Samarqand jahonning eng ko’hna shaharlaridan biri bo’lib, taxminan 2750 yillik tarixga ega. Hozirgi Samarqand o’rnida miloddan avvalgi IV asrdan milodiy VI asrgacha So’g’d davlati poytaxti Maroqanda shahri mavjud bo’lgan. Arxeologik qazishmalardan ma’lum bo’lishicha, yuqori paleolit davrida ham Samarqand hududida odamlar yashagan. Rim tarixchisi Kvint Kursiy Ruf (I asr) ning yozishicha, Samarqand qal’asi devorining aylanasi taxminan 10,5 km bo’lgan. Miloddan avvalgi 329 yili Iskandar Zulqarnayn qo’shinlari Samarqandni vayron qilgan.