Uyqusizlik – ruhiy zo‘riqish sababchisi
Kuzatuvlarga ko‘ra, so‘nggi yillarda insonlar uyqu uchun tobora ko‘p vaqt ajratishyapti, biroq yoshlar orasida buning aksini kuzatish mumkin.
Bu holatni avstraliyalik professor Nik Glozer bugungi yoshlar yotog‘i turli elektron qurilmalarga to‘lib ketgani bilan izohlaydi.
17 yoshdan 24 yoshgacha bo‘lgan 20 ming nafar kishi o‘rganilganda shu narsa aniqlandiki, besh soat atrofida uxlaydigan yoshlarda ularning 8-9 soat uxlaydigan tengqurlariga nisbatan ko‘proq asab buzilishlari kuzatilgan. Sutkasiga olti soatdan kam uxlaydiganlarning yarmidan ko‘pi u yoki bu ko‘rinishdagi ruhiy zo‘riqishlardan aziyat chekadi.
Uyqusizlik sababi aniqlandi
Olimlar inson miyasidagi neyrokimyoviy farqlarni solishtirish orqali nega yaxshi uxlay olmasligi sababini aniqlashdi.
Mutaxassislar uyqusizlik azobini tortayotgan odamlar miyasini o‘rganishar ekan, inson va sut¬emizuvchilar miya faolligida gamma-aminomoy moddalari (GABA)ning kamayib ketishi uyqusizlikka asosiy sabab ekani ma’lum bo‘ldi.
Uyqusizlik haqida
Barchamizga ma’lum, agar kechasi mazza qilib to’yib uhlab olsak, ertasi kuni kayfiyatimiz a’lo bo’lib, aqliy va jismoniy faoliyatimiz oshadi. Bo’shashishlik alomatlaridan holi bo’lib, o’zimizni yaxshi his etamiz. Ammo uyqusizlik bizni bezovta qilayotgan bo’lsachi? Quyidagi maslahat uyqusizlikka chalingan insonlar uchun.
1. Kechga yaqin ko’p ovqat iste’mol qilmaslikka harakat qiling. Agar qorin judayam och bo’lsa yotishdan 2 soat oldin yengil taom yeyish mumkin.
2. Uyquga yaqin vaqtda choy, kofe, alkogol mahsulotlarini iste’mol qilmaslikka harakat qiling.
Uning urniga iliq sut yoki o’t damlanmasi qo’shilgan suv ichgan ma’qul. Chunki bu ichimliklar nerv sistemasini tinchlantiradi va uyquga ketishda yordam beradi.
3. Uhlashdan oldin har xil faol, harakatchan, qo’rqinchli filmlarni ko’rish tavsiya etilmaydi. Uning o’rniga o’zingiz yoqtirgan tinchlantiruvchi musiqa eshiting, rasmlar ko’ring yoki kitob o’qing.
4. Iloji bo’lsa, uyqudan oldin ko’chaga chiqib, 10-15 daqiqa aylanib keling.
5. Agar uyqu moyilligini oshiruvchi dorilarni ichayotkan bo’lsangiz, ularni kamaytirishga va u dorilarsiz uxlashga harakat qiling. Chunki bu dorilar ularga ko’nikmangiz oshishiga olib kelishi mumkin.
6. O’zingizga qulay, toza o’rinda, qorong’i, tinch va kislorod bor xonada yoting.
7. Yotgan mahalda muammolar haqida o’ylamang.