ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА
МЕЛАРТ®
MELARTUM
Препаратнинг савдо номи: Меларт®
Таъсир этувчи модда (ХПН): мелоксикам
Дори шакли: таблеткалар
Таркиби:
бир таблетка қуйидагиларни сақлайди:
фаол модда: мелоксикам – 7,5 мг ёки 15,0 мг.
ёрдамчи моддалар: поливинилпирролидон (повидон), сут қанди (лактоза), картошка крахмали, коллидон CL-M (кросповидон), тальк, магний стеарати, микрокристаллик целлюлоза.
Таърифи:
Думалоқ яссицилиндрик шаклли, оч-сариқ рангли 7,5 мг доза учун рискасиз, 15 мг доза учун рискали таблекталар. Таблеткани юзасида бироз мармарликка йўл қўйилади.
Фармакотерапевтик гуруҳи: Ностероид яллиғланишга қарши воситалар.
АТХ коди: М01АС06
Фармакологик хусусиятлари
Фармакодинамикаси
Мелоксикам – оғриқ қолдирувчи, иситмани туширувчи ва анальгетик хусусиятларига эга бўлган ностероид яллиғланишга қарши препаратдир (НЯҚП).
Таъсир механизми яллиғланган соҳада простагландинлар синтезида иштирок этувчи циклооксигеназа–2 (ЦОГ-2) нинг ферментатив фаоллигини сусайтириши натижасида простагландинлар синтезини ингибиция қилиши билан боғлиқ. Юқори дозаларда буюрилганда, узоқ вақт қўлланганда ва организмнинг шаҳсий ўзига хос хусусиятларига қараб, ЦОГ-2 га нсибатан селективлиги камаяди. Меъданинг шиллиқ қавати ва буйраклардагига нисбатан, яллиғланиш соҳасида простагландинлар синтезини кўпроқ сусайтиради, бу ЦОГ-2 ни нисбатан танлаб ингибиция қилинишига боғлиқдир. Меъда-ичак йўлларининг эрозив-ярали касалликларини камроқ чақиради. Мелоксикам меъда-ичак йўлларини ҳимоя қилувчи ва буйракда қон оқимини бошқаришда иштирок этувчи простагландинлар синтезида иштирок этадиган циклооксигеназа-1 (ЦОГ-1) га камроқ таъсир қилади.
Фармакокинетикаси
Меъда-ичак йўлларидан яхши сўрилади, мелоксикамнинг мутлоқ биокиришаолишлиги – 89% ташкил қилади. Овқат билан бир вақтда қабул қилиниши сўрилишини ўзгартирмайди. Препарат ичга 7,5 ва 15 мг дозаларда қабул қилинганида, унинг қондаги концентрациялари дозаларга пропорционалдир. Мувозанат концентрацияларга 3-5 кун давомида эришилади. Препарат узоқ вақт (1 йилдан ортиқ) қўлланганида, концентрацияси фармакокинетикасининг турғун ҳолатига биринчи марта эришилгандан кейин аниқлангандагига ўхшаш бўлади.
Плазма оқсиллари билан боғланиши 99% ни ташкил қилади. Препарат бир кунда бир марта қабул қилинганида унинг максимал ва базал концентрациялари орасидаги диапазон катта бўлмайди ва 7,5 мг дозада қабул қилинганида 0,4-1,0 мкг/мл, 15 мг доза қўлланилганида эса – 0,8-2,0 мкг/мл ни ташкил қилади (мувофиқ равишда минимал концентрациялари (Сmin) ва максимал концентрациялари (Cmax) нинг қийматлари келтирилган). Мелоксикам гистогематик тўсиқлардан ўтади, синовиал суюқлигидаги концентрацияси плазмадаги максимал концентрациясини 50% га етади.
Жигарда деярли тўлиқ метаболизмга учраб, фармакологик жиҳатдан нофаол бўлган тўртта ҳосилаларни ҳосил қилади. Асосий метаболити 5′-карбоксимелоксикам (дозасининг 60% ташкил қилади), оралиқ метаболити 5′-гидроксиметилмелоксикамни оксидланиши туфайли ҳосил бўлади ва кам миқдорда чиқарилади (дозасидан 9%). In vitro тадқиқотлар бу метаболик айланишларда CYP 2С9 ни муҳим роль ўйнашини, CYP 3А4 изоферменти эса қўшимча аҳамиятга эга эканлигини кўрсатди. Бошқа икки метаболитини ҳосил бўлишида (улар препаратнинг дозасини мувофиқ 16% ва 4% ни ташкил қилади) пероксидаза ферменти иштирок этади, унинг фаоллиги, эҳтимол шаҳсий ўзгарувчан бўлади.
Асосан метаболитлар кўринишида, аҳлат ва сийдик билан тенг миқдорда чиқарилади. Қабул қилинган дозанинг 5% дан камроқ миқдори ўзгармаган ҳолда аҳлат билан чиқарилади, сийдикда эса ўзгармаган ҳолда препарат жуда ҳам оз миқдорда аниқланади. Мелоксикамнинг ярим чиқарилиш даври (Т1/2) 15-20 соатни ташкил қилади. Плазма клиренси ўртача минутига 8 мл ни ташкил қилади. Кекса ёшдаги шахсларда препаратнинг клиренси пасаяди. Тақсимланиш хажми паст ва ўртача 11 л ни ташкил қилади.
Ўртача оғирлик даражасидаги жигар ёки буйрак етишмовчилиги мелоксикамнинг фармакокинетикасига жиддий таъсир кўрсатмайди.
Қўлланилиши
- остеоартрозни симптоматик даволаш;
- ревматоид артритни симптоматик даволаш;
- анкилозловчи спондилоартрит (Бехтерев касаллиги) ни симптоматик даволашда қўлланилади.
Қўллаш усули ва дозалари
Препарат суткада 7,5-15 мг дозада бир марта овқатланиш вақтида қабул қилинади.
Тавсия этиладиган дозалаш тартиби:
– ревматоид артрит: суткада 15 мг буюрилади. Даволовчи самарасига қараб, доза суткада 7,5 мг гача пасайтирилиши мумкин.
– остеоартроз: суткада 7,5 мг буюрилади. Самарасиз бўлганида доза суткада 15 мг гача оширилиши мумкин.
– анкилозловчи спондилоартрит: суткада 15 мг буюрилади.
Максимал суткалик доза – 15 мг ташкил қилади.
Ножўя таъсирлар ривожланиш хавфи юқори бўлган, шунингдек оғир буйрак етишмовчилиги бўлган гемодиализдаги пациентларда препаратнинг дозаси суткада 7,5 мг дан ошмаслиги лозим.
Ножўя таъсирлари
Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан: 1% дан ортиқ ҳолларда – диспепсия, шу жумладан кўнгил айниши, қусиш, абдоминал оғриқлар, қабзият, метеоризм, диарея; 0,1-1% ҳолларда – «жигар» трансаминазалари фаоллигини ўткинчи ошиши, гипербилирубинемия, кекириш, эзофагит, гастродуоденал яра, меъда-ичак йўлларидан қон кетиши (шу жумладан яширин), стоматит; 0,1% дан кам ҳолларда – меъда-ичак йўлларини перфорацияси, колит, гепатит, гастрит.
Қон яратиш аъзолари томонидан: 1% дан ортиқ ҳолларда – анемия, 0,1-1% ҳолларда – қон формуласини ўзгариши, шу жумладан лейкопения, тромбоцитопения.
Тери қопламалари томонидан: 1% дан ортиқ ҳолларда – қичишиш, тери тошмаси; 0,1-1% ҳолларда – эшакеми; 0,1% дан кам ҳолларда – фотосенсибилизация, буллёз тошмалар, кўп шаклли эритема, шу жумладан Стивенс-Джонсон синдроми, токсик эпидермал некролиз.
Нафас тизими томонидан: 0,1% дан кам ҳолларда – бронхоспазм.
Нерв тизими томонидан: 1% дан ортиқ ҳолларда – бош айланиши, бош оғриғи; 0,1-1% ҳолларда – вертиго, қулоқларни шанғиллаши, уйқучанлик; 0,1% дан кам ҳолларда – онгни чалкашиши, дезориентация, эмоционал лабиллик.
Юрак-қон томир тизими томонидан: 1% дан ортиқ ҳолларда – периферик шишлар; 0,1-1% ҳолларда – артериал босимни ошиши, юз терисига «оқиб келишлар» ҳисси.
Сийдик-чиқариш тизими томонидан: 0,1-1% ҳолларда – гиперкреатининемия ва/ёки қон зардобида мочевина миқдорини ошиши; 0,1% дан кам ҳолларда – ўткир буйрак етишмовчилиги; мелоксикамни қабул қилиниши билан боғлиқлиги аниқланмаган – интерстициал нефрит, альбуминурия, гематурия.
Сезги аъзолари томонидан: 0,1% дан кам ҳолларда – конъюнктивит, кўришни бузилиши, шу жумладан ноаниқ кўриш.
Аллергик реакциялари: 0,1% дан кам ҳолларда – ангионевротик шиш, анафилактоид/анафилактик реакциялар.
Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар
– мелоксикамга ёки препаратнинг ёрдамчи моддаларига ўта юқори сезувчанлик; препаратнинг таркибига лактоза киради, шунинг учун галактозани ўзлаштира олмаслик, лактоза танқислиги ёки глюкозо-галактозная мальабсорбция синдроми каби кам учрайдиган наслий касалликлари бўлган пациентлар препаратни қабул қилмасликлари керак;
– аортокоронар шунтлаш операциясини ўтказгандан кейинги ҳолат;
– компенсацияланмаган юрак етишмовчилиги;
– бронхиал астма, бурун поллинози ва ацетилсалицил кислотаси ва бошқа НЯҚП ўзлаштира олмасликни тўлиқ ёки нотўлиқ бирга қўшилиши;
– меъда ва 12-бармоқ ичакнинг шиллиқ қаватини эрозив-ярали ўзгаришлари, меъда-ичакдан фаол қон кетишлари;
– ичакнинг яллиғланиш касалликлари (ярали колит, Крон касаллиги);
– цереброваскуляр ёки бошқа турдаги қон кетишлар;
– оғир жигар етишмовчилиги ёки жигарнинг фаол касаллиги;
– диализга дучор бўлмаган, сурункали буйрак етишмовчилиги (креатинин клиренси (КК) минутига 30 мл дан кам) бўлган беморлар, буйракнинг авж олувчи касалликлари, шу жумладан тасдиқланган гиперкалиемия;
– ҳомиладорлик, эмизиш даври;
– 12 ёшгача бўлган болаларда қўллаш мумкин эмас.
Эҳтиёткорлик билан: юрак ишемик касаллиги, цереброваскуляр касалликлар, компенсацияланган юрак етишмовчилиги, дислипидемия/гиперлипидемия, қандли диабет, периферик артерияларнинг касалликлари, чекиш, КК 30-60 мл/мин.
Меъда-ичак йўллининг эрозив-ярали шикастланишларини ривожланиши тўғрисидаги анамнестик маълумотлар, Helicobacter pylori инфекциясини борлиги, кекса беморлар, НЯҚП узоқ муддат қўлланиши, алкоголни жуда тез-тез истеъмол қилиниши, оғир соматик касаликлар, қуйидаги препаратлар ёндош даволаш:
– антикоагулянтлар (масалан, варфарин);
– антиагрегантлар (масалан, ацетилсалицил кислотаси, клопидогрел);
– перорал глюкокортикостероидлар (ГКС) (масалан, преднизолон);
– серотонинни қайта қамраб олинишини селектив ингибиторлари (масалан, циталопрам, флуоксетин, пароксетин, сертралин).
Меъда-ичак йўлли томонидан ноҳуш ҳолатларни ривожланиш хавфини пасайтириш учун минимал самарали дозани иложи борича минимал қисқа курсда ишлатиш керак.
Дориларнинг ўзаро таъсири
– бошқа ностероид ялиғланишга қарши препаратлар билан (шунингдек ацетилсалицил кислотаси билан) бир вақтда қўлланганида эрозив-ярали шикастланишлар ва меъда-ичак йўлларидан қон кетишларни пайдо бўлиш хавфи ошади;
– гипотензив препаратлар билан бир вақтда қўлланганида охиргиларининг таъсири самарасини пасайиши мумкин;
– литий препаратлари билан бир вақтда қўлланганида, литийни кумуляцияси ва унинг заҳарли таъсири ошиши мумкин (қондаги литий концентрациясини назорат қилиш тавсия этилади);
– метотрексат билан бир вақтда қўлланганида, охиргисининг қон яратиш тизимига бўлган ножўя таъсири кучаяди (анемия, лейкопенияни ривожланиш хавфи ошади, қоннинг умумий тахлилини вақти-вақти билан назорат қилиш кўрсатилган);
– диуретиклар ва циклоспорин билан бир вақтда қўлланганида буйрак етишмовчилигини ривожланиш хавфи ошади;
– бачадон ичи контрацептив воситалари билан бир вақтда қўлланганида охиргиларининг самарасини пасайиши мумкин;
– антикоагулянтлар (гепарин, тиклопидин, варфарин), шунингдек тромболитик препаратлар (стрептокиназа, фибринолизин) билан бир вақтда қўлланганида, қон кетиш хавфи ошади (қоннинг ивиши кўрсаткичларини вақти-вақти билан назорат қилиш керак);
– колестирамин билан бир вақтда қўлланганида препаратни меъда-ичак йўлларидан чиқарилиши кучаяди;
– серотонинни қайта қамраб олинишини селектив ингибиторлари билан бир вақтда қўлланганда меъда-ичак йўлларидан қон кетишни ривожланиш хавфи ошади.
Махсус кўрсатмалар
– анамнезида меъда ва 12-бармоқ ичак яра касаллиги бўлган пациентларда, шунингдек антикоагулянт даво олаётган беморларда препаратни қўллаганда эҳтиёткорликка риоя қилиш керак. Бундай пациентларда меъда-ичак йўлларида эрозив-ярали касалликларни пайдо бўлиш хавфи юқори бўлади;
– кекса ёшли пациентларда, қон айланишини етишмовчилигини кўринишлари билан кечувчи сурункали юрак етишмовчилиги бўлган пациентларда, жигар циррози бўлган пациентларда, шунингдек хирургик аралашувлари оқибатида гиповолиемия ривожланган пациентларда, препаратни қўллашда эҳтиёткорликка риоя қилиш ва буйраклар фаолиятининг кўрсаткичларини назорат қилиш лозим;
– буйрак фаолияти бироз ёки ўртача пасайган (КК минутига 30 мл дан ортиқ) бўлган пациентларда препаратнинг дозасини тўғрилаш талаб этилмайди;
– бир вақтда мелоксикам ва сийдик ҳайдовчи воситалар қабул қилаётган пациентлар, етарли миқдорда суюқлик қабул қилишлари лозим;
– агар даволаниш жараёнида аллергик реакциялар (қичишиш, тери тошмаси, эшакеми, фотосенсибилизация) пайдо бўлса, препаратни қўллашни тўхтатиш масаласини ҳал қилиш мақсадида шифокорга мурожаат қилиш лозим;
– мелоксикам ҳам, барча НЯҚП каби, инфекцион касалликларнинг симптомларини ниқоблаши мумкин;
– мелоксикамни қўллаш простагландинлар синтезини блокловчи бошқа препаратларни қўллаш каби, фертилликка таъсир этиши мумкин, шунинг учун препарат ҳомиладор бўлмоқчи бўлган аёлларга тавсия этилмайди;
Транспорт воситаларини бошқариш, механизмлар ва машиналарга хизмат кўрсатиш
Препаратни қўлланиши бош оғриғи ва бош айланиши, уйқучанлик кўринишидаги нохуш таъсирлар чақириши мумкин, шунинг учун уни қабул қилиш вақтида диққатни юқори жамлашни талаб этувчи транспортни бошқариш ва механизмлар билан ишлаш каби фаолиятлардан воз кечиш керак.
Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва уни яроқлилик муддати ўтгач ишлатилмасин.
Дозани ошириб юборилиши
Симптомлари: онгни бузилиши, кўнгил айниши, эпигастрий соҳасида оғриқлар, меъда-ичакдан қон кетишлари, ўткир буйрак етишмовчилиги, жигар етишмовчилиги, нафасни тўхташи, асистолия.
Даволаш: специфик антидоти йўқ; доза ошириб юборилганида меъдани ювиш, фаоллаштирилган кўмирни қабул қилишни буюриш (яқин соатлар давомида), симптоматик терапия ўтказилади. Жадал диурез, сийдикни ишқорлаштириш, гемодиализ – препаратни қон оқсиллари билан юқори боғланиши туфайли самарасиздир.
Чиқарилиш шакли
Таблеткалар 7,5 мг, 15 мг. 1 ёки 2 контур уяли ўрам 10 таблеткадан қўллаш бўйича йўриқномаси билан бирга картон қутили ўрамларга жойланган.
Сақлаш шароити
Қуруқ, ёруғликдан ҳимояланган жойда, 250С дан юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин.
Яроқлилик муддати
5 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби
Рецепт бўйича.