ПАЛЕООСИЁ ТИЛЛАРИ

ПАЛЕООСИЁ ТИЛЛАРИ, палеосибирь тиллари — генетик жиҳатдан ўзаро боғлиқ бўлмаган чукча-камчатка тиллари (чукча, коряк, алютор, керек, ительмен), эскимосалеут тиллари (эскимос, алеут), енисей тиллари (кет, сим — жонли тиллар; котт, арин, пум-покол, ассан — улик тиллар), юкагир-чуван тиллари (юкагир — жонли, чуван — улик) ва алоҳида нивх тилини бирлаштирувчи, шартли белгиланган тил оиласи.

Мазкур тилларнинг муштараклиги, умумийлиги ҳақидаги фаразия 19-а. ўрталарида рус олими Л. И. Шренк томонидан илгари сурилган. Бу фаразияга мувофик,, тегишли сибирлик элатлар Сибирь туб аҳолисининг авлодларидир. Пекин ушбу фикр Палеоосиё тилларининг генетик кариндошлигини белгилай олмайди, шу сабабли «Палеоосиё тиллари» термини шартли ном сифатида сақланиб қолган.

Палеоосиё тилларининг ташқи генетик алоқалари, бир қатор фаразиялар мавжуд бўлсада, ҳанузгача аниқланмай қолмоқда. Бу тилларнинг типологик тавсифи турлича бўлса ҳам, айрим оилалар ўртасида структур-типологик ўхшашлик белгилари кузатилади. Палеоосиё тиллари агглютинативтиллардир: баъзиларида суффиксал, баъзиларида суффиксал-префиксал агглютинация мавжуд. Лексикада турмушдаги нарса-буюмларнинг номлари, касб-ҳунар, хўжалик фаолиятини акс эттирувчи сўзлар кўп; рус тилидан ўзлашган сўзлар ҳам анчагина.

Палеоосиё тиллари ҳақидаги кўплаб маълумотлар 18-а. да турли олимлар ва миссионерлар томонидан тўпланган; бу тилларни илмий ўрганиш 19-а. да рус ва гарбий европалик олимларнинг асарлари билан бошланган. Ушбу тадқиқотлар ва кейинчалик америкалик, канадалик ва япониялик олимларнинг бу сохадаги изланишлари нафақат тилшунослик учун, балки Евросиё ва Шим. Америка тарихида кадимдан давом этиб келаётган мураккаб этнолингвистик жараёнларни тушунтиришга интилаётган бошқа фанлар учун ҳам катта қизиқиш уйғотади.