ЎТА АСОСЛИ ТОҒ ЖИНСЛАРИ, ультрабазитлар, гипербазитлар — таркибида дала шпати бўлмаган, кремнезём кам, магний ва темир кўп бўлган магматик тоғ жинслари. Ў. а. т. ж. да оливин ва пироксенлар асосий жинс ҳосил қилувчи минераллардир. Бу жинслар юқори мантиядан чиқиб келаётган магманинг кристалланиши натижасида ҳосил бўлади. Ўта асосли тоғ жинсларининг қаттиқ ҳолатдаги жисмлари Ер пўстининг чуқур горизонтларидан сиқиб чиқарилиши мумкин. Метаморфизм таъсирида улар серпентинит, амфиболит ва сланецларга айланади. Ўта асосли тоғ жинслари офиолитли минтақаларни (қ. Офиолитлар) ташкил қилади ҳамда океан типидаги Ер пўстининг таркибига киради. Ўта асосли тоғ жинслари Урал, Кола я. о., Сибирь, Украина, Кавказ ва Қозоғистонда тарқалган. Улар билан никель, кобальт, хромит, платина рудалари, тальк, магнезит ва асбест конлари боғлиқ.