glevodlar- o’simlik va hayvon organizmlari tarkibiga kiradigan, uglerod, vodorod
va kisloroddan tashkil topgan birikmalar gruppasidir.Uglevodlar va ularning turli
xil unumlari, ayniqsa o`simliklarda ko`p uchraydi.O`simliklarning turli qismlari
quruq moddasini 70-80% ini tashkil qilib, o`simliklar hayotida muhim rol`
o`ynaydi.Odam va hayvonlar organizmida uglevodlar miqdori 2% ga ham etmaydi,
lekin ular ovqat bilan ko`p miqdorda qabul qilinib, doimo katta miqyosda almashib
turadi.
Aksari organizmlarda uglevodlarning unumlari asosan sodda qandglyukoza shaklida to`qimalarning energiyaga bo`lgan ehtiyojini,oqsil, nuklei n
kislotalar va yog` moddalar sintezi uchun lozim bo`lgan uglerod atomlarining
aksari qismini ta`min qiladi.
Ko`p hollarda uglevodlar boshqa sifnga mansub komponentlar bilan
qo`shilib murakkab birikmalar, oqsillar bilan glikoproteinlar, yog`lar bilan
glikolipidlar hosil qiladi.
Uglevodlar tarkiblarining murakkabligiga qarab uch turkumga bo`linadi:
monosaxaridlar - ular sodda qandlar deb ham ataladi, oligosaxaridlar, ikki yoki bir
necha monomerlarning birikib hosil qilgan zanjirlari birikib-disaxaridlar,
trisaxaridlar va hokazolarni hosil qiladi, polisaxaridlar -yuksak molekulyar massaga
ega 100 va mingdan ortiq monomerlar tutadilar.