Yer yuzida inson qo’li bilan yaratilgan inshoot va buyumlarga termitchalik qat’iy va doimiy zarar yetkazuvchi biror bir hasharot yo’q. Dunyoda termitlarning 2800 ga yaqin turi aniqlangan bo’lsa-da, turli inshoot va boshqa qurilish binolariga ularning taxminan 120 turi jiddiy zarar yetkazadi.

Zararkunanda hasharotlar va bo’g’imoyoqlilarga qarshi kurashda kimyoviy usul jahon tajribasida keng qo’llanilsada, ammo bunday insektoakarasidlarning yetarli tanlab ta’sir etish xususiyatiga ega emasligi aniqlandi, ya’ni pestisidlar biologik agentlarni birinchi navbatda esa zararkunandalar ommaviy rivojlanishining oldini oladigan tabiiy kushandalari hisoblangan entomofag hasharotlar, hasharotxo’r qushlar va boshqalarni qirib yo’qotadi.

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 15 noyabrdagi 496 sonli “Tamaki sanoatini rivojlantirishning qo’shimcha chora tadbirlari to’g’risida” gi qaror qabul qilindi. Bu qarorda tamakichilikni yagona rivojlantirish uchun yaratilgan yangi navlarni ishlab chiqarishga joriy etish, uni kasalliklari, zararkunandalari.

Umuman olganda ko’zga ko’rinmaydigan yashirin zarari hosilni 25-30 % kamaytirsa, ochiq ya’ni ko’zga ko’rinadigan zarari rivojlanish darajasiga qarab 50-100 % ga kamaytirish mumkin. Ana shularni е’tiborga olib bug’doyni qorakuya kasalliklari va unga qarshi kurashda fungisidlar samaradorligini o’rganish masalalarini ushbu bitiruv malakaviy ishimizga asosiy maqsad qilib oldik.

Hozirgi kunda kartoshkachilik sohasida ancha muvaffaqiyatlarga erishilmoqda, o’g’itlardan samarali foydalanish, serhosil navlarni keltirib ekish va O’zbekiston sharoitida takomillashtirish, ayniqsa Gollandiya, Belgiya kabi qishloq xo’jaligi madaniyati yuksak rivojlangan mamlakatlar bilan bu sohada katta ishlar amalga oshirilmokda.

Ishning maqsadi o’rta va ingichka tolali g’o’za navlarining fuzarioz so’lish kasalligi qo’zg’atuvchisining ekologiyasi, biologiyasi, ixtisoslashganligi, patogenligi, tarqalishi va zararini hamda turli xil omillarning g’o’zani fuzarioz vilt bilan kasallanishiga ta’sirini o’rganish va shu asosda qarshi kurash choralarini ishlab chiqish

O’zbekistonning o’ziga xos tabiiy iqlim sharoitlari shuningdek, o’simliklarni o’sish davridagi havo haroratining qulay bo’lishi kuplab zararli jonzotlarni rivojlanishiga imkoniyat yaratadi. Shuning uchun ham qishloq xo’jalik ekinlaridan minglab hasharotlar, kanalar, kasalliklar rivojlanib, hosil miqdoriga hamda sifatiga salbiy ta’sir ko’rsatadi.

O’zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida paxtachilik muhim ahamiyatga ega. Paxtakorlarimiz oldida yerlarning unumdorligini oshirish evaziga paxta hosili va sifatini, tola chiqish miqdorini ko’tarishdek vazifa turibdi. Ma’lumotlarga ko’ra dunyoda xozirgi kunga 89 ta mamlakatda paxta yetishtirilmoqda.

Beda almashlab ekishda, tuproq unumdorligini oshirishda va chorvachilik uchun vitaminga boy ozuqa sifatida muhum yekin hisoblanadi. Bedani 200 dan ortiq turdagi hasharotlar zararlab, uning hosildorligi va mahsulot sifatini pasaytiradi. Bu yekinni zararlovchi hasharotlar orasida beda barg filchasi yoki fitonomus (Photonomus variabiles H bst) jiddiy zararkunanda hisoblanadi.

Tut parvonasi (Glyphodes pyloalis Walker) xavfli zararkunanda bo’lib, uning qurtlari tut barglari va kurtaklari bilan oziqlanib, tut ipak qurti ozuqa bazasiga katta zarar yetkazadi.

Qishloq xo’jalik ekinlarida 80 mingdan ortiq turdagi zararkunandalar mavjud bo’lib, ulardan 10 mingdan ortiq turlari o’simliklarda jiddiy iqtisodiy zarar yetkazadi. Ana shunday zararkunandalardan ko’pchiligi mevali bog’larning kemiruvchi zararkunandalari bo’lib hisoblanadi.

Qishloq xo’jalik ekinlarining juda ko’plab zararli organizmlari mavjud bo’lib, ular o’simlikning hosiliga katta iqtisodiy zarar yetkazadi. Bu esa ularga qarshi kurash tizimini takomillashtirish va istiqbolli kurash yo’nalishini ishlab chiqishni talab etadi. Ana shunday kurash tizimlaridan eng mukammali uyg’unlashgan kurashdir.

Aholini g’alla donli ekinlar bilan bir qatorda kartoshkaga bo’lgan talab kun sayin ortib bormoqda. Kartoshka xalqimiz orasida ikkinchi non nomi bilan ham yuritiladi. Kartoshka tarkibida o’rtacha 75 % ni suv 25 % ni quruq moddalar tashkil etadi.

Hisobot yilida O’zbekiston Fermerlari kengashlari, Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklari bilan birgalikda ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklarini tashkil etish bo’yicha qabul qilingan hududiy Dasturlarga asosan 19 mingdan ortiq fermer xo’jaliklarini ko’p tarmoqli fermer xo’jaliklariga aylantirish belgilab olinib, amalda 19 ming 612 ta (yillik rejaga nisbatan 102,4%) fermer xo’jaliklarida qo’shimcha ishlab chiqarish sohalarini tashkil etish bo’yicha loyihalar amalga oshirildi.

Respublikamizda poliz ekinlarini yetishtirish qishloq xo’jaligining eng ahamiyatli sohalaridan biri hisoblanadi. Qovunning ko’pchilik poliz ekinlaridan ustunligi shundaki, uning ayrim qishki navlari 6 oy va undanda ko’p vaqt davomida buzilmasdan va ta’mini yuqotmasdan saqlanadi.

Ushbu bitiruv malakaviy ishida"Sharob tayyorlashda turli achitqilarning maxsulot sifat kўrsatkichlarini aniqlashda zamonaviy fizik-kimyoviy usullarning qo’llanilishi" mavzusi to`liq yoritib berilgan.

Qishloq xo’jaligida erishilgan yutuqlar haqida gapirganda, shuni alohida ta’kidlashni istardimki, bu sohada biz qo’lga kiritgan ulkan marralar, avvalo, fermerlarimiz, qishloq xo’jaligi mutaxassislari va qishloq taraqqiyoti bilan bog’liq tarmoqlarda mehnat qilayotgan yuz minglab yurtdoshlarimizning fidokorona mehnati, bilim va tajribasining samarasidir.

Vazirlar Maxkamasining qishloq va suv xo’jaligi, qishloq xo’jaligi mahsulotlarini qayta ishlash hamda iste’mol tovarlari kompleksi bir oy muddatda yem-xashak, shrot va sheluxa sotishga ixtisoslashtirilgan punktlar tarmog’ini inventarizasiyadan o’tkazish, bunda ularning viloyatlar, tumanlar va aholi punktlari bo’yicha oqilona joylashtirilishini yem-xashak iste’mol-chilari – fermerlar, shaxsiy yordamchi va dehqon xo’jaliklari egalarining ulardan keng foydalanishi ta’minlanishini nazarda tutsin.

Qishloq xo`jaligida erishilgan yutuqlar haqida gapirganda, shuni alohida ta’kidlashni istardimki, bu sohada biz qo`lga kiritgan ulkan marralar, avvalo, fermerlarimiz, qishloq xo`jaligi mutaxassislari va qishloq taraqqiyoti bilan bog`liq tarmoqlarda mehnat qilayotgan yuz minglab yurtdoshlarimizning fidokorona mehnati, bilim va tajribasining samarasidir.

Ushbu bitiruv malakaviy ishida"Emlangan va emlanmagan qo’zilarning immun statusi" mavzusi to`liq yoritib o`tilgan.