ТЎРАҚУЛОВ Ёлқин Холматович

ТЎРАҚУЛОВ Ёлқин Холматович (1916.10.11, Қозоғистон Республикаси Марки ш. — 2005.1.3, Тошкент) — биокимёгар олим. Ўзбекистон ФА акад. (1966). Ўзбекистонда хизмат кўрсатган фан арбоби (1965). Биол. фанлари дри (1959), проф. (1962). ТошТИ ни тугатгач (1936), шу инт биокимё кафедрасида ассистент (193638), аспирант (193841), айни вақтда Тошкент фармацевтика инти директори (1939—41). Уруш қатнашчиси (1941 — 44), яна шу инт директори (1944). СССР Тиббиёт ФА Биология ва тиббиёт кимёси интида (Москва) илмий ходим (1944—47). ТошТИ ректори (1947—50), Ўзбекистон ФА Қишлоқ хўжалик интида катта илмий ходим (1950—54), Андижон тиббиёт инти проректори ва кафедра мудири (1954 — 56), Ўзбекистон ФА Ядро физикаси интида бўлим мудири (1957), директор ўринбосари (1960—62). Ўзбекистон Соғлиқни саклаш вазирлиги Ўлка тиббиёт (ҳоз. Эндокринология) и. т. институти директори (195760, 196263, 1976—96), айни вақтда лаб. мудири (1957 97; 1998 й. дан илмий маслаҳатчи), Ўзбекистон ФА Президиуми аъзоси (1970—72), вицепрезиденти (1963— 66), биология фанлари бўлими раиси (1966—79). ТошДУ да кафедра мудири (1967 й. дан), Ўзбекистон ФА Биокимё инти директори (1967 — 69), лаб. мудири 0967—70). СамДУ ректори (1970—72), Ўзбекистон ФА Тиббиёт фанлари бўлими раиси (1994—97).

Тўрақуловнинг илмий ишлари қалқонсимон без патологиясининг баъзи турларида тиреоид гормонлар биокимёсига оид. Унинг тадқиқотлари замонавий биол., тиббиёт, биокимё, биофизика, радиобиология ва эндокринология фанларининг оригинал йўналишларига бағишланган. Қалқонсимон без касалликларида радиоактив йод ёрдамида ўтказилган клиникбиокимёвий ишлари учун нуфузли Давлат мукофотига сазовор бўлган (1964). Биокимёдан дарслик ва ўқув қўлланмалари, луғатлар тузган. Беруний номидаги Ўзбекистон Давлат мукофоти лауреати (1985), «Элюрт ҳурмати» (1998) ва «Буюк хизматлари учун» (2003) орденлари бн мукофотланган.

Ас: Обмен йода и тиреоидные гормоны, Тўрақулов, 1959; Биохимия и патохимия щитовидной железы, Тўрақулов, 1963; Тиреоидные гормоны (в соавторстве), Т., 1972; Йодпротеины щитовидной железы (в соавторстве), Т., 1974.