va prinsiplarining yaratilgani, mexanikaning nazariy fan sifatida to`liq shakllanishiga, mexanitsizmning esa, ilmiy bilish va falsafada hukmron dunyoqarash va metodologiyaga aylanishiga olib keldi.Tabiat hodisalarini tushuntirishda mexanika qonunlarning mutloqlashtirilishi, tarixiy yondashishning yo`qligi eksperimentlar qo`yish, faktlar to`plash bilan ovora bo`lib, predmetlar o`rtasidagi bog`lanishlarni e`tibordan chetda qoldirishga, o`z navbatida, tabiyotshunoslik va falsafada metafizik fikr yuritish usulining shakllanishiga va uning keng qo`llanilishiga sabab bo`ldi. Ilk burjua revolyusiyalari davrida qator yangi ilm sohalarining vujudga kelganligini, ilmiy va falsafiy tadqiqotlarning bir-biridan aniqroq chegaralana borganligini, falsafada bilish metodi masalasining keng muhokama qilinganini alohida ta`kidlash zarur.