ЦИНЬ ШИХУАНДИ

ЦИНЬ ШИХУАНДИ, Ин Чжэн (мил. ав. 259—210) — Цинь салтанати подшоси (мил. ав. 246 — 221), Хитой императори (мил. ав. 221—210). Цинь ҳукмдорлари хонадонига мансуб бўлган. Хитойдаги олтита подшоликни босиб олиб, мил. ав. 221 й. ягона марказлашган Цинь империясини барпо этган ва ўзини биринчи Хитой императори — Ц. Ш. деб эълон қилган. Унинг даврида, мил. ав. 215/214 й. Буюк Хитой деворини илгари мавжуд бўлган чегара истеҳкомлари билан яхлит ҳолга келтириш жараёни бошланган. Цинь Шихуанди қўлида қонун чиқариш, олий ижроия ва суд ҳокимияти тўпланган. Ўз ҳокимиятига нисбатан ҳар қандай танкидий муносабатларга бархам бериш мақсадида мил. ав. 213 й. хусусий шахслар қўлида сақланаётган гуманитар адабиётларни ёқиш ҳақида фармон чиқарган. 212 й. Ц. Ш. император ҳокимиятига қарши халқни кўтармоқчи бўлган 460 та конфуций дини арбобларини қатл эттирган. Цинь Шихуанди даврида зулм кучайган, унинг вафо-тидан сўнг халқ қўзғолонлари кўтарилиб Цинь империяси барҳам топган. Император ҳоз. Сиань яқинидаги дафн этилган ери билан шуҳрат қозонган; мақбарани 700 минг асир-қул барпо этган. Цинь Шихуанди ўлимидан сўнг ҳам ҳарбий кучга таяниш учун 6 минг жангчиси ва отларнинг бўй баравар кат-таликдаги ҳайкалларини ясашни буюрган. Цинь Шихуанди вафот этганида барча ҳайкаллар ҳам у билан қўшиб кўмилган. 1974 й. Ц. Ш. дафн этилган жойдан жангчилар ва отларнинг бўй баравар катталикда ишланган терракота ҳайкаллари (мил. ав. тахм. 210 й.) топилган.