ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА
АЗАЦИН
AZACINUM
Препаратнинг савдо номи: Азацин
Таъсир этувчи модда (ХПН): азитромицин
Дори шакли: капсула
Таркиби:
фаол модда: азитромицин – 250 мг, 500 мг;
ёрдамчи моддалар: натрий крахмал гликоляти, магний стеарати.
Таърифи: оқ ёки деярли оқ рангли кукун билан тўлдирилган, кўк/оқ рангли (250 мг), оқ/оқ рангли (500 мг) қаттиқ желатин капсулалар.
Фармакотерапевтик гуруҳи: Антибиотик (макролидлар гуруҳи).
АТХ коди: J01FA10
Фармакологик хусусиятлари
Кенг таъсир доирасига эга антибиотик, азалид, бактериостатик таъсир кўрсатади. Рибосомаларнинг 50S суббирлиги билан боғланиб, оқсил синтезини сусайтиради, бактерияларни ўсиши ва кўпайишини секинлаштиради. Юқори концентрацияларда бактерицид самара кўрсатади. Ҳужайра ички ва ташқи қўзғатувчиларига таъсир қилади.
Граммусбат микроорганизмлар: Streptococcus spp. (С,F, G гуруҳлари), S. pneumoniae, S. pyogenes, S. agalactiae, S. viridans, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus; грамманфий бактериялар: Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Bordetella pertussis, Bordetella parapertussis, Legionella pneumophila, Haemophilus ducreyi, Campilobacter jejuni, Neisseria gonorrhoeae ва Gardnerella vaginalis; айрим анаэроб микроорганизмлар: Bacteroides bivius, Clostridium perfringens, Peptostreptococcus spp, Chlamydia trachomatis, Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, Mycobacteria avium complex, Ureaplasma urealyticum, Treponema pallidum, Borrella burgdorferi га нисбатан фаол.
Эритромицинга чидамли граммусбат бактерияларга нисбатан фаол эмас.
Микроорганизмлар антибиотик таъсирига олдиндан чидамли бўлиши мумкин ёки даволаниш жараёнида чидамлилик ортирилиши мумкин. Микрорганизмлар азитромицинга нисбатан чидамлиликни келтириб чиқариши мумкин: граммусбат аэроблар – Streptococcus pneumonia (пенициллинга чидамли штаммлари).
Аввалдан чидамли микроорганизмлар: граммусбат аэроблар – Enterococcus faecalis, Staphylococcus spp. (стафилококкнинг метициллинга чидамли штаммлари макролидларга нисбатан чидамлиликни жуда юқори даражада намоён қиладилар); эритромицинга чидамли граммусбат бактериялар; анаэроблар – Bacteroides fragilis.
Фармакокинетикаси
Азитромицин меъда-ичак йўлларидан тез сўрилади, бу унинг кислотали муҳитга чидамлилиги ва липофиллиги билан боғлиқ. Бутун организм бўйлаб тез тақсимланади, бунда антибиотик тўқимларда юқори концентрацияга эришилади. 500 мг ичга қабул қилингандан кейин 2,5-2,9 соатдан сўнг азитромициннинг плазмадаги максимал концентрациясига эришилади ва 0,4 мг/л ни ташкил этади. Биокираолишлиги 37% ни ташкил қилади. Азитромицин нафас йўллари, урогенитал йўллари аъзолари ва тўқималари (хусусан простата безига), тери ва юмшоқ тўқималарга яхши киради. Тўқималардаги юқори концентрацияси (қон плазмасидагидан 10-50 марта юқори) ва давомли ярим чиқарилиш даври азитромицинни қон плазмасидаги оқсиллар билан паст даражада боғланиши, шунингдек уни эукариотик хужайраларга кириши ва лизосомалар атрофидаги рН паст бўлган муҳитда тўпланиши билан боғлиқ. Бу ўз навбатида юқори тахминий тақсимланиш хажми (31,1 л/кг) ва плазмадаги юқори клиренсини таъминлайди. Азитромицинни асосан лизосомаларда тўпланиш хусусияти, айниқса хужайра ичидаги қўзғатувчиларни элиминацияси учун жуда муҳимдир. Фагоцитлар азитромицинни инфекция ўчоғига етказиши, у ерда у фагоцитоз жараёнида ажралиб чиқиши исботланган бўлиб, яллиғланиш шишини даражаси билан корреляция қилади. Охирги доза қабул қилингандан кейин, азитромицин 5-7 кун давомида яллиғланиш ўчоғида юқори бактерицид концентрацияларда сақланади, бу қисқа (3-кунлик ва 5-кунлик) даволаш курсларини ишлаб чиқиш имконини берди.
Жигарда деметилизацияга учрайди, ҳосил бўлган метаболитлар фаол эмас.
Препарат асосан сафро билан ўзгармаган ҳолда, озгина қисми буйрак орқали чиқарилади.
Қўлланилиши
- препаратга сезгир микроорганизмлар томонидан чақирилган инфекцион-яллиғланиш касалликларда;
- юқори нафас йўллари ва ЛОР-аъзоларининг инфекциялари (ангина, синусит, тонзиллит, фарингит, ўрта отит);
- қуйи нафас йўлларининг инфекциялари (бактериал ва атипик пневмония, сурункали пневманияни зўрайиши бронхит);
- тери ва юмшоқ тўқималарнинг инфекциялари (сарамас, импетиго, иккиламчи инфекцияланган дерматозлар);
- сийдик чиқариш йўлларининг инфекциялари (асоратланмаган уретрит ва/ёки цервицит);
- Лайм касаллиги (боррелиоз), бошланғич даврини (erythema migrans) даволаш учун;
- Helicobacter Pylori билан ассоциацияланган меъда ва ўн икки бармоқ ичак касалликларида (мажмуавий даволаш таркибида) қўлланади.
Қўллаш усуллари ва дозаси
Овқатдан 1 соат олдин ёки 2 соатдан кейин суткада 1 марта ичга буюрилади.
Юқори ва қуйи нафас йўлларининг инфекцияларида катталарга – суткада 0,5 г дан 3 кун давомида (курс дозаси – 1,5 г) буюрилади.
Тери ва юмшоқ тўқималарнинг инфекцияларида – биринчи куни суткада 1 г, кейинчалик 2 кундан 5 кунгача суткада 0,5 г дан (курс дозаси – 3 г) буюрилади.
Сийдик-таносил аъзоларининг ўткир инфекцияларида (асоратланмаган уретрит ёки цервицит) – бир марта 1000 мг.
Лайм касаллигида (боррелиоз) I босқични (erythema migrans) даволаш учун – биринчи куни 1 г ва 2 кундан 5 кунгача суткада 0,5 г дан (курс дозаси – 3 г) буюрилади.
Helicobacter рylori билан ассоциацияланган меъда ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллигида – мажмуавий антихеликобактер даволаш таркибида суткада 1 г дан 3 кун давомида буюрилади.
3 ёшдан катта ва/ёки тана вазни 25 кг ортиқ бўлган болаларга юқори ва қуйи нафас йўлларининг инфекциялари, тери ва юмшоқ тўқималарнинг инфекцияларида тана вазнига нисбатан 10 мг/кг суткасига 1 марта 3 кун давомида (курс дозаси – 30 мг/кг), ёки биринчи куни тана вазнига нисбатан – 10 мг/кг кейинги 4 кун суткада 5-10 мг/кг буюрилади.
Болаларда (3 ёшдан катта ва/ёки 25 кг дан ортиқ) erythema migrans ни даволашда 1-чи куни суткада 1 марта тана вазнига нисбатан 20 мг/кг ва тана вазни нисбатан 10 мг/кг 2 кундан 5 кунгача буюрилади.
Ножўя таъсирлар
Нерв тизими томонидан: бош оғриғи, бош айланиши, уйқучанлик, таъм сезишни бузилиши, парестезия, уйқусизлик, асабийлик; кам ҳолларда – ажитация; тез-тезлиги номаълум – гипестезия, ҳавотирлик, тажовузкорлик, ҳушдан кетиш, тиришиш, психомотор гиперфаоллик; ҳид билишни йўқолиши, ҳид билишни ўзгариши, таъм билишни йўқолиши, миастения, алаҳсираш, галлюцинация; болаларда – бош оғриғи (ўрта отитни даволаганда), гиперкинезия, ҳавотирлик, невроз, уйқуни бузилиши (1% ва камроқ).
Юрак-қон томир тизими томонидан: юракни уриб кетиши, кўкрак қафасида оғриқ (1% ва камроқ), АБ пасайиши, ЭКГ да QT интервални узайиши, “пируэт” туридаги аритмия, қоринчалар тахикардияси.
Сийдик чиқариш тизими томонидан: тез-тез эмас: дизурия, буйрак соҳасида оғриқ; тез-тезлиги номаълум – интерстициал нефрит, ўткир буйрак етишмовчилиги.
Жинсий аъзолар томонидан: тез-тез эмас – вагинал кандидамикоз, метроррагия, мояк функциясини бузилиши.
Аллергик реакциялар: тошма, эшакеми, терини қичишиши, ангионевротик шиш; болаларда – конъюнктивит, қичишиш, эшакеми;
Инфекцион касалликлар: тез-тез эмас – кандидоз (шу жумладан, оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ва генитал), пневмония, фарингит, гастроэнтерит, респиратор касалликлар; тез-тезлиги номаълум – соҳтамембраноз колит.
Қон яратиш тизими томонидан: тез-тез эмас – лейкопения, нейтропения, эозинофилия; жуда кам ҳолларда – тромбоцитопения, гемолитик анемия.
Моддалар алмашинувини бузилиши: тез-тез эмас – анорексия.
Эшитиш аъзолари ва лабиринт бузилишлари: тез-тез эмас – эшитишни бузилиши, вертиго; тез-тезлиги номаълум – эшитишни бузилиши, қулоқларни битиши ва/ёки шанғиллаши.
Меъда ичак йўллари томонидан: диарея (5%), кўнгил айниши (3%), қорин соҳасида оғриқ (3%), метеоризм – 1% ва камроқ, диспепсия, қабзият, гастрит, дисфагия, қоринни дам бўлиши, оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватини қуриши, кекириш, оғиз бўшилиғи шиллиқ қаватида яралар, сўлак бези секрециясини ошиши; жуда кам ҳолларда – тил рангини ўзгариши, панкреатит, қусиш, мелена, болаларда – қабзият, иштаҳани камайиши, гастрит; оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати кандидамикози, таъм билишни ўзгариши (1% ва камроқ).
Жигар ва ўт чиқариш йўллари томонидан: тез-тез – гепатит; кам ҳолларда – жигар функициясини бузилиши, холестатик сариқлик, “жигар” трансаминазалари фаоллигини ошиши, учраш тезлиги номаълум – жигар етишмовчилиги (кам ҳолларда жигар фаолиятини оғир бузилиши фонида ўлим ҳолати), жигар некрози, фульминант гепатит.
Тери ва тери ости тўқимаси: тез-тез эмас – терида тошмалар, дерматит, терини қуриши, кўп терлаш; кам ҳолларда – фотосенсибилизация реакциялари; тез-тезлиги номаълум – Стивенс-Джонсон синдроми, токсик эпидермал некролиз, кўп шаклли эритема.
Суяк-мушак тизими томонидан: тез-тез эмас – остеоартрит, миалгия, белда оғриқ, бўйинда оғриқ; тез-тезлиги номаълум – артралгия.
Бошқалар: тез-тез эмас – астения, лоҳаслик, чарчоқлик хисси, юзнинг шиши, кўкракда оғриқ, иситма, периферик шишлар.
Лаборатория кўрсатгичлари: тез-тез – лимфопения, эозинофилия, базофилия, моноцитофилия, нейтрофилия, қон плазмасида бикарбонатларнинг концентрациясини пасайиши ёки ошиши; АСТ, АЛТ фаоллигини ортиши, қон плазмасида билирубин, мочевина, креатиннинг концентрациясини ошиши, қон плазмасида калий миқдорини ўзгариши, қон плазмасида ишқорий фосфотаза фаоллигини ошиши, қон плазмасида хлор миқдорини ошиши, қон плазмасида глюкозанинг концентрациясини ошиши, тромбоцитлар миқдорини ошиши, гематокритни пасайиши, қон плазмасида натрийнинг миқдорини ўзгариши.
Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар
- юқори сезувчанлик (шу жумдадан бошқа макролидлар);
- жигар ва/ёки буйрак етишмовчилиги, лактация даври, 3 ёшгача ва тана вазни 25 кг дан кам болалар;
- эритромицин, макролид ёки кетолид гуруҳига кирувчи бошқа антибиотик гуруҳларига ўта юқори сезувчанлик;
- эрготамин ва дигидроэрготамин билан бир вақтда қўллаш;
- 12 ёшгача ва тана вазни ˂45 кг болалар (500 мг капсула учун) қўллаш мумкин эмас.
- Эҳтиёткорлик билан
- аритмия (қоринчалари аритмияси ва QT интервалини узайиши мумкин);
- жигар ёки буйрак фаолиятининг яққол бузилиши бўлган болаларда;
- ҳомиладорлик;
- препарат компонентига юқори сезувчанлик;
- миастения;
- енгил ва ўрта оғирлик даражасидаги жигар фаолиятини бузилиши;
- енгил ва ўрта оғирлик даражасидаги буйрак фаолиятини бузилиши (минутига КК>40 мл);
- аритмияга олиб келиши мумкин омиллари (айниқса кекса ёшда) бўлган пациентларда;
- QT оралиғини туғма ёки орттирилган узайиши бўлган пациентларда;
- пациентлар 1А (хинидин, прокаинамид) ва III (дофетилид, амиодарон ва соталол) синфлари антиаритмик препаратларни, цизаприд, терфенадин, антипсихотик препаратлар (пимозид), антидепрессантлар (циталопрам), фторхинолонларни (моксифлоксацин ва левофлоксацин) қабул қилаётган пациентларда;
- сув-электролит балансининг бузилишлари бўлган, айниқса гипокалиемия ёки гипомагниемия холида;
- клиник ахамиятли брадикардияда, юрак аритмияси ёки оғир юрак етишмовчилиги бўлган пациентларда;
- дигоксин, варфарин, циклоспорин билан бир вақтда қўллашда эҳтиёткорлик талаб этилади.
Дориларнинг ўзаро таъсири
Антацид воситалар азитромицинни биокираолишига таъсир қилмайди, аммо қондаги Cmax 30% га камайтиради, шунинг учун азитромицинни қабул қилиш орасидаги интерваллар ушбу дорилар ва овқатни қабул қилишдан 1 соат олдин ёки 2 соат кейин бўлиши керак. Антацидлар (алюминий ва магний сақловчи), этанол ва овқат азитромицинни сўрилишини секинлаштиради ва пасайтиради.
Соғлом кўнгилликларда азитромицинни цетиризин (20 мг) билан 5 кун давомида бир вақтда қўллаш, фармакокинетик ўзаро таъсирга ва QT интервалини ахамиятли ўзгаришига олиб келмаган.
ОИТВ-инфекцияланган 6 пациентларда азитромицин (суткада 1200 мг) ва диданозинни (суткада 400 мг) бир вақтда қўллаш, плацебо гурухи билан солиштирганда фармакокинетик кўрсаткичларнинг ўзгаришини аниқламаган.
Варфарин ва азитромицин (одатдаги дозаларда) бирга буюрилганида протромбин вақтининг ўзгариши аниқланмаган, бироқ макролидлар ва варфариннинг ўзаро таъсирида антикоагуляцион самаранинг кучайишини ҳисобга олиб, пациентларда протромбин вақтини синчиклаб назорат қилиш керак.
Дигоксинни концентрациясини оширади.
Эрготамин ва дигидроэрготамин: токсик таъсирини кучайиши (вазоспазм, дизестезия).
Триазолам: триазоламнинг клиренсини пасайишини ва фармакологик таъсирини ошишини чақиради.
Азитромицин циклосериннинг, билвосита антикоагулянтларнинг, метилпреднизолоннинг, фелодипиннинг, шунингдек микросомал оксидланишга учрайдиган дори воситаларининг (карбамазепин, терфенадин, циклоспорин, гексобарбитал, шохкуя алкалоидлари, вальпроат кислотаси, дизопирамид, бромкриптин, фенитоин, перорал гипогликемик воситалар, теофиллин ва бошқа ксантин ҳосилалари) гепатоцитларда микросомал оксидланишини ингибиция қилиниши ҳисобига, чиқарилишини секинлаштиради ва қон плазмасидаги концентрациясини ва заҳарлигини оширади.
Линкозаминлар азитромицининг самарадорлигини сусайтиради, тетрациклин ва хлорамфеникол кучайтиради.
Махсус кўрсатмалар
Овқат билан қабул қилманг. Препаратнинг дозасини қабул қилиш ўтказиб юборилганда дозани иложи борича тезроқ қабул қилиш, кейинги дозани эса – 24 соатли интервал билан қабул қилиш керак.
Антацидлар бир вақтда қўлланганида 2 соатлик танаффусга риоя қилиш керак.
Даволаш бекор қилинганидан кейин айрим пациентларда ўта юқори сезувчанлик реакциялари сақланиши мумкин, бу шифокорнинг кузатуви остида специфик даволашни талаб этилади.
Ҳомиладорлик ва лактация даврида қўлланилиши.
Препаратни ҳомиладорликда фақат, агар кутилаётган фойда, потенциал хавфдан устун бўлгандагина қўллаш мумкин.
Эмизиш даврида препаратни қўллашг зарурати бўлганида, эмизишни тўхтатиш тавсия этилади (кўкрак сути билан ажралади).
Катталарда ва болаларда енгил даражадаги буйрак етишмовчилигида (КК >40 мл/мин) Азациннинг дозасига тузатиш киритиш зарурати йўқ.
Катталарда ва болаларда енгил даражадаги жигар етишмовчилигида Азациннинг дозасига тузатиш киритиш зарурати йўқ.
Кекса ёшдаги пациентлар учун Азациннинг дозасига тузатиш киритиш зарурати йўқ.
Кекса ёшдаги пациентларда Азацин препаратининг дозасига тузатиш киритиш талаб этилмайди. Барча ушбу тоифадаги пациентларда аритмияга олиб келиши мумкин ҳолатлар бўлса-да, аритмияларни, шу жумладан “пируэт” типидаги қоринчалар аритмиясини ривожланиш ҳавфи юқори бўлганлиги сабабли, Азацин препаратини эҳтиёткорлик билан қўллаш керак.
Азитромицинни қон плазмасидан чиқарилиши 2 босқичдан иборат: препаратни 8 дан 24 соат интервалида қабул қилинганда ярим чиқарилиш даври 14-20 соатни ташкил этади ва 24 дан 72 соат интервалида 41 соатни ташкил этиши, препаратни суткада 1 марта қабул қилиш етарли ҳисобланади.
Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин, яроқлилик муддати ўтгандан сўнг қолланилмасин.
Дозани ошириб юборилиши
Симптомлари: кўнгил айниши, вақтинчалик карлик, қусиш, ич кетиши.
Даволаш: даволаш симптоматик; меъдани ювиш.
Чиқарилиш шакли
3 ёки 6 капсуладан ПВХ/алюмин фольгали контур уяли ўрамда.
Контур уяли ўрам қўллаш йўриқномаси билан бирга картон қутига жойланади.
Сақлаш шароити
Қуруқ, ёруғликдан ҳимояланган жойда, 250С юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин.
Яроқлилик муддати
2 йил.
Дорихоналардан бериш тартиби
Рецепт бўйича.