ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА
АКЛАСТА®
ACLASTA®
Препаратнинг савдо номи: Акласта
Таъсир қилувчи модда (ХПН): золедрон кислотаси (zoledronic acid)
Дори шакли: инфузия учун эритма 5 мг/100 мл
Таркиби:
фаол модда: 100 мл эритма 5 мг золедрон кислотаси (сувсиз) сақлайди, бу 5,33 мг золедрон кислотаси моногидратига мос келади
ёрдамчи моддалар: маннит (Е 421), натрий цитрати, инъекция учун сув.
Таърифи: стерил тиниқ ва рангсиз эритма.
Фармакотерапевтик гуруҳи: Суяклар тузилмаси ва минераллашувига таъсир кўрсатувчи воситалар. Бисфосфонатлар. Золедрон кислотаси.
АТХ коди: M05B A08.
Фармакологик хусусиятлари
Фармакодинамикаси
Таъсир механизми. Золедрон кислотаси суяк тўқимасига танлаб таъсир қиладиган таркибида азот сақлайдиган бисфосфонатлар синфига тааллуқлидир. У суяк тўқимасини остеокластлар томонидан резорбциясини ингибиторловчи воситаси бўлиб ҳисобланади.
Суяк тўқимасига бисфосфонатларнинг селектив таъсири минераллашган суяк тўқимасига юқори ўхшашлигига асосланган. Золедрон кислотаси вена ичига юборилади, суяк тўқимасида тезда тақсимланади ва бошқа бисфосфонатлар каби кўпинча суякларда жадал алмашинув жойларида тўпланади. Золедрон кислотасининг остеокластдаги бош молекуляр нишони фарнезилпирофосфат-синтетаза ферменти бўлиб ҳисобланади, аммо препаратнинг бошқа таъсир механизми ҳам истисно қилинмайди. Золедрон кислотаси таъсирининг нисбий узоқ давомийлиги фарнезилпирофосфат-синтетазанинг фаол маркази билан унинг юқори троплиги ва минераллашган суяк тўқимасига ўхшашлигидан келиб чиқади.
Фармакодинамик таъсирлари
Остеопороз
Акласта® препарати суяк тўқимасида метаболизм жадаллигини: климаксдан кейинги даврда қуйи нуқтадан 7-суткада резорбция маркерлари ва 12-ҳафтада шакллантириш маркерларининг юқори даражаларини тезда камайтиради. Бундан кейин суяк тўқимаси ҳолати маркерларининг даражаси менопаузага қадар кузатилган диапазон чегарасида бўлган. Ҳар йиллик такрорий дозалар юборилганида суяк тўқимасида метаболизм маркерлари даражасининг ошиб борувчи пасайиши кузатилмаган.
Менопаузадан кейинги остеопорозни даволашнинг клиник самарадорлиги
Акласта® препаратини қўллаш самарадорлиги ва хавфсизлиги «HORIZON-PFT» тадқиқотларида тасдиқланган; препарат кетма-кет уч йил давомида бир йилда бир марта 100 мл эритмада 5 мг дозада камида 15 минут давомида, жами – учта дозада юборилган. 3 йил давомида морфометрия маълумотлари билан тасдиқланган умуртқа поғонасидаги синиш ҳоллари тез-тезлиги ва давомийликнинг медиана қиймати 3 йил бўлган давр давомида сон суяги синиш ҳоллари тез-тезлиги самарадорликнинг иккита бош кўрсаткичи бўлган. Акласта® препарати даволашнинг биринчи йилидан бошлаб 3 йил давомида умуртқа поғонасидаги битта ёки ундан ортиқ янги синиш ҳоллари тез-тезлигини ишончли камайтирган.
3 йил давомида умуртқа поғонасидаги синишлар тез-тезлигининг камайиши барқарор бўлган ва ёшга, географик минтақага, ирққа, тана вазни индексининг дастлабки қийматига, умуртқада дастлабки синишлар миқдорига, сон суяги бўйинчаси суяк тўқимасининг минерал зичлигига (СТМЗ) ёки бисфосфонатларнинг аввалги қабул қилинишига боғлиқ бўлмаган.
Сон суяги синиши юзага келиши тез-тезлигига таъсири: Акласта® препарати қабул қилинганида 3 йил давомида сон суяги ва чаноқ-сон суяги бўғими синиши юзага келиши хавфининг 40% га камайиши кузатилади.
Барча клиник синишлар юзага келиши тез-тезлигига таъсири: Акласта® препарати қабул қилинганида юзага келиши тез-тезлиги бўйича барча клиник синишларнинг (4,5% га), умуртқа поғонасида синишларнинг (2% га) ва умуртқага оид бўлмаган синишларнинг (2,8% га) мутлақ пасайиши кузатилган.
Суяк тўқимаси минерал зичлигига таъсири: Акласта® препарати 3 йил давомида умуртқанинг бел бўлими СТМЗ ни 6,9% га, сон суягини – 6,0% га, сон суяги бўйинчасини – 5,0% га ва билак суяги дистал бўлимини – 3,2% га оширади.
Суяк тўқимаси гистологияси: менопаузадан кейинги даврда остеопорозли пациентларда динамик гистоморфотометрия ўтказилганида Акласта® препарати буюрилганида суяк тўқимаси ремоделлаш бузилиши ва минералашиши бузилиши белгиларисиз кузатилган. Микрокомпьютер томографиядан фойдаланган ҳолда ўтказилган тадқиқот плацебо гуруҳидаги пациентларга нисбатан Акласта® препарати билан даволаш гуруҳидаги пациентларда суякнинг трабекуляр архитектураси сақланганлигини кўрсатди.
Суяк тўқимаси метаболизмининг маркерлари: суяк тўқимаси учун хос бўлган ишқорий фосфатаза (СТИФ), I типдаги коллагеннинг N-терминал пропептид (P1NP), қон зардобида бета-C-телопептидлар тадқиқот давомида даврий баҳоланган. Акласта® препарати билан ҳар йиллик 5 мг ли дозаларда даволаш суяк метаболизми маркерлари даражасини менопаузага қадар бўлган қийматлар диапазонига қадар пасайтирган. Препаратни такрорий юбориш суяк тўқимаси метаболизми маркерлари даражасини янада пасайишига олиб келмаган.
Ўсишга таъсири
Остеопорозни уч йиллик тадқиқоти давомида бўйни (тик турган ҳолда) ҳар йили ўлчаш ўтказилган. Плацебога нисбатан Акласта® препаратини қабул қилган пациентларда бўй ўсишининг кам йўқотилиши (мувофиқ равишда 6,7 мм га нисбатан 4,2 мм) (p <0,0001)) кузатилган.
Меҳнатга лаёқатсизлик кунлари сони
Акласта® препарати чекланган фаолликдаги кунлар сонини ҳам, белда оғриқ ва синишлар туфайли тўшакда ётиш тартибидаги суткалар сонини ҳам плацебога нисбатан ишончли камайтирган (барча ҳолларда p <0,01).
Сон суяги синганидан кейин клиник синишларни олдини олиш самарадорлиги
Сон суяги бўйинчасининг кам шикастли синиши мавжуд пациентларда клиник синишлар юзага келишини олдини олиш учун Акласта® препаратини қўллашнинг самарадорлиги ва хавфсизлиги «HORIZON-RFT» тадқиқотида тасдиқланган. Клиник синишлар, шу жумладан умуртқа поғонасидаги, умуртқа билан боғлиқ бўлмаган синишлар ва сон суяги синишлари юзага келишининг тез-тезлиги яқин орада (90 кун давомида) юз берган сон суягининг кам шикастли синиши бўлган 2127 нафар пациентда 2 йил ичида баҳоланган. Тадқиқотнинг барча иштирокчилари суткада 1000 мг дан 1500 мг гача элементар кальцийни ва 800 дан 1200 гача ХБ да D витаминини қабул қилган. Тадқиқот ўтказилиши вақти давомида клиник синишлар сони самарадорликнинг асосий кўрсаткичи бўлган.
Барча клиник синишларга таъсири: ҳар қандай жойдаги клиник аҳамиятга эга синишлар юзага келишининг тез-тезлиги 35% га камайиши, умуртқада клиник синишлар юзага келишининг тез-тезлиги 46% га, кўст оралиғида бўлмаган синишларнинг 27% га, чаноқ-сон суяги бўғими суяклари синишларининг 30% га камайиши кузатилган.
Суякларнинг минерал зичлигига таъсири: «HORIZON-RFT» тадқиқотида Акласта® препарати билан даволашда 24 ой давомида сон суягининг проксимал бўлими СТМЗ ошиши 5,4% га ва сон суяги бўйинчасида 4,3% га ошиши кузатилган.
Эркакларда остеопорозни даволаш
Остеопорози бўлган эркакларда Акласта® препаратини қўллашнинг самарадорлиги ва хавфсизлиги икки йиллик тадқиқотда умуртқанинг бел бўлими СТМЗ бўйича баҳоланган.
Суякларнинг минерал зичлигига таъсири: бел умуртқаларида 24 ойда СТМЗ нинг фоизли ошиши маълумотлари бўйича алендронатни ҳар ҳафта қабул қилиниши ҳолатига нисбатан Акласта® препарати бир йилда 1 марта юборилганида самара кам бўлмаган (алендронатда − 6,2% га нисбатан Акласта® препаратида – 6,1%). Умуртқа поғонасининг бел қисми умуртқаларида 12 ойда СТМЗ нинг фоизли ошиши ушбу препаратларни қабул қилган пациентлар гуруҳларида ўхшаш бўлган.
Глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олиш
Глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олишда Акласта® препаратини қўллашнинг самарадорлиги ва хавфсизлиги бир йиллик тадқиқотда преднизолонни суткада ≥ 7,5 мг дозада перорал (ёки эквивалент препаратни) қабул қилган пациентлар иштирокида баҳоланган.
Суякларнинг минерал зичлигига таъсири: умуртқанинг бел бўлими, сон суяги бўйинчаси, умуман сон суяги, кўст чуқурчаси ва билак суягининг дистал бўлими СТМЗ ошиши кузатилган (барча ҳолларда p <0,03).
Суяк тўқимаси гистологияси: сифат ва миқдор таҳлили минераллашиши бузилмаган ҳолда суяк тўқимасининг нормал архитектураси ва сифатини кўрсатди.
Педжет касаллиги
Педжет касаллигини даволашнинг клиник самарадорлиги
Акласта® препаратининг самарадорлиги олти ойлик иккита таққослаш тадқиқотларида баҳоланган. Ҳар иккала тадқиқотларда золедрон кислотаси ризедронатга нисбатан афзалликни ва тезда даволаш самарасини кўрсатди, бу ҳақда суяк тўқимаси шаклланишининг биокимёвий маркерлари (ЛФС), қон зардобида I типдаги N-терминал пропептид (P1NP) ва резорбциялар (қонда CTx 1 ва сийдикда альфа-CTx) далолат беради. Акласта® препарати гуруҳидаги деярли барча пациентларда даволаш самараси 18 ой давомида сақланган. Суяк тўқимасининг гистологик тадқиқотлари суяк тўқимаси суяк ремоделлашишининг бузилишлари ва минераллашувининг бузилишлари белгиларисиз нормал сифат кўрсаткичларига эга эканлигини кўрсатди.
Суяк тўқимасига таъсир хавфсизлигини ўрганиш: доза-реакция боғлиқлиги ва золедрон кислотасини (0,8 дан 500 мг/кг гача) бир марта юбориш таъсирининг давомийлиги ҳайвонларда ўтказилган тажрибада ўрганилган. Олинган натижалар золедрон кислотасини клиник жиҳатдан мақбул дозаларда юборилганида суяк тўқимаси учун самарадорлиги ва хавфсизлигига доир принципиал далилларни тақдим этади. Суяк тўқимасида ёки суяк кўмигида нормадан бирон-бир оғишларнинг белгилари, минераллашишни бузилиши, остеоидлар ва пардали ретикулофиброз суяк тўқимаси тўпланиши белгилари кузатилмаган.
Фармакокинетикаси
Золедрон кислотасини 64 нафар онкологик пациентларга 2, 4, 8 ва 16 мг дозаларда бир марта ва кўп марта 5 ва 15 минутлик инфузия ўтказилиши натижасида дозага боғлиқ бўлмаган қуйидаги фармакокинетика маълумотлари олинган. Остеопорози ва Педжет касаллиги бўлган пациентларда фармакокинетика маълумотлари мавжуд эмас. Золедрон кислотаси инфузияси бошланганидан кейин плазмада фаол модданинг концентрациялари инфузия якунида энг юқори кўрсаткичларга етган ҳолда тезда ошиб борган, сўнгра 4 соат ўтгач энг юқори кўрсаткичнинг <10% гача ва 24 соат ўтгач энг юқори кўрсаткичнинг <1% гача тезда пасайган, ва сўнгра энг юқори кўрсаткичларнинг 0,1% дан ошмайдиган узоқ муддатли жуда паст концентрациялар мавжуд бўлган.
Вена ичига юборилган золедрон кислотаси буйраклар орқали уч босқичда чиқарилади: тизимли айланишдан t 1/2α 0,24 соат ва t 1/2β 1,87 соат ярим чиқарилиш даврлари билан тезда содир бўладиган икки фазали чиқарилиши, сўнгра якуний ярим чиқарилиши даври t 1/2γ 146 соат бўлган узоқ давом этувчи чиқарилиш фазаси. Ҳар 28 кунда юбориладиган кўп мартали дозалардан кейин қон плазмасида фаол модданинг тўпланиши кузатилмаган. Диспозициянинг эрта фазаларида (α ва β фазаларда) препарат концентрациясини пасайиши эҳтимол, золедрон кислотасининг суякларда тезда тақсимланиши ва буйраклар орқали чиқарилиши билан боғлиқ.
Золедрон кислотаси метаболизмга учрамайди ва ўзгармаган кўринишда буйраклар орқали чиқарилади. Дастлабки 24 соат давомида юборилган дозанинг 39 ± 16 % сийдик билан чиқарилади, препаратнинг қолган миқдори эса фақат суяк тўқимаси билан боғланади. Сўнгра суяк тўқимасидан тизимли айланишга золедрон кислотасининг аста-секин аксил ажралиб чиқиши ва уни буйраклар орқали чиқарилиши юз беради. Умумий клиренс соатига 5,04 ± 2,5 л ни ташкил этади ва дозага, пациентнинг жинси, ёши, ирқий мансублиги ва тана вазнига боғлиқ эмас. Инфузия давомийлигини 5 минутдан 15 минутга қадар ошиши инфузия якунида золедрон кислотаси концентрациясини пасайишига олиб келади, аммо концентрацияни вақтга боғлиқ бўлган ҳолда эгри чизиқ остидаги майдонга таъсир кўрсатмайди.
Золедрон кислотаси одам организмида метаболизмга учрамаслиги ва оз миқдорда фаолликка эга бўлганлиги, ёки Р450 цитохроми ферментларининг бевосита таъсир кўрсатувчи ва/ёки қайтмас ингибитори каби фаолликка эга бўлмаганлиги туфайли, золедрон кислотаси томонидан Р450 цитохромининг ферментлари тизими орқали метаболизмга учровчи препаратнинг метаболик клиренси камайтирилиши эҳтимоли кам. Золедрон кислотасини плазма оқсиллари билан боғланиши даражаси тахминан 23-40 % ни ташкил этади ва концентрацияга боғлиқ бўлмайди.
Алоҳида популяциялар
Золедрон кислотасининг буйрак клиренси креатинин клиренси билан корреляцияланган; буйрак клиренси креатинин клиренсидан 75 ± 33% ни ташкил этган бўлиб, у 64 нафар тадқиқ қилинган пациентларда 84 ± 29 мл/минут ўртача қийматни (минутига 22 дан 143 мл гача диапазонда) намоён қилган. Буйрак функцияси нормал бўлган пациентларга нисбатан енгил ва ўртача даража оғирликдаги буйрак етишмовчилигида AUC (0-24 соат) қийматининг сезиларли бўлмаган даражада, тахминан 30-40% га ошиши ҳамда буйрак функциясига боғлиқ бўлмаган ҳолда дозалар кўп марта юборилганида дори воситаси тўпланишининг мавжуд эмаслиги шундан далолат берадики, бунда буйрак етишмовчилиги даражаси енгил (Clcr = 50-80 мл/минут) ва ўртача (Clcr = 30-50 мл/минут) бўлганида золедрон кислотаси дозасига тузатиш киритиш талаб қилинмайди. Чунки оғир буйрак етишмовчилигига (креатинин клиренси <35 мл/минут) доир фақат чекланган маълумотлар мавжуд, ушбу популляция учун дозалаш бўйича тавсиялар йўқ.
Қўлланилиши
Сон суяги, умуртқа поғонаси синишлари ва бошқа локализациядаги синишлар хавфини пасайтириш, суяклар минерал зичлигини ошириш мақсадида постменопауза даврида аёлларда ва эркакларда остеопорозни даволашда.
Эркаклар ва аёлларда сон суягининг такрорий синишларини олдини олиш. Глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олиш.
Педжет (деформацияловчи остеит) касаллигини даволашда қўлланилади.
Қўллаш усули ва дозалари
Постменопауза даврида остеопорозни даволаш, эркакларда остеопорозни даволаш, глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олиш, сон суягининг такрорий синишларини олдини олишда: тавсия этиладиган доза – вена ичига Акласта® препаратининг бир йилда битта 5 мг ли инфузияси.
Педжет касаллигини даволаш: тавсия этиладиган доза – вена ичига Акласта® препаратининг битта 5 мг ли инфузияси. Препаратни фақат Педжет касаллигини даволаш тажрибасига эга шифокорлар буюради. Препарат билан такрорий даволаш тўғрисидаги маълумотлар: Акласта® препарати билан Педжет касаллигини дастлабки даволашдан кейин ўртача 7,7 йилга тенг бўлган узоқ муддатли ремиссия даври кузатилади. Касаллик узоқ кечиши туфайли такрорий даволаш тавсия этилади. Пациентларни такрорий даволаш даволаш бошланишидан 1 йил ва ундан ортиқ интервал билан вена ичига Акласта® препаратининг қўшимча 5 мг ли инфузиясини юборишдан иборат. Пациентларда ҳар 6-12 ойда қон зардобида ишқорий фосфатаза даражасини аниқлаш Акласта® препарати билан даволашни такрорий буюриш учун асос бўлиши керак.
Касалликнинг клиник симптомлари (оғриқ синдроми ёки сиқилиш синдроми) қайталанганида ва/ёки суякларни сканерлашда Педжет касаллиги қайталаниши белгилари пайдо бўлганида Акласта® препаратини вена ичига такрорий инфузияси дастлабки юборилишидан камида 12 ой ўтгач амалга оширилиши керак.
Педжет касаллиги бўлган пациентларга Акласта® препаратини қабул қилиш билан бирга D витаминини адекват қўлланилишини таъминлаш зарур. Шу билан бирга Акласта® препарати юборилганидан кейин 10 кун давомида кунига 2 марта 500 мг элементар кальцийни қўшимча равишда қабул қилиш қатъий тавсия этилади.
Акласта® препарати (инфузия учун тайёр эритманинг 100 мл да 5 мг) вена ичига инфузия тезлиги барқарор равишда белгиланган тизим орқали юборилади. Инфузия вақти камида 15 минутни ташкил этиши керак. Акласта® препаратининг инфузияси пациентни адекват равишда гидратация қилиш шарти билан ўтказилади. Бу айниқса, кекса ёшдаги пациентлар ва диуретикларни қабул қилаётган пациентлар учун муҳим.
Аёллар ва эркакларда остеопорозда, глюкокортикоид-индукцияланган остепорозда, агар парҳез кальций ва D витаминининг зарур миқдорини компенсация қилмаса, уларни қўшимча равишда буюриш зарур.
Буйрак функциясини бузилиши бўлган пациентлар
Акласта® препаратини креатинин клиренси <35 мл/минут бўлган пациентларга буюриш мумкин эмас. Креатинин клиренси ≥ 35 мл/минут бўлган пациентлар учун дозага тузатиш киритиш талаб қилинмайди.
Жигар функциясини бузилиши бўлган пациентлар
Дозага тузатиш киритиш талаб қилинмайди.
Кекса ёшдаги (≥65 ёшдаги) пациентлар. Дозага тузатиш киритиш талаб қилинмайди, чунки кекса ёшдаги ва ёш пациентларда препаратнинг биокираолишлиги, тақсимланиши ва чиқарилиши ўхшаш бўлган.
Болалар.
Акласта® препарати хавфсизлик ва самарадорлиги бўйича маълумотлар мавжуд бўлмаганлиги сабабли, 18 ёшгача бўлган болалар ва ўсмирларда қўллаш учун тавсия этилмайди.
Даволаш давомийлиги
Узоқ вақт қўлланилганида Акласта® препарати билан даволаш оптимал давомийлиги аниқланмаган. Акласта® препаратини қўлловчи барча пациентлар ҳолатини даволашга бўлган жавобнинг оптималлигига ва даволашга бўлган жавоб, синишлар хавфи ва ёндош кечувчи касалликлар асосида даволашни узоқроқ вақт давомида давом эттириш заруратига нисбатан вақти-вақти билан такроран баҳолаш зарур.
Синишлар хавфи паст бўлган пациентларда Акласта® препарати билан даволашнинг дастлабки 3 йилидан кейин препарат қўлланилишини бекор қилиш имконияти кўриб чиқилиши керак, айни вақтда эса синишлар хавфи юқори бўлган пациентларда даволашни доимий асосда давом эттириш имконияти кўриб чиқилиши лозим. Даволаш тўхтатилган пациентларда синишлар хавфини ҳар 2-3 йилда даврий равишда такроран баҳолаш, ва зарурат бўлганида даволашни қайта бошлаш лозим.
Препаратни қўллаш бўйича йўриқнома
Акласта® препаратини (инфузион юбориш учун тайёр бўлган 100 мл эритмада 5 мг) юбориш тезлиги доимий бўлганида вена ичига инфузиялар учун алоҳида тизим орқали юбориш лозим. Инфузия вақти 15 минутдан кам бўлмаслиги керак. Акласта® препаратини ҳар қандай бошқа дори воситаси билан аралаштириш ёки вена ичига юбориш мумкин эмас. Препаратни юбориш тезлиги доимий бўлганида вена ичига инфузиялар учун алоҳида тизим орқали юбориш лозим. Агар эритма совитилган бўлса, эритма ҳарорати хона ҳароратига эришгунига қадар кутиб туриш зарур. Вена ичига инфузия учун эритмани тайёрлаш вақтида асептика қоидаларига риоя қилиш зарур.
Препарат фақат бир марта қўлланилади. Ҳар қандай ишлатилмаган эритма утилизация қилиниши керак. Фақат тиниқ, бегона заррачалар аралашмаси бўлмаган эритма қўлланилиши керак. Микробиологик нуқтаи назаридан инфузияга тайёрланган препарат дарҳол ишлатилиши зарур. Акс ҳолда сақлаш вақти ва шароитлари учун фойдаланувчи жавобгар бўлади.
Ножўя таъсирлари
Мазкур бўлимда тақдим этилган ножўя реакциялар клиник тадқиқотлар дастури доирасида ўтказилган турли тадқиқотлар натижалари бўйича олинган.
Акласта® препарати қуйидаги ҳолларда тадқиқланган:
- постменопаузадаги остеопорозда: синишларни асосий тадқиқотида, 7736 нафар аёл иштирокидаги рандомизацияланган, икки томонлама яширин, плацебо-назоратланган, кўп марказли тадқиқотда («HORIZON-PFT») ва 2456 нафар аёл иштирокидаги мазкур тадқиқот давомида;
- Педжет касаллигида: хавфсизлиги ва самарадорлиги юзасидан ўтказилган 357 нафар пациент иштирокидаги иккита икки томонлама яширинган, рандомизацияланган тадқиқотда;
- шикастланиш даражаси паст бўлган ҳолда сон суяги яқинда синган пациентларда клиник синишларни олдини олишда: 2127 нафар эркак ва аёл иштирокидаги рандомизацияланган, икки томонлама яширин, кўп миллатли тадқиқотда («HORIZON-RFT»);
- глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олишда: 833 нафар эркак ва аёл иштирокидаги рандомизацияланган, кўп миллатли, икки томонлама яширин, тоифаларга ажратилган, фаол назорат қилинадиган тадқиқотда;
- остеопорозли ёки гипогонадизм мавжудлиги фонида яққол ифодаланган остеопорозли эркакларни даволашда: 302 нафар эркак иштирокидаги рандомизацияланган, кўп марказли, икки томонлама яширин, тоифаларга ажратилган, фаол назорат қилинадиган тадқиқотда;
- постменопауза даврида остеопенияли аёлларда суяк тўқимаси йўқотилишини олдини олишда: постменопауза давридаги 581 нафар аёл иштирокидаги 2 йиллик рандомизацияланган, кўп миллатли, икки томонлама яширин, плацебо-назоратланган тадқиқотда.
Постменопауза даврида остеопорозни, эркакларда остеопорозни даволаш, сон суяги бўйинчаси камшикастли синишидан кейин клиник синишларни олдини олиш, глюкокортикоид-индукцияланган остеопороз ва Педжет касаллигини даволаш ва олдини олиш. Эркакларда остеопорозни ва постменопауза даврида аёлларда остеопорозни даволашни, сон суяги бўйинчаси камшикастли синишидан кейин клиник синишларни олдини олиш, глюкокортикоид-индукцияланган остеопороз ва Педжет касаллигини даволаш ва олдини олишни асослаш учун ўтказилган тадқиқотларда плацебо ёки компаратор билан таққосланганда жиддий ножўя таъсирларнинг умумий учраш тез-тезлигида сезиларли тафовутлар бўлмаган, бунда ножўя ҳолатларнинг кўпчилиги енгил ёки ўртача табиатга эга бўлган. Акласта® препарати юқорида санаб ўтилган тадқиқотларнинг барчасида бир йилда бир марта қўлланилган.
Постменопауза даврида остеопорозни даволаш тадқиқотида кузатилган нохуш самаралар: тана ҳароратини ошиши (18,1%), миалгия (9,4%), гриппсимон симптомлар (7,8%), артралгия (6,8%) ва бош оғриғи (6,5%); ушбу симптомларнинг кўпчилиги Акласта® препарати юборилганидан кейин дастлабки 3 сутка давомида юзага келган. Ушбу симптомлар кўпчилигининг ифодаланганлиги кучсиздан ўртача даражагача бўлган ва улар пайдо бўлишидан бошлаб 3 сутка давомида сўнган. Ушбу симптомларнинг юзага келиши тез-тезлиги Акласта® препарати кейинги юборилганида сезиларли даражада камайган. Юқорида кўрсатилган симптомларнинг оғирлик даражаси препарат юборилганидан бевосита кейин парацетамол ёки ибупрофен каби воситалар буюрилиши билан тахминан 50% га камайтирилиши мумкин.
Қуйида препарат эркакларда остеопорозни, постменопауза даврида аёлларда остеопорозни даволаш, сон суяги бўйинчаси камшикастли синишидан кейин клиник синишларни олдини олиш, глюкокортикоид-индукцияланган остеопороз ва Педжет касаллигини даволаш ва олдини олиш учун қўлланилганида кузатилган нохуш реакциялар келтирилган. Нохуш реакциялар улар юзага келиши тез-тезлигидан келиб чиқиб, қуйидаги шартли белгилардан фойдаланган ҳолда бир тизимга келтирилган: жуда тез-тез (≥ 1/10), тез-тез (≥ 1/100, < 1/10), тез-тез эмас (≥ 1/1 000, < 1/100), кам ҳолларда (≥ 1/10000, < 1/1000), жуда кам ҳолларда (< 1/10000), шу жумладан алоҳида ҳолларда.
Инфекциялар ва инвазиялар:
тез-тез эмас – гриппсимон симптомлар, ринофарингит.
Қон ва лимфатик тизим томонидан бузилишлар:
тез-тез эмас – анемия.
Моддалар алмашинуви ва овқатланиш томонидан бузилишлар:
тез-тез эмас – иштаҳанинг пасайиши*.
Руҳият бузилиши:
тез-тез эмас – уйқусизлик.
МНТ томонидан бузилишлар:
тез-тез – бош оғриғи, бош айланиши;
тез-тез эмас – ҳаракатларнинг сусайиши*, парестезиялар, уйқучанлик, тремор, ҳушдан кетишлар.
Кўриш аъзоси томонидан бузилишлар:
тез-тез эмас – конъюнктивит, кўзларда оғриқ;
кам ҳолларда – увеит*, эписклерит, ирит.
Эшитиш аъзолари ва мувозанат томонидан бузилишлар:
тез-тез эмас – вертиго.
Юрак-қон томир тизими фаолиятининг бузилишлари:
тез-тез эмас – артериал гипертензия, юзга қон қуйилиши ҳисси.
Нафас олиш тизими, кўкрак қафаси ва кўкс оралиғи аъзолари томонидан бузилишлар:
тез-тез эмас – йўтал, ҳансираш*.
Меъда-ичак йўллари томонидан бузилишлар:
тез-тез – кўнгил айниши, қусиш, диарея;
тез-тез эмас – диспепсия*, эпигастрияда оғриқ, қоринда оғриқ*, гастроэзофагеал рефлюкс касаллиги, қабзият, оғизнинг қуриши, эзофагит*.
Тери ва тери ости тўқималари томонидан бузилишлар:
тез-тез эмас – тошма, гипергидроз*, қичишиш, эритема.
Скелет мушаклари ва бириктирувчи тўқималар томонидан бузилишлар:
тез-тез – миалгия*, артралгия*, суякларда оғриқ, белда оғриқ, қўл-оёқларда оғриқ;
тез-тез эмас – бўйинда оғриқ, мушак-скелет таранглиги*, бўғимларнинг шиши*, мушак спазмлари, елкада оғриқ, кўкракда мушак-скелет оғриғи*, мушак-скелет оғриғи, бўғимларнинг таранглиги*, артрит, мушак заифлиги.
Буйраклар ва сийдик чиқариш йўллари томонидан бузилишлар:
тез-тез эмас – қонда креатинин даражасининг ошиши, поллакиурия, протеинурия.
Умумий бузилишлар ва юбориш жойида реакциялар:
жуда тез-тез – гипертермия;
тез-тез – гриппсимон ҳолат, бадан увушиши, толиқиш*, умумий холсизлик, оғриқ*, лоҳаслик.
тез-тез эмас – периферик шиш, чанқоқ*, ўткир фазадаги реакция*, кўкракда юрак касаллиги билан боғлиқ бўлмаган оғриқ.
Айрим тадқиқотларда энг кўп учрайдиган нохуш реакциялар:
жуда тез-тез: миалгия, артралгия, толиқиш, оғриқ;
тез-тез: ҳаракатлар таранглиги, ҳансираш, овқат ҳазм қилишнинг бузилиши, қизилўнгачнинг яллиғланиши, қоринда оғриқ, кўп терлаш, мушак-скелет (мушак) таранглиги, бўғимлар шиши, кўкракда мушак-скелет оғриғи, бўғим таранглиги, иштаҳанинг пасайиши, чанқоқ, ўткир фазада реакция;
тез-тез эмас: увеит.
Алоҳида тадқиқотлар натижалари бўйича плацебо гуруҳи билан таққосланганда Акласта® препарати гуруҳида учраш тез-тезлиги пастроқ бўлган қўшимча ножўя реакциялар:
Юрак томонидан бузилишлар: юрак бўлмачаси фибрилляцияси*, юракнинг уриб кетиши.
Кўриш аъзолари томонидан бузилишлар: окуляр гиперемия.
Меъда-ичак йўллари томонидан бузилишлар: гастрит, тиш оғриғи.
Умумий бузилишлар ва юборилиш жойида реакциялар: инфузия жойида реакциялар.
Лаборатория ва инструментал маълумотлар: С-реактив оқсил даражасининг ошиши.
Моддалар алмашинуви ва овқатланиш томонидан бузилишлар: гипокальциемия.
Нерв тизими томонидан бузилишлар: дисгевзия.
* – «алоҳида ножўя реакцияларнинг тавсифи» бўлимидаги «юрак бўлмачаси фибрилляцияси» кичик бўлимига қаранг.
Алоҳида ножўя реакцияларнинг таърифи
Буйрак функциясининг бузилиши
Бисфосфонатларни, шу жумладан золедрон кислотасини вена ичига юборилганида буйрак функциясини бузилиши ҳоллари (яъни, қон зардобида креатинин даражасини ошиши) ва кам ҳолларда ўткир буйрак етишмовчилиги кузатилган. Буйрак функциясини бузилиши анамнезда буйрак касалликлари бўлган ёки қўшимча хавф омиллари (масалан, кекса ёшдаги пациентлар, химиотерапия курсини ўтаётган онкологик пациентлар, нефротоксик препаратларни, диуретикларни бир вақтда қабул қилиш, оғир дегидратация) бўлган пациентларда золедрон кислотасининг қўлланилиши фонида кузатилган; бундай пациентларнинг кўпчилиги препаратни ҳар 3-4 ҳафтада 4 мг дозада қабул қилган, аммо айрим ҳолларда буйрак функциясини бузилиши препаратни бир марта юборилганидан кейин кузатилган.
«HORIZON-PFT» асосий тадқиқотида креатинин клиренсини ўзгариши (ҳар йили препарат юборилишидан олдин ўлчанадиган) ва буйрак етишмовчилиги ривожланиши ёки буйрак функциясини бузилишлари тез-тезлиги Акласта® препарати ва плацебо гуруҳида 3 йил давомида таққосланган. Плацебо гуруҳидаги 0,8% пациентларга нисбатан Акласта® препарати гуруҳидаги 1,8% пациентларда 10 кун давомида зардобдаги креатинин даражасининг транзитор ошиши қайд этилган. Яна 3 йил давом этган «HORIZON-PFT» тадқиқотида даволашни тўхтатиб қўйган 0,65% пациентларга нисбатан (яъни, 3 йил Акласта® препарати қўлланилган ҳолда асосий тадқиқотда, сўнгра 3 йил плацебо қўлланилган ҳолда тадқиқот давом эттирилганида) Акласта® препаратини қабул қилишни давом эттирган 2,9% пациентларда (яъни, Акласта® препаратининг 6 йиллик умумий таъсирида) зардобдаги креатинин даражасининг транзитор ошиши қайд этилган. Бироқ зардобдаги креатининнинг дастлабки даражасига нисбатан ўртача ўзгариши тадқиқот тугаши вақтида ҳар иккала гуруҳда узоқ вақт давомида <0,5 мкмоль/л (яъни ҳар иккала гуруҳда мувофиқ равишда +0,4 ва 0,26 мкмоль/л) бўлган.
Эркаклар ва аёлларда сон суяги синишидан кейин клиник синишларни олдини олиш, эркакларда остеопорозни даволаш, глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олиш учун препарат буюрилишини асослаш мақсадида ўтказилган тадқиқотларда креатинин клиренсини (дозани қўллашдан олдин ҳар йили аниқланадиган) ўзгариши Акласта® препарати ва плацебо ёки компаратор гуруҳида бир хил бўлган.
Менопаузадан кейинги остеопорозни олдини олиш тадқиқотида креатинин клиренсини (дозани қўллашдан олдин ҳар йили ва биринчи дозадан кейин бир ой ўтгач аниқланадиган) ўзгариши, буйрак функциясини шикастланиши ва буйрак етишмовчилиги тез-тезлиги Акласта® препарати ва плацебо гуруҳида бир хил бўлган.
Гипокальциемия
«HORIZON-PFT» тадқиқотида Акласта® препарати қўлланилганидан кейин тахминан 0,2% пациентларда зардобдаги кальций даражасининг сезиларли (1,87 ммоль/л дан кам) пасайиши кузатилган. Гипокальциемиянинг симптоматик ҳоллари қайд этилмаган.
Кенгайтирилган «HORIZON-PFT» тадқиқотида асосий тадқиқот давомида плацебони ва кенгайтирилган тадқиқот давомида Акласта® препаратини қабул қилган 0,4% пациентлар гипокальциемия юзага келиши мумкинлигини тасдиқладилар. Бошқа даволаш гуруҳларида гипокальциемиянинг тасдиқланган ҳоллари қайд этилмаган. Барча ҳоллар симптомсиз бўлган ва даволаш ёки аралашувни талаб қилмаган.
«HORIZON-PFT» тадқиқотида эркакларда остеопорозни даволашда, глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни олдини олишда пациентлрнинг ҳеч бирида қон зардобида кальций даражаси 1,87 ммоль/л дан паст даражада қайд этилмаган. Менопаузадан кейинги остеопорозни олдини олиш тадқиқотида зардобда кальций даражаси <1,87 ммоль/л бўлган битта пациент қайд этилган.
Педжет касаллигини ўрганиш давомида гипокальциемия клиник кўринишлари билан билан бирга тахминан 1% пациентларда кузатилган ва қайтувчан табиатга эга бўлган.
Маҳаллий реакциялар
«HORIZON-PFT» тадқиқоти давомида золедрон кислотаси инъекцияси жойида маҳаллий реакциялар: қизариш, шиш ва/ёки оғриқ ҳақида хабар берилган (0,7%). Айнан ушбу тадқиқотда маҳаллий реакциялар ривожланиши тез-тезлиги Акласта® препарати гуруҳи ва плацебо гуруҳида бир хил бўлган.
Эркакларда остеопорозни даволаш тадқиқотида маҳаллий реакциялар ривожланиши тез-тезлиги золедрон кислотаси гуруҳида 2,6% ни ва алендронат гуруҳида 1,4% ни ташкил этган. Глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олишдаги тадқиқотларда маҳаллий реакциялар ривожланиши ҳақида хабар берилмаган.
Менопаузадан кейинги даврда остеопорозни олдини олиш бўйича тадқиқотда маҳаллий реакциялар ривожланиши тез-тезлиги плацебо гуруҳида 2,0% га нисбатан Акласта® препаратини қабул қилган пациентлар гуруҳида 1,1% ни ташкил этган.
Жағ остеонекрози
Остеонекроз (энг аввало жағ остеонекрози) ривожланиши ҳоллари бисфосфонатларни, шу жумладан золедрон кислотасини (тез-тез эмас) қабул қилган онкологик пациентлар гуруҳида кўпроқ кузатилган. Ушбу пациентларнинг кўпчилигида маҳаллий инфекциялар, шу жумладан остеомиелит белгилари бўлган, хабарларнинг кўпчилиги эса онкологик касалликлари бўлган пациентларга тааллуқли бўлиб, уларда остеонекроз тиш олиб ташланганидан ёки бошқа стоматологик операциялардан кейин ривожланган. Жағ остеонекрози кўп тасдиқланган хавф омилларига, шу жумладан рак ташҳиси, биргаликда амалга ошириладиган даволаш (масалан, химиотерапия, антиангиоген препаратларни қўллаш, нур билан даволаш, кортикостероидларни қўллаш) омилларига эга. Аниқланмаган сабаб боғлиқлигига қарамай, соғайиш жараёнини узайтириш мумкинлиги туфайли стоматологик аралашувларни ўтказишдан сақланиш керак.
«HORIZON-PFT» асосий тадқиқотида 7736 нафар пациент орасида Акласта® препарати юборилган пациентда фақат битта жағ остеонекрози ривожланиши ҳолати ва плацебо қабул қилган пациентда битта ҳолат кузатилган. Ҳар иккала ҳолат қайтувчан табиатга эга бўлган.
Кенгайтирилган «HORIZON-PFT» тадқиқотида 2456 нафар пациентда тасдиқланган жағ остеонекрозининг иккита ҳолати, бири Акласта® препаратини асосий ва кенгайтирилган тадқиқотларда қўллаган (яъни, Акласта® препаратини жами 6 йил қабул қилган) пациентлар гуруҳида ва иккинчиси асосий тадқиқотда плацебони қўллаган ҳамда кенгайтирилган тадқиқотда Акласта® препаратини қўллаган (яъни, Акласта® препарати 3 йил қўлланилган) пациентлар гуруҳида аниқланган. Ҳар иккала пациентда анамнезда оғиз бўшлиғи гигиенаси қониқарсиз бўлган ва ҳар иккала ҳолларда касалликнинг қайтувчан табиати қайд этилган.
Айнан ушбу тадқиқотда остеопорозли эркакларни даволашда ва глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олишда жағ остеонекрози ривожланиши ҳоллари ҳақида хабар берилмаган.
Юрак бўлмачаларининг фибрилляцияси
Постменопаузада остеопорозли аёллар орасида ўтказилган 3 йиллик тадқиқотда («HORIZON-PFT») юрак бўлмачалари фибрилляцияси билан боғлиқ барча ножўя реакцияларнинг умумий тез-тезлиги Акласта® препарати гуруҳида 2,5% ни (3862 тадан 96 тани) ва плацебо гуруҳида 1,9% (3852 тадан 75 тани) ташкил этган. Юрак бўлмачалари фибрилляцияси билан боғлиқ жиддий ножўя реакцияларнинг тез-тезлиги Акласта® препарати гуруҳида 1,3% ни (3862 тадан 51 тани) ва плацебо гуруҳида 0,6% (3852 тадан 22 тани) ташкил этган. Юрак бўлмачалари фибрилляцияси юқори тез-тезлигига доир механизм номаълум. Мазкур тадқиқотда қайд этилган дисбаланс золедрон кислотасининг бошқа клиник тадқиқотларида кузатилмаган.
«HORIZON-PFT» тадқиқоти давомида юрак бўлмачалари фибрилляцияси билан боғлиқ ножўя реакцияларнинг тез-тезлиги асосий тадқиқотда ва тадқиқот давомида (яъни, Акласта® препаратини 6 йиллик йиғинди таъсирида) Акласта® препаратини қабул қилган пациентлар гуруҳида 3,4% ни (613 тадан 21 тани) ҳамда асосий тадқиқотда (яъни, 3 йиллик таъсирда) Акласта® препаратини қабул қилган пациентлар гуруҳида ва тадқиқот давомида плацебо гуруҳида 2,1% ни (616 тадан 13 тани) ташкил этган. Юрак бўлмачалари фибрилляцияси билан боғлиқ жиддий ножўя реакцияларнинг тез-тезлиги 6 йил давомида Акласта® препаратини қабул қилган пациентларда 2% ни (613 тадан 12 тани) ҳамда 3 йил давомида Акласта® препаратини ва сўнгра яна 3 йил давомида плацебони қабул қилган пациентларда 1,1% ни (616 тадан 7 тани) ташкил этган. Мазкур дисбаланс статистик аҳамиятга эга бўлмаган.
Постмаркетинг тажриба
Қуйидаги ножўя реакциялар Акласта® препаратини рўйхатдан ўтказилганидан кейинги қўллаш тажрибаси давомида спонтан хабарлар йўли билан ва адабиёт манбаларидан олинган. Ушбу реакциялар миқиёси номаълум бўлган популяциядан кўнгилли равишда хабар берилганлиги туфайли, уларнинг учраши тез-тезлигини ишончли баҳолаш имконияти йўқ ва демак, улар тез-тезлиги номаълум реакциялар сифатида таснифланган. Ножўя реакциялар Норматив-ҳуқуқий фаолият тиббий луғатининг («MedDRA») тизим-аъзолар синфига мувофиқ тақдим этилган. Ҳар бир тизим-аъзолар синфида ножўя реакциялар жиддийлиги камайиб бориши тартибида келтирилган.
Кўриш аъзоси томонидан бузилишлар: склерит, кўз атрофидаги тўқималарнинг яллиғланиши.
Иммун тизими томонидан бузилишлар: юқори сезувчанлик реакциялари, шу жумладан анафилактик реакциялар, анафилактик шок, Квинке шиши, бронхоспазм, эшакеми.
Моддалар алмашинуви ва овқатланиш томонидан бузилишлар: доза юборилганидан кейин иситма, қусиш ва диарея каби симптомлар фонида сувсизланиш, мойиллик омиллари бўлган пациентларда артериал гипотензия, гипофосфатемия.
Таянч-ҳаракатланиш аппарати ва бириктирувчи тўқималар томонидан бузилишлар: жағ остеонекрози.
Буйраклар ва сийдик чиқариш йўллари томонидан бузилишлар: буйрак функциясининг диализни талаб қиладиган ёки ўлим билан якунланадиган* бузилиши, буйрак етишмовчилиги.
* хусусан, илгари буйрак функциясини бузилишлари ёки кекса ёш, нефротоксик дори воситалари, диуретиклар билан биргаликда даволаш ёки инфузия оқибатида дегидратация каби бошқа хавф омиллари аниқланган беморларда.
Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар
Препаратнинг ҳар қандай компонентига ва бошқа бисфосфанатларга юқори сезувчанликда.
Креатинин клиренси < 35 мл/минут бўлган буйрак функциясининг оғир бузилишида. Гипокальциемияда. Ҳомиладорлик, эмизиш даврида. Репродуктив ёшдаги эркаклар ва аёлларда қўллаш мумкин эмас.
Дориларнинг ўзаро таъсири
Золедрон кислотаси билан дори воситаларининг ўзаро таъсирига доир махсус тадқиқотлар ўтказилмаган. Золедрон кислотаси одам Р450 цитохроми энзимларига таъсир қилмайди, плазма оқсиллари билан сезиларли бўлмаган миқдорда (тахминан 23-40%) боғланади ва шу сабабли ўзаро таъсирлар эҳтимоли кам. Золедрон кислотаси буйрак экскрецияси йўли билан организмдан чиқарилади. Акласта® препаратини буйрак функциясига сезиларли даражада таъсир кўрсатиши мумкин бўлган препаратлар (масалан, дегидратацияни келтириб чиқариши мумкин бўлган аминогликозидлар ёки диуретиклар) билан биргаликда қўлланилганида эҳтиёткорликка риоя қилиш лозим.
Номутаносиблик
Инфузия учун Акласта® препаратининг эритмасини кальций ионларини ва бошқа бивалент катионларни сақловчи эритмалар билан аралаштириш мумкин эмас.
Акласта® препаратининг эритмаси инфузия тизимларига хос бўлган материаллар: поливинилхлорид (ПВХ), полиуретан (ПУ) ва полиэтилен (ПЭ) билан мос келади.
Махсус кўрсатмалар
Умумий хусусиятлар
Золедрон кислотасининг 5 мг ли дозасини энг камида 15 минут давомида юбориш лозим. Акласта® препарати инфузиясини пациентнинг адекват гидратацияси шароитида ўтказилади. Бу айниқса кекса ёшдаги ва диуретиклар билан даволанаётган пациентлар учун муҳимдир. Илгари мавжуд бўлган гипокальциемияни Акласта® препарати билан даволаш бошланишигача кальций ва D витаминини адекват қабул қилиш билан даволаш зарур. Минерал алмашинувнинг бошқа бузилишларини (масалан, қалқонсимон олди бези захираларини тугаши, қалқонсимон ва қалқонсимон олди безларда ўтказилган операциялар, ичакда кальций сўрилишини бузилишини) шунингдек самарали даволаш зарур. Шифокор ушбу пациентларни синчовлик билан назорат қилиши керак.
Акласта® препарати онкологик касалликларни даволаш учун қўлланиладиган Зомета® препарати каби айнан бир хил таъсир этувчи моддани (золедрон кислотасини) сақлайди, шу сабабли Зомета® препаратини қабул қилаётган пациентларга Акласта® препарати буюрилмайди.
Буйрак функциясининг бузилиши
Акласта® препаратини буйрак функциясини оғир бузилишлари (креатинин клиренси <35 мл/минут) бўлган пациентларда ушбу гуруҳдаги пациентларда буйрак етишмовчилиги юзага келиши юқори хавфи оқибатида қўллаш мумкин эмас.
Акласта® препарати юборилганида буйрак функциясини бузилиши анамнезда илгари буйрак функциясида ўзгаришлар бўлган ёки бошқа хавф омиллари, шу жумладан нефротоксик препаратларни, диуретикларни бир вақтда қабул қилиш, препарат юборилганидан кейин юзага келган дегидратация каби омиллар бўлган пациентларда кузатилган. Буйрак функциясини бузилиши пациентларда препаратни бир марта қабул қилгандан кейин ҳам кузатилган. Акласта® препарати буюрилганида буйрак функциясини бузилиши бўлган пациентларда кам ҳолларда диализни талаб қиладиган буйрак етишмовчилиги юзага келган.
Буйрак томонидан нохуш реакциялар хавфини камайтириш учун қуйидагиларни инобатга олиш зарур:
– креатинин клиренсини Акласта® препаратининг ҳар бир дозасини қабул қилишдан олдин ҳисоблаб (масалан, Кокрофт-Голт формуласи бўйича) топиш лозим. Қон зардобида креатинин даражасини вақтинча ошиши буйрак функциясини бузилиши бўлган пациентларда анча сезиларли бўлиши мумкин, ушбу хавф гуруҳидаги пациентларда қон зардобида креатинин даражасини оралиқ назорати масаласини кўриб чиқиш тавсия этилади;
– агар буйрак функциясига таъсир кўрсатувчи бошқа препаратлар бир вақтда қўлланилса, препаратни эҳтиёткорлик билан қўллаш лозим;
– препаратни қўллашдан олдин пациентлар зардобда креатинин даражасини аниқлашлари лозим;
– Акласта® препарати инфузияси, айниқса диуретикларни қабул қилаётган пациентларда, пациентнинг адекват гидратацияси шарти билан ўтказилади;
– препаратнинг бир марталик дозаси 5 мг дан ошмаслиги керак, уни энг камида 15 минут давомида юбориш лозим.
Жағ остеонекрози
Жағ остеонекрози ҳақида энг аввало бисфосфонатлар, шу жумладан золедрон кислотаси билан даволаш курсини олган онкологик пациентларда хабар қилинган. Уларнинг кўпчилиги шунингдек кортикостероидларни қўллаган ва химотерапия курсини олган. Хабар қилинган ҳолларнинг кўпчилиги стоматологик муолажалар, масалан тишни олиб ташлаш билан боғлиқ бўлган. Ушбу пациентларнинг кўпчилигида маҳаллий инфекциялар белгилари, шу жумладан остеомиелит қайд этилган. Шундай қилиб, биргаликда келувчи хавф омиллари (масалан, рак, химиотерапия, антиангиоген препаратлар, кортикостероидлар, оғиз бўшлиғи гигиенасига риоя этмаслик) бўлган пациентларда бисфосфонатлар билан даволашни бошлашдан олдин стоматологик текширишларни ва лозим даражада стоматологик касалликларни олдини олиш ишларини ўтказиш мақсадга мувофиқлиги масаласини кўриб чиқиш лозим.
Даволаш даврида ушбу пациентлар оғиз бўшлиғи гигиенасига риоя этишлари, стоматологда мунтазам кўрикдан ўтишлари ва оғиз бўшлиғидаги ҳар қандай ўзгаришлар ҳақида дарҳол хабар беришлари лозим. Даволаш даврида ушбу пациентлар, агар мумкин бўлса, инвазив стоматологик муолажалардан сақланишлари зарур. Бисфосфонатлар билан даволаш даврида жағ остеонекрози ривожланган пациентлар учун стоматологик жарроҳлик остеонекроз кечишини оғирлаштириши мумкин. Стоматологик муолажаларга муҳтож бўлган пациентларда бисфосфонатлар билан даволаш бекор қилинганида жағ остеонекрози хавфи камайишига доир маълумотлар йўқ. Пациентни даволаётган шифокор томонидан клиник баҳолаш хавф/фойда нисбатини индивидуал баҳолашни инобатга олган ҳолда пациентни даволаш режасига асосланиши керак.
Бошқа суяклар остеонекрози
Бошқа суяклар (шу жумладан сон суяги, елка суяги, тизза) остеонекрози ҳоллари ҳақида хабар берилган, аммо юзага келишининг Акласта® препаратини қабул қилиш билан боғлиқлик сабаби аниқланмаган.
Постменопаузадаги остеопорозни, эркакларда остеопорозни даволаш, глюкокортикоид-индукцияланган остеопорозни даволаш ва олдини олиш
Остеопорозли пациентларга кальций препаратлари ва D витаминини ушбу моддалар овқат билан етарлича олинмаганида қўшимча равишда буюриш тавсия этилади.
Сон суяги синганидан кейин такрорий синишларни олдини олиш
Қўшимча равишда кальций препаратлари ва D витаминини буюриш тавсия этилади.
Скелет-мушак оғриғи
Бисфосфонатларни, шу жумладан Акласта® препаратини қабул қилган пациентларда суяклар, бўғимлар ва мушакларда оғир ва ногиронликка олиб келувчи оғриқларнинг якка ҳоллари ҳақида хабар берилган.
Педжет касаллигини даволаш
Суяк тўқимасининг юқори резорбцияси – Педжет касаллигининг хос белгисидир. Суяклар резорбциясига золедрон кислотасининг тезда таъсири оқибатида транзитор, гоҳида симптоматик гипокальциемия ривожланиши мумкин бўлиб, у одатда Акласта® препарати инфузиясидан кейин биринчи 10 кун максимал бўлади. Шу сабабли Акласта® препарати қўлланилганида D витаминини адекват қабул қилиш тавсия этилади. Бундан ташқари, Педжет касаллиги бўлган пациентлар учун Акласта® препарати қўлланилиши бошланишидан кейин энг камида 10 кун давомида кальций қўшимчаларини – элементар кальцийни кунига икки марта камида 500 мг адекват қўлланилиши қатъий тавсия этилади. Пациентларни гопокальциемия симптомлари ҳақида хабардор қилиш лозим. Хавф гуруҳидаги пациентлар учун клиник мониторинг назарда тутилиши керак.
Сон суягининг атипик синишлари
Бисфосфонатлар билан даволаш фонида кўпинча остеопороздан узоқ вақт давомида даволанаётган пациентларда сон суягининг атипик кўст остидаги ва диафизар синишлари ҳоллари ҳақида хабар берилган. Синиш чизиғи қисқа бўлган ушбу кўндаланг ёки эгри синишлар сон суяги бўйлаб ҳар қандай жойда, кичик кўстдан пастроқ жойдан шарсимон суяк бўртиғидан юқори жойга қадар юзага келиши мумкин. Бундай синишлар кичик шикастланишдан сўнг ёки шикастланишсиз юзага келади, айрим пациентларда эса сон суяги ёки чов соҳасида стрессли синишнинг рентгенологик белгилари билан кечувчи оғриқ сон суяги синиши тўлиқ аниқланишига қадар бир неча ҳафта ёки ойлар олдин пайдо бўлади. Кўпинча синишлар икки томонлама бўлади; шу сабабли бисфосфонатлар билан даволанаётган ва сон суягининг диафизар синиши тасдиқланган пациентларда иккинчи сон суягини ҳам текшириш зарур. Бундай синишларнинг қийин битиши ҳақида хабарлар мавжуд.
Акласта® препарати билан даволаш вақтида пациентларга сон суягида, чаноқ-сон суяги бўғимида ёки човдаги ҳар қандай оғриқ ҳақида хабар беришни тавсия этиш лозим. Бундай симптомли барча пациентларни сон суягининг эҳтимол синиши мавжудлигига текшириш лозим.
Сон суягининг атипик синишларига шубҳа бўлган пациентларда Акласта® препарати билан даволашни тўхтатиш масаласини фойда/хавф нисбатини индивидуал баҳолаш асосида кўриб чиқиш лозим.
Ҳомиладорлик ва лактация даврида қўлланиши
Агар ҳомиладорлик бисфосфонатлар билан даволаш даврида юзага келса, назарий жиҳатдан эмбриотоксик таъсир хавфи мавжуд. Бисфосфонатлар билан даволашни тўхтатиш ва ҳомила пайдо бўлиши ўртасидаги вақт, бисфосфонатнинг аниқ бир тури ва уни қўллаш усули каби ўзгарувчан кўрсаткичларнинг хавфга таъсири аниқланмаган.
Акласта® препаратини ҳомиладорлик даврида қўллаш мумкин эмас. Золедрон кислотасини ҳомиладор аёлларда қўллаш ҳақидаги маълумотлар мавжуд эмас. Ҳайвонларда ўтказилган тадқиқотлар репродуктив фаолиятга препаратни токсик таъсирини намоён қилди. Одам учун потенциал хавфи номаълум.
Лактация даврида қўлланилиши
Акласта® препаратини лактация даврида аёлларда қўллаш мумкин эмас.
Бола кўриш ёшидаги эркаклар ва аёлларда қўлланилиши
Бола кўриш ёшидаги аёлларга Акласта® препаратини қабул қилиш вақтида ҳомиладор бўлишдан сақланишлари тавсия этилади.
Фертиллик. Золедрон кислотасини суткада 0,1 мг/кг дозада тери остига қабул қилган каламушларда фертиллик пасайган. Одамлар учун маълумотлар йўқ.
Автомобилни ва мураккаб механизмларни бошқариш қобилиятига таъсири
Акласта® препарати автотранспортни бошқариш ёки механизмлар билан ишлаш қобилиятига таъсир қилиши ҳақида далолат берувчи маълумотлар йўқ.
Препарат болалар олаолмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач қўлланилмасин.
Дозани ошириб юборилиши
Дозани ошириб юборилиши ҳоллари ҳақидаги маълумотлар чекланган. Препаратнинг юқори дозаларини қабул қилган пациентлар клиник текширувдан ўтишлари керак. Клиник аҳамиятли гипокальциемияга олиб келувчи доза ошириб юборилганида, ҳолатни нормага келтириш қўшимча равишда кальцийни перорал қўллаган ҳолда ва/ёки кальций глюконати инфузияси билан эришилиши мумкин.
Чиқарилиш шакли
Флаконда 100 мл дан эритма. Картон қутида 1 та флакон жойланган.
Сақлаш шароити
Очилмаган флакон махсус сақлаш шароитларини талаб қилмайди.
Флакон очилганидан кейин 2-8ºC ҳароратда 24 соат давомида сақлансин.
Яроқлилик муддати
3 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби
Рецепт бўйича.