АЭРОНОМИЯ

АЭРОНОМИЯ (аэро… ва юн. nomos — қонун) — атм. нинг юқори қатламларини ўрганувчи фан. А. даги и. т. усуллари: ракеталар ва сунъий йўлдошлар ёрдамида атм. ни зондлаш, радиотўлқинларнинг тарқалишини кузатиш, спектрал анализ (таҳлил). Юқори атм. денгиз сатҳидан бир неча ўн км дан бошланиб, Ернинг бир неча радиусичалик баландликкача давом этади. Пастки атм. билан юқори атм. орасида аниқ чегара йўқ. Юқори атм. да Қуёш нурлари таъсирида диссоциация ва ионизация жараёнлари содир бўлади. 400—500 км баландликдан бошлаб атм. кислород ва азот атомларидан иборат. Юқори атм. нинг 50—70 км баландликдаги қисми исиган соҳалардан товушнинг қайтишини текшириш йўли б-н, 80 км баландликкача қисии кумушсимон булутлар ҳаракатини кузатиш йўли б-н, 1000 км гача қисми қутб шафакларини ўрганиш йўли б-н, бир неча минг км баландликдаги қисми чақмокларнинг радиотўлқинлар тарқалишига таъсирини аниқлаш йўли б-н ўрганилади. Аэрономик масалаларни ҳал этишда спектрал таҳлил (анализ) муҳим восита ҳисобланади. Ернинг сунъий йўлдошлари ва ракеталар ёрдамида олинган маълумотлар юқори атмосферада кучли ионлашган қатламлар йўқпигини кўрсатди.