ЎРТА ЖУЗ — Қозоғистонда хўжалик ва географик жиҳатдан алоҳида ажралиб турадиган, бир гуруҳ қозоқ қабилалари истиқомат қиладиган ҳудудий бирлик. 16-аср бошида шаклланган. Ҳоз. Шим., Марказий, Шим. Шарқий ва Шарқий Қозоғистон ҳудудини эгаллаган. Ўрта жуз ерлари қадимдан аланлар, қанғли, қипчоқ қабила иттифоқлари шаклланган энг муҳим этник марказлардан бири бўлган. Ўрта жуз ташкил топиши билан унинг таркибига қипчоқ, арғин, найман, керай, уак, қўнғирот қабилалари кирган. Ўрта жуз қозокларининг асосий машғулоти қўчманчи чорвадорлик ҳисобланган. Ўрта жузнинг жан. қисмидаги кўчманчилик гуманлари Сирдарёнинг ўрта оқими ва Ўрта Осиёдаги ўтроқ деҳқончилик марказлари билан, Шим. ва Шим. Шарқий туманлар эса — Сибирь ва Россия билан алоқадор эди. Қозоқлар чорвачилик маҳсулотларини нон, ҳунармандчилик буюмлари ва саноат товарларига алмашар эдилар. Турли даврларда Ўрта жуз ҳудудида ўзаро рақобатда бўлган хонликлар вужудга келган. Ўрта жузнинг Россия билан иктисодий алоқаларининг тобора мустаҳкамлана бориши, жунғорларнинг босқинчилик юришлари Ўрта жуз қозокдарини Россия таркибига қўшилиш жараёнини тезлаштирган (18-асрнинг 40-й. лари). 19-асрда Ўрта жуз қозоқ аҳолиси сонининг 1 млн. кишини ташкил этган.