ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА
МАННИСОЛ
MANNISOLUM
Препаратнинг савдо номи: Маннисол
Таъсир этувчи модда (ХПН): маннитол
Дори шакли: инфузия учун эритма.
Таркиби:
100 мл эритма қуйидагиларни сақлайди:
фаол модда: маннитол – 10,0 г ёки 15,0 г;
ёрдамчи моддалар: натрий хлорид, инъекция учун сув.
Таърифи: рангсиз ёки бироз сарғиш тиниқ суюқлик.
Фармакотерапевтик гуруҳи: Диуретик восита.
АТХ коди: B05CX04
Фармакологик хусусиятлари
Маннитол – осмотик фаол бирикма (hexahydroxyalkohol) бўлиб, гломеруляр ультрафильтратнинг осмотик босимини оширади ва шу йўл билан унинг буйрак найчалари орқали қайта сўрилишини (реабсорбциясини) пасайтиради. Бошқа осмотик диуретиклар каби, буйрак найчаларида реабсорбцияни, асосан ионларнинг реабсорбциясини пассив пасайтиради. Ҳужайра ташқарисидаги суюқликда (айниқса қон-томир ичидаги) осмотик босимни оширади, бу ҳужайра ичидаги суюқликни ҳужайрадан ташқари соҳага ва қон томир ҳавзасига ўтишига олиб келади.
Фармакокинетикаси
Вена ичига юборилганидан кейин маннитол ҳужайра ташқарисидаги соҳада тарқалади. Калава фильтрациясидан осон ўтади ва фақат 10% буйрак найчаларида реабсорбцияга учрайди, каналчалар секрециясига учрамайди. Маннисолнинг буйрак клиренси инсулин клиренсидан бироз камроқ. Маннисолнинг ярим чиқарилиш даври катталарда тахминан 100 минутни ташкил қилади, юборилган дозанинг 80% сийдик орқали, юборилганидан кейин 3 соат давомида ўзгармаган ҳолда чиқарилади. Маннисолнинг жигар орқали метаболизми аҳамиятсиз бўлиб, жуда секин кечади.
Қўлланилиши
Операция, шок, жароҳат ва куйишлар оқибатидаги ўткир буйрак етишмовчилигининг олигурик босқичини олдини олиш ва даволаш борасида диурезни тутиб туриш, нефроген, жигар ва кардиал келиб чиқишга эга шишли ҳолатлар (асцит билан кечувчи ҳолатлар) ни даволаш. Бош мия ички гипертензиясини (травматик, операциялан кейинги ва бошқа асосий касаллик билан боғлиқ бўлган) даволаш, интоксикацияни даволашда токсинларни чиқарилишини тезлаштириш учун жадаллаштирилган диурезда ишлатилади. Кўз ички босими гипертензиясини (травматик, операциядан кейинги, ёпиқ бурчакли глаукомадаги) даволашда ишлатилади.
Қўллаш усули ва дозалари
Дозанинг катталиги, юбориладиган эритманинг концентрацияси ва юбориш тезлиги пациентнинг умумий ҳолати, кўрсатмалар ва терапевтик жавобга боғлиқ. Буйрак етишмовчилигида катталарга суткада 50-200 г юборилади. Кўпчилик ҳолларда суткада 100 г етарлидир.
Юқорироқ дозалар ишлатилганида пациентнинг ички муҳитини назорат қилиш керак. Бош мия ички босими ва кўз ички босими ошганда 1,5-2 г маннисол 30-60 минут давомида юборилади. Жадаллаштирилган диурезни ўтказиш борасида 1 соат давомида пациентнинг тана вазни кг га 1-2 г юборилади. Яхши терапевтик жавоб олинганида дозани 8 соатдан кейин, гидратация ва ионограмманинг назорати остида такроран юбориш мумкин. Шиш ҳолатларда тана вазни кг га 0,5-2 г юборилади.
Вена ичига инфузия қилинади.
Ножўя таъсирлари
Паст ва ўртача дозалар ҳужайра ташқаридаги суюқликдаги ион мувозанатига жиддий таъсир қилмайди. Юқори дозаларни қўлланиши ва такроран буюрилиши ион дисбалансига, айниқса гипонатриемияга олиб келиши мумкин, калийни йўқотилиши камроқ намоён бўлади. Калава фильтрацияси сусайганида ёки маннисолнинг катта миқдори тез юборилганидан кейин ҳужайрадан ташқаридаги моддаларнинг миқдорини ошиши ва кейинчалик қон айланишининг етишмовчилиги ўпка шиши билан ва “эркин сувли интоксикация” белгилари билан оғирлашиши мумкин. Осмотик диурез оқибатидаги гиповолемия. Шунингдек иситма, ацидоз, оғиз қуриши, бош оғриғи, қусиш, гипотензия, тахикардия ва ўткинчи мушак ригидлиги таърифланган. Препаратни томирдан ташқарига беҳосдан юборилиши маҳаллий некрозга олиб келиши мумкин. Аллергик реакциялар таърифланмаган.
Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар
Оғир даражали буйрак етишмовчилиги фонидаги исботланган анурия; маннисолни 0,2 г дозада қўллангандан кейин диурезни камида 40 мл/соат га ошиши кузатилган ҳолат, сувсизланиш, ион бузилишлари, бош мия ичига қон қуйилиши (кранеоэктамиядан ташқари); қон томирларини ўтказувчанлигини ошиши ва мўртлиги билан боғлиқ метаболик шишлар, азотемияни ошиши билан кечувчи авж олувчи буйрак етишмовчилиги.
Дориларнинг ўзаро таъсири
Маннисол литийни буйрак орқали чиқарилишини оширади, кураресимон миорелаксантларнинг таъсирини потенциялайди.
Махсус кўрсатмалар
Маннисолни вена ичига юборишда қуйиладиган қон билан аралаштириш мумкин эмас. Сохта агглютинацияни олдини олиш учун маннитолнинг эритмасига натрий хлориди эритмасини аралаштириш лозим. Маннисолни юборишда ички муҳитни, айниқса ионларнинг концентрациясини синчиклаб назорат қилиш лозим. Дори воситасини бир марта қўллангандан сўнг тароран ишлатиш мумкин эмас.
+200С дан паст ҳароратда кристалланиши мумкин. Бундай ҳолларда дорини сув ҳаммомида қиздириш, кристаллари эригандан кейин эса юбориш ҳароратигача совутиш лозим.
Дори воситасини биринчи қўллашдан кейин қайта қўллаш мумкин эмас.
Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач ишлатилмасин.
Чиқарилиш шакли
100 мл, 200 мл, 400 мл инфузия учун шиша флаконларда.
Сақлаш шароити
+150С дан 250С гача бўлган ҳароратда сақлансин.
Музлатилмасин.
Яроқлилик муддати
2 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби
Рецепт бўйича.