ЧАТҚОЛ ЗИЛЗИЛАСИ

ЧАТҚОЛ ЗИЛЗИЛАСИ — Ўрта Осиёдаги энг кучли зилзилалардан бири. 1946 й. 2 нояб. да содир бўлган. Эпицентрда кучи 9—10 баллга етган. Магнитудаси Рихтер шкаласи бўйича 7,5 бўлган. Зилзила 150 дан ортиқ қишлоқ ва шаҳарларда 9 балдцан тортиб, 4—5 баллгача сезилган. Ҳатто 240 км узокликдаги Тошкент ш. ҳам жиддий талафот кўрган. Тебраниш кучи Тошкентда 7—8 баллни ташкил этган. Тадқиқот ишлари натижасида зилзила ўчоғининг уз. 80 км, эни 15 км ва чуқ. 20—25 км эканлиги аниқланган. Бу ерда жойлашган сейсмоген узилманинг ҳаракатга келиши натижасида атрофдаги қоятошлар қула ган ва тоғ ён бағирларида чуқ. 10—15 м ли ер ёриқдари ҳосил бўлган. Қулаган тоғ жинсларидан вужудга келган уюм ҳажми 4 млн. м3 дан ошиб кетган ва у Норин дарёсини тўсиб қўйган. Бунинг натижасида атрофда кўллар ҳосил бўлган. Фарғона, Чатқол ва Талас Олатови ён бағирларидаги 50 дан ортиқ қишлоқни харобага айлантирган. Шунингдек, Подшоотасой, Аравон, Афлотун, Арқит, Кетмонтепа оралиқларидаги йўллар бузилиб, турли хил кўриниш (шакл)ни олган. Зилзила эпицентри Чатқол—Отойнак сейсмоген зонасида бўлиб, асосий ер қимирлашдан кейин ҳам 2 йил мобайнида кучли тебранишлар қайд қилинган. Уларнинг кучи 6—8 баллга етган. Кейинги зилзилалардан Фарғона водийсидаги аҳоли пунктлари яна талафот кўрган.