ЧАТУРАНГА (санскритча чатур — тўрт, анга — қисм) — мил, ав. Ҳиндистонда пайдо бўлган тафаккур ўйини. Қад. Ҳиндистонда қўшин 4 қисмга бўлинган: жанг аравадагилар, филбонлар, отлиқ ва пиёда аскарлар. Ч. сипоҳлари қўшин қисмларини ифодалаган. Қўшиннинг ҳар бир қисмини рожалар бошқаргани учун Чатуранга «чатуррожа» деб ҳам аталган. Чатурангада 32 та (16 тадан оқ ва қора) сипоҳ 64 та оққора катакли тахтанинг 4 четига 8 тадан терилган ва 4 киши (2 тадан бўлиб) ўйнаган. Юришлар шашхол ташлаш билан амалга оширилган (6 холли томон тушса шоҳ, 5 холли томон тушса фарзин юрилган ва ҳ. к.) Ўйин рақибларнинг барча сипоҳларини (шу жумладан, шоҳни ҳам) уриб олингунча давом этган. 5—6-а. ларга келиб Чатуранга ўйин қоидаларининг ўзгарган тури чатранг (шатранг) деб номланган. Чатрангда сипоҳлар ўйин тахтасининг 2 томонига терилган ва 2 киши ўйнаган. Юришлар шашхолсиз амалга оширилган ва ўйиннинг мақсади шоҳни мот қилиш бўлган (яна қ. Шахмат).