АҲМАД (МИРАК) МИРЗО

АҲМАД (МИРАК) МИРЗО (1388 — 1425) — Темурийлардан. Умаршайх мирзо баҳодирнинг укаси. Амир Темурнинг Хитойга қилган юришида қўшиннинг ўнг қанотига Хапил Султон билан биргаликда раҳбарлик қилган. Амир Темур вафотидан сўнг Шоҳрух саройида бўлган. 1409 й. Шоҳрух фармонига кўра амир Худойдод ва Сайди Аҳмад мирзолар билан биргаликда Ҳисор вилоятидаги исённи бостиришда қатнашган. 1409 й. Мовароуннаҳр Шоҳрух қўлига ўтгач, Фарғона вилояти Аҳ. (М.) м. га берилган. У Фарғонада ободончилик ишларини ривожлантирган, истеҳкомларни таъмирлаган, шунингдек ўз навкарлари билан Шоҳрухнинг ҳарбий юришларида қатнашиб турган. 1413 й. Улуғбек ҳарбий кенгаш баҳонасида АҳДМ.) м. ни Самарқандга таклиф қилган, бироқ у Улуғбекнинг феълидан ҳадиксираб Самарқандга келмаган. Шундан сўнг Улуғбек Андижонга қўшин тортиб Андижон, Ахсиларни эгаллайди. Аҳ. (М.) м. тоғга яширинган ва Мўғулистондан мадад учун келган лашкар билан Андижонга юриш қилиб Ўш атрофида Улуғбек амирлари устидан ғалаба қозонади. Шундан сўнг Аҳ-(М.) м. Мўғулистон хони Муҳаммадхон ҳузурига — Қашқарга кетган. Шоҳрух 1415 й. 26 майда Аҳ-(М.) м. га мактуб йўллаб уни ўз ҳузурига чақиртиради. Аҳ. (М.) м. 1416 й. Қа-шқардан Ҳиротга қайтиб келган, уни Ҳиротдан ташқарига чиқармасдан назорат остида сақлаганлар. Салтанатни қўлга киритиш учун тузган режаси ошкор бўлиб қолгач, Аҳ-(М.) м. ни Мак-кага, Каъбатулло зиёратига жўнатишга фармон берилган. Аҳ. (М) м. ҳаждан қайтиб келмаган.

Турғун Файзиев.