Azimov Sodiq Azimovich

Tavallud topgan sana: 7 noyabr 1914 yil

Vafot etgan sana: 21 dekabr 1988 yil

Tug’ilgan joy:Toshkent

Yo’nalishlar: Fiziklar

Tarjimai hol

Azimov Sodiq Azimovich — fizik olim, O‘zbekiston FA akademiki (1962), O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan va texnika arbobi (1964), O‘zbekiston Respublikasi FA yadro-fizika instituti direktori (1966), O‘zbekiston Davlat mukofoti laureati.

1914 yil 7 noyabr kuni Toshkent shahrida ziyolilar oilasida tug‘ilgan. Onasi tarafdan dodasi Olim qozi Toshkent shahri qozisi bo‘lgan, Olim qozining akasi Abduvohid Qoriyev (Qori domla) Sankt Peterburg II Davlat Dumasi deputati  bo‘lgan. Otasi tarafdan dodasi Avaz ota yirik ziroatkor (Sarako‘l egasi) bo‘lgan. Otasidan erta ayrilib, oilaning yagona boquvchisi bo‘lib qolib, kasal onasi, ikki nafar kichik singlisi va kichik ukasiga bosh bo‘ladi.

1936-40 yillar — O‘rta Osiyo davlat universitetining fizika-matematika fakultetini tamomlagan. Oliy ta’limni tamomlagach, Pomir fazoviy nurlarni o‘rganish ekspeditsiyasida ishlagan. 1948 yil aspiranturaga topshiradi, tez orada nomzodlik, doktorlik (1955 yil Moskva shahridagi Ilm-fanga qaratilgan davlat federal byudjet muassasasi) dissertatsiyalarini yoqlaydi. Ilmiy rahbari: akademik I. V. Veksler.

1954 yil S.Azimovning tashabbusi bilan Toshkent davlat universitetida yadro fizika va fazo nurlari kafedrasi yaratilib, unga Azimov umrining oxirigacha boshqaruvchilik qilgan. 1956 yildan S.Azimov Yadro fizika instituti direktor o‘rinbosari, 1962 yil esa direktor etib saylangan. Uning qo‘l ostida bu yerda yuqori kuchlar fizikasi bo‘limi tashkil etilgan, pufakli kameralar va fotoemulsiyalar uslubiyati o‘rganilgan. S.A.Azimov boshchiligida Fizikaning yuqori kuchlar ilmiy maktabi arendonlarning egik moslashuvchan jarayoni, yadrolarda pionlarning noelastik parchalanishi, protonlarning aniq diffraktsion dissosiatsiyasi, zarrachalar va yadrolarning yadrolarni yadrolar bilan noelastik shovqinlarini o‘rganish bo‘yicha tadqiqotlar natijasida yuqori martabaga ega bo‘lgan. 1964 yil elastik proton-proton parchalanishida diffraksiya konusining torayishi fenomeni aniqlandi, umumiy struktura belgilandi va zarralarning ko‘p shakllanish jarayonlarining mexanizmlari yaratiladi.

S.A. Azimov rahbarligida Kumbeldagi rasadxonaning qurilish ishlari boshlanib, yakunlangan va muvaffaqiyatli ishga tushirilgan, siklotron, neytronli generator va geliy ishlab chiqarish bo‘yicha yangi zavodni ishga tushirish amalga oshirilgan.

70- yillar ekologik toza energiya manbalarining rivojlanish istiqbollarini ro‘yobga chiqarish kerakligini ko‘ra bilib, Katta Quyosh pechini yaratishda tashabbus ko‘rsatadi. 80-yillar boshlarida loyiha tasdiqlanishiga erishadi va Toshkent viloyatidagi (Parkent) innovatsion qurilish obektiga boshchilik qiladi. 1988 yil qurilish muvaffaqiyatli amalga oshirilib, Quyosh pechi amalda qo‘llaniladi.

Olim 1988-yil 21-dekabrda yurak xurujidan vafot etgan va Chag‘atoy qabristoniga dafn qilingan.

arboblar.uz