БИЖАНАКЛАР, печенеглар, пацзинаклар — Итил (Волга) ва Ёйиқ (Урал) дарёси бўйлари, Орол денгизи оралиғидаги даштларда ҳамда Каспий денгизининг шарқи ва шим. да мил. 1-минг йилликнинг икжинчи ярмида яшаган бир қанча туркий қабилалар бирлашмаси. Бижанаклар қад. Қанғдавлати аҳолиси қанғлиларта мансуб бўлганлар. 8-а. да Ёйиқ ва Итил дарёлари оралиғида яшовчи қанғли, сармат ва б. қабилаларнинг бирлашувидан йирик бижанакқанғли иттифоқи ташкил топган. 9-а. охирларида (889 й.) табиий иқлим шароитининг ғоят оғирлашуви, хусусан қурғоқчилик ҳамда қипчоқ ва ўғузларнинг сиқуви натижасида Бижанакларнинг асосий қисми жан. рус даштларига, Қора денгизнинг шим. даги ерларга кўчиб ўтганлар. Бижанаклар Киев Руси ерларига муттасил чопқун уюштириб турганлар. 1010 й. дан кейин Бижанаклар қўлларига асир тушган мусулмон уламоси, илоҳиётчи олими орқали и слом динига кирганлар. 11 — 12-а. ларда Бижанаклардан қорилар, уламолар, фиқҳшунослар чиққан. 1036 й. Киев князи Ярослав Мудрий Б. га қаттиқ зарба бергач, Бижанаклар ларнинг бир кисми Венгрияга кўчиб кетган. Бижанакларнинг ЁйкқИтил оралиғида қолган қисми кейинчалик Дашти Қипчоқ ўзбеклари таркибига кирган. Бижанакларнинг яна бир кисми (8-а.) Амударёнинг қуйи оқимида, бошқа бир қисми ўғузлар таркибига кириб Сирдарёнинг ўрта ва қуйи оқимларида кўчманчилик билан машғул бўлишган. Абдуррашид Бакувий (15а,)нинг ёзишича, Бижанаклар туркий элат бўлиб, шим. да олтинчи иқлимда, сақлаблар (славянлар)га яқин ерда яшаганлар. Улар узун соқолли, узун мўйлабли, кучли ва енгилмас бўлганлар. Улар ҳеч кимга, ҳеч қачон хирож тўлашмаган. Фахриддин Ҳасанов.