Chor Rossiyasi, Sovet mustamlakachiligi va Milliy Istiqlol

O’zbekiston tarixi» fanidan chor Rossiyasi, Sovet mustamlakachiligi va milliy istiqlol» davrlari bo’yicha uslubiy qo’llanma. Turkiy xalqlar yashovchi bapoyon xududlarni bosib olish Rossiya podsholarining azaliy orzusi edi. Bu boradagi amaliy harakat Ivan Groznыy zamonidan boshlangan edi. U. Qozon. (1552), Astraxon (1556), Sibir (1581-1590) xonliklarini bosib oladi va endi Turkiston xonliklari to’g’risida ma’lumot to’plashga kirishdi. Shu maqsadda 1558-1559 - yillarda Antoniy Jenkinson boshliq elchilarni Buxoroga yuborib josuslik ma’lumotlarini to’planganlari ma’lum. Rossiya hukumati XVII asr davomida 9 marta elchi yuborib Buxoro va Xiva xonliklarini ahvolini o’rgandi. Rossiya podshohi Petr I zamonida «sharqni egalla» siyosati yuritildi. Bu siyosatning tarkibiy qismlaridan biri Turkistonni egallash edi. Turkistonni bosib olish rejasi tuzildi. Xiva, Buxoro, Qo’qon xonliklarining g’arbiy, shimoliy va sharqiy chegaralarida harbiy istehkomlar qurish, xonliklarni Rossiya tobeligiga olish maqsadida katta harbiy ekspedisiyalar uyushtirildi. 1715 - yilda sharqiy chegaralarda Buxgols rahbarligida, 1716-1717 - yillarda Xiva xonligida Bekovich-Cherkasskiy rahbarligida harbiy ekspedisiyalar tajovuzkorona harakat qildilar. 1721-1724 - yillarda Flario Beneyev boshliq elchilar Buxoroda josuslik faoliyatini yuritdi. XVIII asr davomida Rus davlati qozoq va qirg’izlarning Kichik jo’z, O’rta Jo’z, Katta Jo’z xududlarini o’ziga bo’ysundirdi. Ularning xududida o’zbek xonliklariga bostirib borishda foydalanish uchun 46 ta katta va 96 ta kichikroq harbiy qal’a va istehkomlar qurdirdi, ularga qo’shinlarini joylashtirdi.