ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА
ПЛАТИФИЛЛИН-дарница
PLATYPHYLLINE-DARNITSA
Препаратнинг савдо номи: Платифиллин-Дарница
Таъсир этувчи модда: платифиллин гидротартрати;
Дори шакли: инъекция учун эритма
Таркиби:
1 мл эритма қуйидагиларни сақлайди:
фаол модда: платифиллин гидротартрати – 2 мг;
ёрдамчи моддалар: инъекция учун сув.
Таърифи: тиниқ, рангсиз суюқлик.
Фармакотерапевтик гуруҳи: ичакнинг функционал бузилишларида қўлланиладиган препаратлар.
АТХ коди: А03А.
Фармакологик хусусиятлари
Фармакодинамикаси
Платифиллин – табиий алкалоид бўлиб, М-холиноблокловчи таъсир кўрсатади. Атропин билан солиштирганда периферик М-холинорецепторларга камроқ таъсир кўрсатади (меъда-ичак йўллари аъзоларининг силлиқ мушак хужайраларига ва кўз қорачиғи циркуляр мушакларига нисбатан спазмолитик таъсири бўйича атропиндан 5-10 марта кучсизроқ). М-холинорецепторларни блоклаб, постганлионар холинергик нервлардан, улар томонидан иннервацияланувчи эффектор аъзолар ва тўқималарга (юрак, силлиқ мушакли аъзолари, ташқи секреция безлари) нерв импульсларини ўтказилишини бузади. М-холинорецепторларни қисман блоклайди. Холинорецепторларни блокловчи таъсири парасимпатик вегетатив нерв тизимининг тонусини ошган ҳолатида ёки М-холиномиметиклар таъсирида кўпроқ даражада намоён бўлади. Атропинга нисбатан, айниқса катта дозаларда қўлланганида камроқ даражада тахикардия чақиради. Адашган нерв таъсирини камайтириб, юракнинг ўтказувчанлигини яхшилайди, миокарднинг қўзғалувчанлигини оширади, юракнинг минутлик ҳажмини оширади. Ганглияларни блокловчи ва бевосита миотроп спазмолитик таъсир кўрсатади, терининг майда қон томирларини кенгайишини чақиради. Юқори дозаларда томирларни ҳаракатлантирувчи марказни сусайтиради ва симпатик ганглияларни блоклайди, бунинг оқибатида томирлар кенгаяди ва артериал босим пасаяди (асосан – вена ичига юборилганда). Эндокрин безларининг секрециясини атропинга нисбатан кучсизроқ сусайтиради, силлиқ мушаклар тонусини яққол пасайтиради, меъда, ўникки бармоқ ичак, ингичка ва йўғон ичакнинг перистальтик қисқаришлари амплитудасини ва частотасини камайтиради, ўт-пуфаги тонусини (ўт йўлларининг гинеркинезияси бўлган шахсларда) ўртача пасайтиради. Гипокинезияда ўт пуфаги тонуси нормал даражагача ошади. Бачадон, қовуқ ва сийдик чиқариш йўлларининг силлиқ мушакларини бўшаштиради. Спазмолитик таъсир кўрсатиб, оғриқ синдромини йўқотади. Адашган нерв тонусини ошиши ёки холиномиметиклар таъсирида бронхлардаги спазм бўлган силлиқ мушакларни бўшаштиради, нафас ҳажмини оширади, бронхиал безлар секрециясини сусайтиради. Парентерал юборилганида кўз камалак пардасининг доира мушакларини бўшашиши натижасида кўз қорачиғини кенгайишини чақиради. Бир вақтнинг ўзида кўзнинг ички босими ошади ва аккомодация фалажи (цилиар тананинг киприксимон мушакларини бўшашиши оқибатида) рўй беради. Атропинга нисбатан аккомодацияга бўлган таъсири камроқ ва қисқароқ намоён бўлади. Бош мия ва нафас марказини, кўпроқ даражада – орқа мияни қўзғатади (юқори дозаларда тиришишлар бўлиши мумкин, марказий нерв тизимини, томирларни ҳаракатлантирувчи ва нафас марказларини сусайиши мумкин). Гематоэнцефалик тўсиқ орқали ўтади.
Фармакокинетикаси
Парентерал юборилганидан кейин гистогематик тўсиқлардан, хужайра ва синаптик мембраналардан тез ва осон ўтади. Катта дозалар юборилганида юқори концентрацияларда марказий нерв тизимида тўпланади. Организмда платинецин ва платинецин кислотасини ҳосил қилиб, гидролизга учрайди. Буйрак орқали сийдик билан ва ичак орқали аҳлат билан чиқарилади. Тўғри қўлланганида (дозалар, юборишлар орасидаги интерваллар) кумуляция бўлмайди.
Қўлланилиши
Мажмуавий даволаш таркибида: гастродуоденит, функционал диспепсия, пилороспазм, холецистит, холелитиаз, ичак санчиғи, буйрак санчиғи, ўт-сафро санчиғи. Бронхиал астма (бронхоспазмни олдини олиш учун), бронхорея. Альгодисмерония. Церебрал артерияларнинг спазми. Ангиотрофоневрозда қўлланилади.
Қўллаш усули ва дозалари
Тери остига қўлланилсин.
Катталар ва 15 ёшдан ошган болаларга, спастик хуружларни, бронхиал астманинг давомли хуружини, церебрал ва периферик ангиоспазмни бартараф қилиш учун – 1-2 мл дан эритма суткада 1-2 марта.
Курсли даволашда 10-15-20 кун давомида тери остига 1-2 мл суткада 1-2 марта юборилади.
Бир марталик ва суткалик дозалар, юбориш тез-тезлиги, пациентнинг ёши ва кўрсатмаларга мувофиқ шифокор томонидан шахсий белгиланади.
Катталар учун максимал дозалари: бир марталик – 10 мг, суткалик – 30 мгни ташкил қилади.
Ножўя таъсирлари
Меъда-ичак йўллари томонидан: оғизни қуриши, чанқоқлик, таъм сезиш ҳиссини бузилиши, дисфагия, ичак моторикасини атониягача пасайиши, ўт пуфаги ва ўт йўллари тонусининг пасайиши.
Буйрак \ ва сийдик чиқариш йўллари томонидан: сийдик чиқарилишини қийинлашиши ва тутилиши.
Юрак – қон томир тизими томонидан: тахикардия, аритмия, шу жумладан экстрасистолия, юзни қизариши, қон оқиб келиши, артериал босимини пасайиши.
Нерв тизими томонидан: бош оғриғи, бош айланиши, дизартрия, марказий нерв тизимини қўзғалиши, уйқусизлик, ҳавотирлик, амнестик синдром.
Кўриш аъзолари томонидан: мидриаз, фотофобия, аккомодация фалажи, кўз ички босимини ошиши.
Нафас тизими ва кўкс оралиғи аъзолари томонидан: бронхлар тонуси ва секретор фаоллигини пасайиши, бу кўчиши қийинлашадиган қовушқоқ балғамни ҳосил бўлишига олиб келади.
Тери ва тери ости ёғ клетчаткаси томонидан: тери тошмаси, эшакеми, эксфолиатив дерматит, терини қуриши, тер ажралишини камайиши.
Иммун тизими томонидан: анафилактик реакциялар, анафилактик шок кузатилиши мумкин.
Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар
Препаратнинг компонентларига юқори сезувчанлик. Юрак қисқаришлар сонини ошиши ноўрин бўлган юрак-томир тизимининг касалликлари: хилпилловчи аритмия, тахикардия, сурункали юрак етишмовчилиги, юрак ишемик касаллиги, митрал стеноз, оғир артериал гипертензия. Ўткир қон кетиши. Тиреотоксикоз. Гипертермик синдром. Тутилиш билан кечувчи меъда-ичак йўлларининг касалликлари (қизилўнгач ахалазияси, привратник стенози, ичак атонияси). Глаукома. Жигар ва буйрак етишмовчилиги. Miastenia gravis. Сийдикни тутилиши ва унга мойиллик. Мияни шикастланишида қўллаш мумкин эмас.
Дориларнинг ўзаро таъсири
Шизофренияси бўлган беморларда галоперидол билан бир вақтда қўлланганида антипсихотик самара пасайиши мумкин.
Фенобарбитал, пентобарбитал, магний сульфати ва этаминал натрийнинг седатив ва ухлатувчи таъсирини кучайтиради. Верапамил қабул қилиш оқибатида юзага келган брадикардияни, морфин чақирган кўнгил айниши, қусиш ва брадикардияни бартараф қилади.
Прозериннинг самараларини блоклайди.
Ичга қабул қилиш учун буюрилган Н2-гистаминолитиклар, дигоксин ва рибофлавиннинг самараларини оширади (перистальтикани секинлаштиради ва сўрилишини яхшилайди).
Адреномиметиклар ва органик нитратлар кўз ички босимини ошишини потенциялайди.
М-холиноблокаторлар, амантадин, галоперидол, фенотиазинлар, МАО ингибиторлари, трициклик антидепрессантлар, бензактизин, хинидин сульфати, изониазид, баъзи антигистамин препаратлари (дифенгидрамин), дизопирамид, новокаинамид антихолинергик ножўя самараларни ривожланиш хавфини оширадилар.
Холинэстераза ингибиторлари билан антагонизм намоён қилади.
Антихолиностераз препаратлари билан бир вақтда қўлланмасин.
Морфиннинг юрак-томир тизимига сусайтирувчи таъсирини кучайтиради, МАО ингибиторлари – мусбат хроно- ва батмотроп самара, юрак гликозидлари – мусбат батмотроп самара, хинидин, новокаинамид – холиноблокловчи таъсирни кучайтиради. Силлиқ мушакларнинг спазмлари билан боғлиқ бўлган оғриқларда, препаратнинг таъсирини анальгетиклар, седатив воситалар, транквилизаторлар, томирларнинг спазмларида – гипотензив ва седатив воситалар кучайтирадилар.
Номутаносиблиги.
Бошқа дори воситалари билан аралаштирилмасин. Фақат тавсия қилинган эритувчи ишлатилсин.
Махсус кўрсатмалар
Простата безининг гипертрофияси ёки сийдик чиқариш йўлларининг обструкцияси, Даун касаллиги, болалар церебрал фалажи; рефлюкс-эзофагит, рефлюкс-эзофагит билан бирга кечувчи диафрагманинг қизилўнгач тешигининг чурраси; носпецифик ярали колит, мегаколон; ташҳис қилинмайдиган глаукоманинг пайдо бўлиши эҳтимолини ҳисобга олиб 40 ёшдан ошган пациентларга; вегетатив (автоном) нейропатияларда; кекса ёшдаги ёки ҳолсизланган беморларда, обструкцияси қайтмайдиган ўпканинг сурункали касалликларида, қуюқ, қийин кўчувчи балғамни озгина ишлаб чиқарилиши билан кечувчи ўпканинг сурункали касалликларида. Ксеростомияли пациентларда узоқ муддат қўлланилиши кейинчалик сўлак ажралишини пасайишини чақириши мумкин.
Ҳомиладорлик ёки эмизиш даврида қўлланиши.
Препарат ҳомиладорлик ёки эмизиш даврида фақат она учун кутилаётган фойда, ҳомила ёки бола учун потенциал хавфдан юқори бўлгандагина эҳтиёткорлик билан қўлланади.
Болалар.
Препарат болаларда 15 ёшдан бошлаб қўлланади.
Автотранспортни ёки бошқа механизмларни бошқаришда реакция тезлигига таъсир қилиш қобилияти.
Препарат қўлланганида автомобилни бошқариш ва юқори диққат ва психомотор реакциялар тезлигини талаб қилувчи бошқа потенциал хавфли фаолият турларини бажаришдан сақланиш керак.
Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач ишлатилмасин.
Дозани ошириб юборилиши
Симптомлари: ичакни фалажли ўтказмаслиги, сийдикни ўткир тутилиши (простата безининг хавфсиз ўсмалари бўлган беморларда), аккомодация фалажи, кўз ички босимини ошиши; оғиз бўшлиғи, бурун, томоқ шиллиқ қаватини қуриши, ютишни қийинлашиши, мидриаз (камалак пардани тўлиқ йўқолишигача), тремор, тиришишлар, гипертермия, МНС ни уни сусайишигача қўзғалиши, нафас ва томирларни харакатлантирувчи марказларини сусайиши.
Даволаш. Жадаллаштирилган диурез, ичак парезини сусайтирувчи ва тахикардияни камайтирувчи холинэстераза ингибиторларини (физостигмин, галантамин ёки прозерин) юбориш. Кучсиз қўзғалиш ва тиришишларда – магний сульфати, оғир ҳолатларда – натрий оксибутират, оксигенотерапия, ўпкани таъбиий вентиляцияси ўтказилади. Ҳаёт учун хавф солувчи тахикардияда – хинидин сульфати, пропранолол юборилади.
Чиқарилиш шакли
1 мл дан ампулада; 5 ампуладан контур уяли ўрамда; 2 контур уяли ўрам қутида; 10 ампуладан қутида.
Сақлаш шароити
Оригинал ўрамда, 25°С дан юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин. Музлатилмасин.
Яроқлилик муддати
5 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби
Рецепт бўйича.