ҚЎЛЛАШ БЎЙИЧА ЙЎРИҚНОМА

ДЕПАКИН^® XPOHO

                                                         DEPAKINE^® CHRONO

Дори препаратини қабул қилишни бошлашдан олдин ушбу қўллаш бўйича йўриқномани диққат билан ўқиб чиқинг. Мазкур қўллаш бўйича йўриқномани сақлаб қўйинг. Сизга уни яна бир бор ўқиб чиқишга тўғри келар.

Агар Сизда қўшимча саволлар туғилса, даволовчи шифокорингиз билан маслаҳатлашинг.

Бу препарат шахсан Сизга буюрилган, шунинг учун бошқа шахсларга бериб юборманг. Бу, уларнинг касаллик симптомлари Сизда кузатилаётган симптомларга ўхшаш бўлса ҳам, уларга зарар етказиши мумкин.

Препаратнинг савдо номи: Депакин^® Xpoнo/Depakine^® Chrono

Таъсир этувчи модда (ХПН): вальпроат кислотаси/valproic acid

Дори шакли: таъсири узайтирилган, қобиқ билан қопланган, бўлинадиган таблеткалар.

Таркиби:

300 мг ли бир таблетка қуйидагиларни сақлайди:

фаол моддалар: 199,8 мг натрий вальпроати, 87,0 мг вальпроат кислотаси (300 мг вальпроат кислотасига мувофиқ келади)

ёрдамчи моддалар: метилгидроксипропилцеллюлоза 4000 м.Па.с (гипромеллоза) –       105,6 мг, этилцеллюлоза (20 мПа.с) – 7,2 мг, гидратланган коллоид кремний диоксид –  32,4 мг, натрий сахаринати – 6,0 мг;

қобиғи: метилгидроксипропилцеллюлоза 6 м.Па.с (гипромеллоза) – тахминан 4,8 мг, макрогол 6000 – тахминан 4,8 мг, тальк – тахминан 4,8 мг, титан диоксиди – тахминан     0,8 мг, 30% ли полиакрилат дисперсияси (қуруқ эксктракт кўринишида) – тахминан 4,8 мг.

500 мг ли бир таблетка қуйидагиларни сақлайди:

фаол моддалар: 333,0 мг натрий вальпроати, 145,0 мг вальпроат кислотаси (500 мг вальпроат кислотасига мувофиқ келади);

ёрдамчи моддалар: метилгидроксипропилцеллюлоза 4000 мПа.с (гипромеллоза) – 176,0 мг, этилцеллюлоза 20 мПа.с –  12,0 мг, натрий сахаринати – 10,0 мг, гидратланган коллоид кремний диоксиди – 50,0 мг, сувсиз коллоид кремний диоксиди – 4,0 мг;

қобиғи: метилгидроксипропилцеллюлоза 6 м.Па.с (гипромеллоза) – тахминан 7,2 мг, макрогол 6000 – тахминан 7,2 мг, тальк – тахминан 7,2 мг, титан диоксиди – тахминан 1,2 мг, полиакрилатнинг 30% ли дисперсияси қуруқ эксктракт кўринишида – тахминан 7,2 мг.

Таърифи: узунчоқ, деярли оқ рангли, деярли ҳидсиз ёки кучсиз ҳидга эга, қобиқ билан қопланган, бўлинадиган таблеткалар.

Фармакотерапевтик гуруҳи: тутқаноққа қарши воситалар, ёғ кислоталарининг ҳосиласи

ATX коди: N03AG01.

Қўлланилиши

Ушбу препарат тутқаноқнинг турли шаклларини ва ҳар хил турдаги тиришиш хуружларини даволаш учун қўлланилади.

Катталарда

Монотерапия ёки бошқа тутқаноққа қарши дори воситалари билан мажмуада:

• тутқаноқнинг тарқалган шаклларини: клоник, тоник, тонико-клоник хуружлари, абсанслар, миоклоник ва атоник хуружларни ҳамда Леннокс-Гасто синдромини даволаш учун;
• парциал тутқаноқни: иккиламчи ёйилган ёки ёйилмай кечадиган парциал хуружларни даволаш учун қўлланилади

Болаларда

Монотерапия ёки бошқа тутқаноққа қарши дори воситалари билан мажмуада:

• тутқаноқнинг тарқалган шаклларини: клоник, тоник, тонико-клоник хуружлари, абсанслар, миоклоник ва атоник хуружларни, Леннокс-Гасто синдромини даволаш учун;
• парциал тутқаноқни: иккиламчи ёйилган ёки ёйилмай кечадиган парциал хуружларни даволаш учун қўлланилади

Маниакал эпизодларни даволаш, литий препаратлари ижобий самара бермаган, шунингдек литий препаратларини ўзлаштира олмайдиган пациентларда биполяр бузилишларни тутиб турувчи ва профилактик даволаш учун қўлланилади.

Қўллаш усули ва дозалари

Депакин Хроно Депакин препаратининг узоқ таъсирга эга бўлган, препаратнинг максимал концентрациясини пасайтиришга ва сутка давомида плазмада унинг бир текис концентрациясини таъминлашга имкон берувчи дори шакли ҳисобланади.

Мазкур дори воситаси катталар ва тана вазни 17 кг дан ортиқ бўлган болалар учун мўлжалланган.

Таблетка кўринишидаги дори шакли 6 ёшдан кичик болалар учун  тавсия этилмайди (нафас йўлларига тушиш хавфи бор).

Дозалаш

Бошланғич суткалик доза, одатда тана вазнига 10-15 мг/кг ни ташкил килади, кейинчалик дозани оптимал дозагача оширилади.

Ўртача доза: кунига тана вазнига 20-30 мг/кг ни ташкил килади. Бироқ, агар хуружларни даволашни иложи бўлмаса, унда беморни қатъий кузатуви остида дозани ошириш мумкин.

Болалар учун: одатдаги доза кунига тана вазнига 30 мг/кг ни ташкил килади.

Катталар учун: одатдаги доза кунига 20-30 мг/кг ни ташкил килади.

Кекса беморлар учун: хуружларни назорат қилиш учун зарур бўлган индивидуал доза танланади.

Индивидуал доза даволовчи шифокор томонидан танланади.

Қўллаш усули

Ичга қабул қилиш учун мўлжалланган.

Суткалик дозасини кунига 1 марта ёки кунига 2 марта қабул қилишга бўлиб қабул қилиш керак, овқат билан бирга қабул қилган афзал.

Таблеткани тишламасдан ва чайнамасдан, бутунлигича ютиш керак.

Даволанишни бошида

• Хуружларни назорат қилиш Депакиннинг дарҳол ажраладиган дори шакллари ёрдамида таъминланадиган беморларга, ушбу дори шаклини Депакин хронога алмаштирилаётганда суткалик доза ўзгаришсиз қолади.
• Аллақачон даволашни бошлаган ва бошқа тутқаноққа қарши препаратни қабул қилаётган беморларга, Депакин хронони, тахминан 2 ҳафтадан кейин оптимал дозага эришиш учун аста-секин юборилади; сўнгра – зарурат туғилганида – даволашнинг самарасига қараб, ёндош даволаш камайтирилади.
• Бошка тутқаноққа қарши дори воситасини қабул килмаётган беморларга Депакин хроно препаратини дозасини боскичма боскич, тахминан бир ҳафтадан кейин оптимал дозага эришиш учун ҳар 2-3 кунда ошириш мақсадга мувофиқдир.
• Зарурат туғилганда, бошқа тутқаноққа қарши препаратларни қўшимча буюришни аста-секин ўтказилади (Дориларнинг ўзаро таъсири бўлимига қаранг).

Ножўя таъсирлари

Туғма, наслий ва генетик касалликлар (“Ҳомиладорлик ва эмизиш даври” га қаранг)

Қон ва лимфатик тизим касалликлари

Тез-тез: тромбоцитопения (Махсус кўрсатмаларга қаранг).

Кам ҳолларда: панцитопения, анемия, лейкопения, суяк кўмиги фаолиятини сусайиши (шу жумладан ҳақиқий эритроцитар аплазия), агранулоцитоз.

Одатда клиник оғир оқибатларга олиб келмаган фибриноген даражасини ошиши ва қон кетиш вақтини узайишининг алоҳида ҳоллатлари, айниқса препаратнинг юқори дозалари ишлатилганда таърифланган. Вальпроат тромбоцитлар агрегациясининг иккинчи фазасига ингибиция қилувчи таъсир кўрсатади.

Нерв тизими касалликлари

Тез-тез: жигар фаолияти кўрсаткичлари томонидан ўзгаришлар билан кечмайдиган алоҳида кечувчи, ўртача гипераммониемия; препаратни бекор қилиш талаб этилмайди.

Шу билан бирга, неврологик симптомлар билан кечувчи (хатто комага қадар) ва қўшимча таҳлилларни ўтказишни талаб этувчи гипераммониемия ҳолатлари маълум (Махсус кўрсатмаларга қаранг).

Баъзида: атаксия.

Жуда кам ҳолларда: аста-секин ва авж олиб ривожланиши (тўлиқ деменцияга қадар ривожланиши) билан кечувчи, препарат бекор қилинганидан кейин бир неча ҳафта ёки ой давомида қайтувчан бўлган таълим олиш фаолиятини бузилиши, қайтувчан паркинсонизм, вақтинчалик ва/ёки дозага боғлиқ бўлган кучсиз постурал тремор ва кучли уйқучанлик.

Айрим ҳолларда, баъзида ўткинчи комага/энцефалопатияга олиб келувчи ступор ва летаргия кузатилган, бу ҳолатлар алоҳида ривожланган ёки вальпроат фонидаги конвульсиялар хуружларини тезлашиши билан боҳлиқ бўлиб, уларнинг тез-тезлиги даволаш тўхтатилганидан кейин ёки доза пасайтирилганидан сўнг камайган. Бундай ҳолатлар кўпроқ мажмуавий (фенобарбитал ёки топиромат билан) даволашда ёки вальпроатнинг дозаси кескин оширилгандан кейин юз берган.

Қулоқ касалликлари ва вестибуляр бузилишлар

Кам ҳолларда: эшитишни қайтувчан ва қайтмас ёмонлашиши.

Меъда-ичак йўллари касалликлари

Тез-тез: кўнгил айниши, даволашни бошида юз берувчи ва одатда препаратни бекор қилишни талаб этмай, бир неча кундан кейин ўтиб кетувчи меъдада оғриқ, диарея.

Жуда кам ҳолларда: панкреатит, баъзида ўлим билан якунланувчи (Махсус кўрсатмалар бўлимига қаранг).

Буйрак ва сийдик-таносил тизими касалликлари

Жуда кам ҳолларда: энурез.

Қайтувчан Фанкони синдромининг айрим ҳоллари таърифланган, лекин бундай ҳолларда препаратнинг таъсир механизми ноаниқлигича қолмоқда.

Тери ва тери ости тўқималари касалликлари

Жуда кам ҳолларда: токсик эпидермал некролиз, Стивенс-Джонсон синдроми ва кўп шаклли эритема, тошма.

Кўпинча сочларни вақтинчалик ва/ёки дозага боғлиқ тўкилиши тўғрисида хабар берилган.

Метаболик касаллилар ва овқатланишни бузилиши

Жуда кам ҳолларда: гипонатриемия, ADH (SIADH) ни номувофиқ секрецияси синдроми.

Қон томир касалликлари

Васкулит.

Умумий касалликлар

Жуда кам ҳолларда: оғир шаклда бўлмаган периферик шиш, тана вазнини ошиши.

Тана вазнини ошиши поликистоз тухумдонлар синдромини ривожланиш хавф омили бўлганлиги туфайли, беморларнинг тана вазнини синчковлик билан назорат қилиш лозим (Махсус кўрсатмаларга қаранг).

Иммун тизими касалликлари

Ангионевротик шиш, эозинофилия ва тизимли симптомлари билан бирга кечувчи дори тошмаси, аллергик реакциялар.

Гепато-билиар тизим касалликлари

Кам ҳолларда: жигарни шикастланиши (Махсус кўрсатмаларга қаранг).

Репродуктив тизим ва кўкрак касалликлари

Аменорея ва дисменорея.

Руҳий касалликлар

Онгни чалкашиши.

Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар

• Вальпроат, дивальпроат, вальпромидга ёки анамнезда дори препаратнинг компонентларидан бирига юқори сезувчанлик.
• Ўткир гепатит.
• Сурункали гепатит.
• Пациентда ёки унинг оила аъзоларида гепатитнинг оғир шакли, хусусан дори препаратлари таъсирида юз берган гепатит.
• Жигар порфирияси.
• Мефлохин ва далачой билан мажмуада қўллаш мумкин эмас (Дориларнинг ўзаро таъсирига қаранг).

Дориларларнинг ўзаро таъсири

Сиз Депакин препарати билан бир вақтда қабул қилаётгаи барча дорилар (шу жумладан, рецептсиз бериладиган дорилар) ҳақида, хатто агар уларни айрим ҳолатлардагина қабул  қилаётган бўлсангиз хам шифокорингизни хабардор қилинг.

Даволаниш вақтида болалар аспирин сақловчи дориларни қабул қилишдан сақланишлари лозим.

Тутқаноқни ривожланишини қўзғатиш хусусиятига эга препаратларни ва тиришиш бўсағасини пасайтирувчи препаратларни бир вақтда қўлланилиши, потенциал хавф даражасига қараб, эътиборга олиниши, тавсия этилмаслиги ёки қўлланмаслиги лозим. Бундай препартлар гуруҳига кўпчилик антидепрессантлар (трициклик антидепрессантлар, серотонинни қамраб олинишини селектив ингибиторлари), нейролептиклар (фенотиазинлар ва бутирофенонлар), мефлохин (қуйида қаранг), бупропион ва трамадол киради.

Қўллаш мумкин бўлмаган мажмуалар

(“Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар” га қаранг)

Мефлохин

Тутқаноғи бўлган беморларда вальпроат кислотасининг метаболизмини кучайиши ва мефлохиннинг конвульсив самараси туфайли, тутқаноқ хуружларини ривожланиш хавфи бор.

Далачой

Қон плазмасида ушбу тиришишга қарши воситанинг концентрациясини ва тутқаноққа қарши таъсирини камайиш хавфи ошади.

Тавсия этилмайдиган мажмуалар (Махсус кўрсатмаларга қаранг).

Ламотриджин

Оғир тери реакциялари ривожланишининг юқори хавфи (Лайелл синдроми). Боз устига,  ламотриджиннинг плазмадаги концентрациясини ошиши кузатилади (натрий вальпроати унинг жигардаги метаболизмини секинлаштиради).

Агар бундай мажмуа зарур бўлса, қатъий клиник мониторинг ўтказиш керак.

Эҳтиёткорлик чораларини кўришни талаб этувчи мажмуалар

Карбапенемлар

Депакин^® Хроно препаратини қабул килишдан аввал, агар Сиз бактериал инфекцияни даволаш учун антибиотик (карбапенем) қабул қилаётган бўлсангиз, шифокорга хабар беринг.

Карбапенемлар билан бирга қабул қилинганда 2 кун давомида кон плазмасида вальпроат  кислотасининг концентрациясини 60-100% га камайиши кузатилган. Вальпроатнинг  плазмадаги концентрациясини ушбу камайиши тез ривожланиши ва бошқариб бўлмаслиги туфайли, стабил ҳолатдаги ва хуружлари баратараф этилган беморларга карбапенемни буюришдан сақланиш керак.

Карбамазепин

Карбамазепиннинг фаол метаболитини плазмадаги концентрациясини, дозани ошириб юборилиши белгиларигача ошиши, шунингдек жигар метаболизмини карбамазепин томонидан рағбатлантирилиши натижасида вальпроат кислотасининг плазмадаги  концентрациясини камайиши кузатилади.

Клиник кузатув, плазмадаги концентрацияларини аниқлаш ва тиришишга қарши препаратларнинг дозасига тузатиш киритиш тавсия этилади.

Фелбамат

Вальпроат кислотасининг плазмадаги концентрациясини дозани ошириб юбориш хавфи билан ошиши кузатилади. Клиник ва лаборатор мониторинг ва эҳтимол, фелбамат билан даволаниш вақтида ва у бекор килинганидан кейин ҳам вальпроатнинг дозасига тузатиш киритиш тавсия этилган.

Фенобарбитал, примидон

Фенобарбитал ва примидоннинг плазмадаги концентрациясини дозани ошириб юбориш симптомлари билан ошиши энг кўп болаларда кузатилади. Бундан ташқари, фенобарбитал ва примидоннинг таъсири остида жигар метаболизмини рағбатлантирилиши натижасида вальпроат кислотасининг плазмадаги концентрациясини пасайиши кузатилади.

Мажмуавий даволашнинг биринчи 15 кун давомида клиник мониторинг ва седатив самара белгилари пайдо бўлганида фенобарбитал ёки примидоннинг дозасини зудлик билан камайтириш; иккала тутқаноққа қарши препаратларнинг плазмадаги концентрациясини мониторинг қилиш тавсия қилинган.

Фенитоин (ва тахминларга кўра фосфентоин)

Фенитоиннинг плазмадаги концентрацияси ўзгаради.

Бундан ташқари, вальпроат кислотасининг плазмадаги концентрациясини пасайиш хавфи, жигар метаболизмини фенитоин томонидан кучайиши натижасида кузатилади.

Клиник мониторинг, ва эҳтимол, плазмадаги концентрацияларини аниқлаш хамда иккала тутқаноқга қарши препаратларнинг дозасига тузатиш киритиш тавсия этилади.

Топирамат

Препарат Топирамат билан бирга қўлланганда, одатда вальпроат билан боғлиқ  гипераммониемия ёки энцефалопатияни ривожланиш хавфи бор.

Даволашни бошида, шунингдек юқорида кўрсатилган ҳолатларни шубҳа қилишга имкон берувчи симптомлар ривожланганда синчков клиник ва лаборатор мониторинг тавсия этилади.

Эътиборга олиш керак бўлган мажмуалар

Нимодипин (перорал ва тахминларга кўра парентерал юбориш учун)

Нимодипиннинг плазмадаги концентрацияларини ошиши гипотензив самарани кучайишига олиб келади (вальпроат кислотаси унинг метаболизмини сусайтиради).

Ўзаро таъсирнинг бошқа турлари

Перорал контрацептивлар

Натрий вальпроати гормонал контрацепциянинг самарадорлигига таъсир қилмайди.

Махсус кўрсатмалар  

Кам ҳолларда тутқаноққа қарши препаратни юбориш янада кучлироқ хуружларни қайтадан бошланишини ёки айрим тутқаноғи бўлган беморларда кузатиладиган спонтан флуктуациялардан қатъий назар, янги турдаги хуружларни ривожланишини чақириши мумкин. Вальпроат қўлланган ҳолларда, бу асосан бир вақтда ўтказилаётган тутқаноққа қарши даволашдаги ёки фармакокинетик ўзаро таъсирлардаги ўзгаришлар билан (Дориларнинг ўзаро таъсири бўлимига қаранг), препаратнинг токсиклиги (жигар касалликлари ва энцефалопатия) (Махсус кўрсатмалар ва қўллашдаги эҳтиёткорликлар хамда Ножўя таъсирлари бўлимларига қаранг) ёки дозасини ошириб юборилиши билан боғлиқдир.

Организмда дори препарати вальпроат кислотасига айланишини назарда тутиб, вальпроат кислотасининг дозасини ошириб юборилишидан сақланиш мақсадида, уни худди шундай биотрансформацияга учрайдиган бошқа дори препаратлари (масалан, дивальпроат, вальпромид) билан бир вақтда қўлламаслик керак.

Жигар касалликлари:

Ривожланишини шарт-шароитлари

Жигарнинг оғир, баъзида ўлимгача олиб келувчи шикастланишлари тўғрисида жуда кам хабарлар қайд этилган. Хавф, тутқаноқнинг оғир шакли, айниқса бош миянинг шикастланиши, ақлий қолоқлик ва (ёки) метаболизмнинг генетик бузилишлари ёки дегенератив касалликлари бўлган чақалоқлар ва 3 ёшдан кичик болалар орасида жуда юқоридир. 3 ёшдан ошганларда касалликнинг тез-тезлиги анча паст ва ёши ошган сари аста-секин пасаяди.

Аксарият ҳолларда жигарнинг бундай шикастланиши даволашнинг биринчи 6 ойида кузатилади, энг катта хавф даври: 2-12 ҳафталар орасида ва одатда тутқаноққа қарши комплекс даволаш ўтказилганда кузатилади.

Илк белгилари

Илк диагностика касалликнинг клиник манзарасига асосланган. Хусусан, айниқса хавф гуруҳи беморларида сариқликни ривожланишидан олдин кузатилувчи иккита симптомга эътибор бериш керак (Ривожланишини шарт-шароитларига қаранг):

• умумий, умумий ҳолсизлик ёки баъзида қусиш ва қоринда оғриқлар билан қайта-қайта такрорланиб кечувчи кучли толиқиш, иштаҳани йўқолиши, ҳолдан тойиш, уйқучанлик каби тўсатдан бошланувчи симптомлар;
• буюрилган даволашга тўғри амал қилинганига қарамай, тутқаноқ хуружларини қайталанишлари.

Бундай клиник манзара ривожланганда текшириш ва жигар фаолиятининг лаборатор таҳлилини зудлик билан ўтказиш учун шошилинч равишда шифокорга мурожааат қилиш лозимлиги хусусида беморни ёки унинг оиласини хабардор қилиш керак.

Аниқлаш

Даволашнинг биринчи 6 ойида жигар фаолиятини вақти-вақти билан назорат қилиб туриш керак. Стандарт тестлар ичида оқсил синтезининг ҳолатини, хусусан, протромбин индексини акс эттирувчи таҳлиллар ўта муҳимдир. Протромбин даражасини патологик пасайиши, айниқса лаборатор кўрсаткичлардаги бошқа силжишлар (фибриноген ва қон ивиш омилларининг даражасини анча ошиши; билирубин ва трансаминазалар даражасини ошиши – Махсус кўрсатмаларга қаранг) билан кечувчи пасайиши аниқланганда вальпроат билан даволашни тўхтатиш ва эҳтиёткорлик чораси сифатида – агар салицилатларнинг ҳосилалари бир вақтда буюрилган бўлса, улар билан даволашни тўхтатиш лозим.

Панкреатит

Панкреатитнинг, баъзида ўлим билан якунланувчи, камдан-кам ҳоллари маълум. Касаллик беморнинг ёши ва даволаш давомийлигидан қатъий назар, пайдо бўлиши мумкин, кичкина болалар ўта юқори хавфга дучордирлар.

Салбий якун топувчи панкреатит, одатда кичик болаларда ва бош миянинг жароҳатлари билан кечувчи тутқаноқнинг оғир шакллари бўлган беморларда ёки тутқаноққа қарши комплекс даволаш фонида кузатилади.

Жигар етишмовчилиги фонидаги панкреатитда ўлим билан якунланиш хавфи юқоридир.

Ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва хатти-ҳаракатлар

Тутқаноққа қарши дори воситаларини айрим кўрсатмалар юзасидан қабул килаётган пациентларда ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва ҳатти-ҳаракатларни ривожланиши ҳолатлари тўғрисида хабар берилган. Тутқаноққа қарши препаратларнинг рандомизацияланган плацебо-назоратли тадқиқотларнинг мета-таҳлили ҳам ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва хатти-ҳаракатларни ривожланишини юқори хавфини борлигини кўрсатди.

Шундай қилиб, пациентларда ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва ҳатти-ҳаракатлар белгиларини синчковлик билан кузатиш ва тегишли даволашни буюриш керак.

Пациентларга (ва пациентлар тоифасига) ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва ҳатти-ҳаракатларни ривожланиш белгилари пайдо бўлиши биланоқ дарҳол шифокорга мурожаат қилишни тавсия этиш лозим.

Бошка дори воситалари билан ўзаро таъсири

Ушбу дори препаратини ламотриджин билан бир вақтда қўллаш тавсия этилмайди (Дориларнинг ўзаро таъсирига қаранг).

Вальпроат кислотаси/вальпроатларни карбапенемлар билан бирга қўллаш тавсия этилмайди (Дориларнинг ўзаро таъсирига қаранг).

Эҳтиёткорлик чоралари

Агар Сиз буйрак касаллиги билан хасталанган бўлсангиз, бу ҳақида шифокорингизга хабар беринг.

Келгусида Сизга жарроҳлик муолажаси ўтказиладиган бўлса, жарроҳ ва анестезиологга Сиз ушбу препаратни қабул қилаётганингиз ҳақида хабар беринг.

Жигар фаолиятининг лаборатория таҳлилини даволашни бошлашдан олдин ўтказиш керак (Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатларга қаранг), сўнгра даволашнинг биринчи 6 ҳафтаси давомида уни, айниқса хавф гуруҳи пациентларида, вақти-вақти билан мунтазам такрорлаш керак (Махсус кўрсатмаларга қаранг).

Шуни таъкидлаш лозимки, бошқа тутқаноққа қарши воситалар билан бўлгани каби, даволашнинг бошида хеч қандай клиник симптомларисиз, трансаминазалар даражасини алоҳида ва вақтинчалик ўртача ошиши кузатилиши мумкин.

Бундай ҳолларда, зарурат туғилганида дозалашни қайта кўриб чиқиш мақсадида, тўлиқ лаборатор текширувни (хусусан, протромбин даражасини аниқлашни) ўтказиш тавсия қилинади; олинган натижаларга қараб, тахлиллар такрор ўтказилади.

3 ёшдан кичик болаларда натрий вальпроатини қўллаш, фақат монотерапия сифатида, даволашнинг потенциал фойдаси ва бу ёш гуруҳидаги жигар касалликларини ривожланиш хавфи чамалаб кўрилганидан кейин тавсия этилган (Махсус кўрсатмаларга қаранг).

Даволашни бошлашдан олдин, шунингдек жарроҳлик операциялари олдидан ва гематома ёки спонтан қон кетишлари ҳолларида дастлабки қон таҳлилини (қоннинг умумий манзараси, шу жумладан тромбоцитлар сони, қон кетиш вақти ва қон ивиши кўрсаткичлари таҳлилини) ўтказиш тавсия этилган (Ножўя таъсирларига қаранг).

Болаларга, гепатотоксиклик ва қон кетишларини юз бериши мумкинлигини назарда тутиб, салицилатларнинг ҳосилаларини бир вақтда буюришга йўл қўймаслик керак.

Қоринда ўткир оғриқ синдроми ёки кўнгил айнаши, қусиш ва/ёки анорексия каби меъда-ичак йўллари томонидан симптомлар пайдо бўлган ҳолларда, панкреатитни истисно қилиш керак, меъда ости безининг ферментлари даражасини ошганида эса, препаратни бекор қилиш ва бошқа тутқаноққа қарши даволашни буюриш керак.

Карбамид цикли ферментларини танқислиги бўлган беморларга препаратни қабул қилиш тавсия этилмайди. Бундай беморларда ступор ёки кома билан кечувчи гипераммониемиянинг бир неча ҳоллари таърифланган.

Агар болада илгари онг даражасини бузилиши (летаргия, кома), ақлий ривожланишнинг кечикиши билан кечувчи келиб чиқиши ноаниқ бўлган жигар ва меъда-ичак касалликлари симптомлари ёки унинг оиласида янги туғилган чақалоқ ёки кичик ёшдаги болаларнинг ўлими бўлган бўлса, вальпроат билан даволашни бошлашдан олдин, моддалар алмашинувини текширувини, хусусан оч қоринга ва овқат қабул қилгандан сўнг аммониемияни борлиги юзасидан текширув ўтказиш керак.

Мазкур препарат иммун тизимини бузилишларини фақат камдан-кам ҳоллардагина келтириб чиқаришига қарамай, препаратни тизимли қизил югурик билан хасталанган беморларга буюрилганда, фойда ва хавфни синчовлик билан баҳолаш керак.

Даволаниш жараёнида тана вазни ошиши мумкин.

Пациент парҳезга амал қилиши ва хавфни минимумга етказиш учун ўз вазнини назорат қилиб туриши керак.

Туғруқ ёшидаги аёлларда даволашга киришишдан олдин, ҳомиладорликни истисно қилиш, шунингдек самарали контрацепцияни тавсия қилиш керак (Ҳомиладорлик ва эмизишга қаранг).

Ҳомиладорлик ва эмизиш

Ҳомиладорлик

Вальпроат билан боғлиқ ривожланиш нуқсонлари хавфи умумий популяциядаги хавфга нисбатан 3-4 марта юқори бўлиб, у 3% ни ташкил қилади.

Энг кўп кузатиладиган ривожланиш нуқсонлари нерв найини беркилиш нуқсонлари (тахминан, 2-3%), юзнинг дисморфияси, юзнинг ёриқлари, краниостеноз, юрак нуқсонлари, буйрак ва сийдик чиқариш йўлларининг ривожланиш нуқсонлари ва оёқ-қўлларнинг деформацияси ҳисобланади.

Кунига 1000 мг дан ортиқ дозалар ва бошқа антиконсульвантлар (тутқаноққа қарши препаратлар) билан мажмуада қўллаш хам бундай мальформацияларни ривожланиш хавфининг муҳим омили ҳисобланади.

Эпидемиологик маълумотлар, она қорнидаги пайтида натрий вальпроатининг экспозициясини ўтказган болаларда ақлий қобилиятнинг умумий кўрсаткичларини пасайишини кўрсатмайди. Бироқ, бундай болаларда вербал қобилиятларни бироз пасайиши ва (ёки) логопедларга ёки соғлиқни мувофиқлаштириш учун кўпроқ мурожаат қилишгани таърифланган.

Она қорнидаги пайтида натрий вальпроатининг экспозициясини ўтказган болаларда аутизмни ва у билан боғлиқ бўлган бузилишларнинг бир неча ҳоллари тўғрисида хабар берилган.

Агар ҳомиладорлик режалаштирилаётган бўлса:

Агар натрий вальпроатининг ўрнига бошқа муқобил восита бўлмаса, минимал самарали суткалик дозани буюриш ва ажралиб чиқиши узайтирилган дори шаклларини қўллаш афзал деб ҳисоблаш керак ёки бунинг ҳам иложи бўлмаса – вальпроат кислотасининг плазмадаги максимал концентрацияларига йўл қўймаслик учун суткалик дозани бир неча марта қабул қилишга бўлиш керак.

Ҳомиладорлик вақтида натрий вальпроатининг экспозицияси бўлган аёллар томонидан фолат кислотасини қабул қилиш самарадорлигини тасдиқловчи маълумотлар йўқ. Бироқ, фолат кислотасининг бошқа ҳолатларда ижобий таъсирини хисобга олиб, ҳомиладорлик юз бергунича, ҳомиладорлик юз беришидан 1 ой олдин ва ундан кейин 2 ой давомида қўшимча кунига 5 мг дозада фолат кислотасини қабул қилишни таклиф қилиш мумкин. Ривожланиш нуқсонларини аниқлашга қаратилган текширишлар, ҳомиладор аёл фолат кислотасини қабул қиляптими, ёки йўқми, бундан қатъий назар, барча учун бир хил бўлиши лозим.

Ҳомиладорлик вақтида:

Агар натрий вальпроати билан даволаш давом эттирилаётган бўлса, иложи борича кунига 1000 мг дан юқори дозаларни буюришга йўл қўймай, минимал таъсир этувчи дозани буюриш керак.

Ривожланиш нуқсонларини аниқлашга қаратилган текширишлар, ҳомиладор аёл фолат кислотасини қабул қиляптими, ёки йўқми, бундан қатъий назар, барча учун бир хил бўлиши лозим.

Туғруқ олдидан:

Туғруқ олдидан коагуляцион тестларни, хусусан онада тромбоцитлар сони, фибриноген даражаси ва қон ивиш вақтини (фаолланган парциал тромбопластин вақтини (ФПТВ) аниқлашни ўтказиш керак.

Янги туғилган чақалоқларда:

Ушбу дори воситаси янги туғилган чақалоқларда К витамини танқислиги билан боғлиқ бўлмаган геморрагик синдромни чақириши мумкин.

Онадаги гемостазнинг нормал кўрсаткичлари янги туғилган чақалоқда патология бўлиши мумкинлигини истисно қилмайди, шунинг учун янги туғилган чақалоқда тромбоцитлар сонини, фибриноген даражасини ва фаолланган қисман тромбопластин вақтини (ФҚТВ) аниқлаш керак.

Бундан ташқари, янги туғилган чақалоқларда ҳаётининг биринчи ҳафтасида шунингдек гипогликемия ҳоллари хам қайд этилган.

Эмизиш даври

Вальпроатни кўкрак сути билан чиқарилиши жуда оз. Бироқ, она қорнидаги вақтда натрий вальпроати экспозициясига дучор бўлган болаларда вербал қобилиятлар пасайиши тўғрисидаги маълумотлар туфайли (юқорига қаранг), беморларга эмизиш мақсадга мувофиқ эмаслигини маслаҳат бериш керак.

Транспорт воситалари ёки бошқа механизмларни бошқариш қобилиятига таъсири

Автотранспортни ҳайдаш ва диққатни юқори жамлашни ва психомотор реакцияларнинг тезлигини талаб этувчи бошқа потенциал хавфли фаолият турлари билан шуғулланишда эҳтиёткорликка амал қилиш лозим.

Препарат болалар ололмайдиган жойда сақлансин ва яроқлилик муддати ўтгач қўлланилмасин.

Дозани ошириб юборилиши

Дори воситасининг дозаси ошириб юборилган ҳолларда дарҳол шифокорга ёки тез ёрдам бўлимига мурожаат қилинг.

Ўткир заҳарланишнинг клиник манзараси, одатда мушаклар гипотонияси, гипорефлексия, миоз, нафасни сусайиши ва метаболик ацидоз билан кечувчи кўпроқ ёки камроқ даражада намоён бўлувчи комани ўз ичига олади.

Бош мияни шиши билан боғлиқ бўлган бош мия ички гипертензиясининг айрим холлари таърифланган.

Стационарда ўтказиладиган даволаш чоралари: зарурат бўлганида меъдани ювиш, самарали диурезни таъминлаш, юрак-қон томир ва нафас тизимини назорат килиш. Жуда оғир ҳолларда гемодиализ ўтказиш зарур.

Одатда бундай захарланишнинг прогнози ижобийдир, бироқ ўлим билан якунланган бир неча ҳолатлар маълум.

Чиқарилиш шакли

Депакин Хроно, 300 мг ли таъсири узайтирилган, қобиқ билан қопланган, бўлинадиган таблеткалар

50 таблеткадан полиэтилен тиқинли ва намютгичи бўлган полипропилен флаконда.

2 флакондан қўллаш бўйича йўриқномаси билан бирга картон қутида.

Депакин Хроно, 500 мг ли таъсири узайтирилган, қобиқ билан қопланган, бўлинадиган таблеткалар

30 таблеткадан беркиладиган полиэтилен тиқинли ва намютгичи бўлган полипропилен флаконда.

1 флакондан қўллаш бўйича йўриқномаси билан бирга картон қутида.

Сақлаш шароити

Қуруқ жойда 25°С дан паст ҳароратда сақлансин.

Яроқлилик муддати

3 йил.

Серия, ишлаб чиқариш санаси ва яроқлилик муддати техник сабабларга кўра флаконнинг тубида кўрсатилади.

Дорихоналардан бериш тартиби

Рецепт бўйича.