УЛУҒНОР ТУМАНИ

УЛУҒНОР ТУМАНИ — Андижон вилояти таркибидаги туман. 1973 й. 26 дек. да ташкил этилган. Туман шим. дан Балиқчи, жан. шаркдан Бўз, ғарб ва шим. ғарбдан Наманган вилоятининг Наманган, Мингбулоқ туманлари, жан. дан Фарғона вилояти билан чегарадош. Майд. 0,44 минг км2. Аҳолиси 45,2 минг киши (2004). Улуғнор туманида 4 қишлоқ фуқаролари йиғини (Мингбулоқ, Мингчинор, Навоий, Оқолтин) бор. Маркази — Оқолтин қишлоғи.

Табиати. Туман худуди текисликдан иборат. Кўчма қум тепалари кўп. Иклими кескин континентал. Янв. нинг ўртача т-раси —4°, июлники 24—28°. Йилига ўртача 195—200 мм ёғин тушади. Вегетация даври 235 кун. Туман хўжаликлари Катта Андижон каналидан сув олади. Тупроғи ўтлоқи бўз, кучсиз шўрланган тупроқ. Ўсимликлардан шўра, шувоқ, момоқаймоқ, қамиш, мингдевона, янтоқ, ажриқ, юлғун, оқбош, отқулоқ, қирқбўғин, ғумай, қўйпечак, ялпиз ўсади. Ёввойи ҳайвонлардан эчкемар, тошбақа, тулки, қуён, илон, калтакесак, қушлардан лайлак, ўрдак, чумчуқ, сўфитўрғай, қарға, мусича яшайди.

Аҳолиси, асосан, ўзбеклар, шунингдек, қирғиз, тожик, рус ва б. миллат вакиллари ҳам яшайди. 1км2 га 102,7 киши тўғри келади.

Хўжалиги. Улуғнор туманида қишлоқ хўжалиги (пахтачилик, чорвачилик, пиллачилик, полизчилик, сабзавотчилик, боғдорчилик) етакчи ўринда. Энг муҳим тармоғи — пахтачилик. Туманда 900 га яқин йирик, ўрта ва кичик корхона ва ташкилот фаолият кўрсатади. Шулардан автокорхона, МТП, пахта тозалаш з-ди, Буюк Британиянинг «Кордесе ЛТД» фирмаси билан хамкорликдаги «Улкард» қўшма корхонаси (тикувчилик ва тўқимачиликка ихтисослашган), спорт анжомлари и. ч. фирмаси, «Универсал» бозори, савдо, маиший хизмат кўрсатиш шохобчалари мавжуд. Туман ҳудудидан Марғилон—Сойбўйи — Улуғнор—Мингбулоқ, Штаб—Улуғнор магистраль йўллари ўтган. Туман маркази автомобиль йўллари орқали Наманган, Марғилон, Фарғона, Андижон ва б. шаҳарлар билан боғланган.

Қ. х. да экинзорлар, майд. 20,4 минг га, шу жумладан, 13,5 минг га ерга пахта, 6 минг га ерга ғалла экилади. Шунингдек сабзавот, полиз экинлари, картошка, емхашак экинлари ҳам экилади. 204 га боғ, 274 та тутзор, 1042 га яйловлар билан банд. 606 га ерда ўрмонзор мавжуд. Туманда 8 ширкат, 80 деҳкрн, 416 фермер хўжалиги бор.

Улуғнор тумани жамоа ва шахсий хўжаликларида 1,6 минг қорамол (шу жумладан, 626 сигир), 2,1 минг қўй ва эчки, 5 минг парранда, 37 йилқи боқилади. Яқин т. й. станцияси — Марғилон (туман марказидан 35 км).

2003/04 ўқув йилида 24 умумий таълим мактаби бўлиб, 10,3 мингга яқин ўқувчи, интернатлицейда 110 ўқувчи, 2 касбҳунар коллежида 1,4 мингдан зиёд ўқувчи таълим олди.

3 маданият уйи, марказий кутубхона ва унинг 10 та тармоғи, музей, мусиқа мактаби, «Улуғнор» стадиони, теннис корти, «Улуғнор» спорт соғломлаштириш клуби, спорт мактаби фаолият кўрсатади.

Туманда марказий касалхона (170 ўрин) ва унинг болалар, жаррохлик, гинекология, терапия, туғруқхона, тез тиббий ёрдам ва б. бўлимлари, поликлиника, 5 дорихона аҳолига хизмат кўрсатади. 1974 й. дан туман «Улуғнор» газ. нашр қилинади (адади 1000).